Kitap Tanıtan Kitap (2)

Kitap tanıtan kitap (2)
‘Kimlik beni başka hiç kimseye benzemez yapan şeydir.‘ [2]diyor Maalouf ve her kişiyi farklı yapan
kendi kimliğinin öğelerine doğru derinleşiyor. Kendi ifadesi ile ‘ruhun genleri’ denebilecek öğelere…
Evet her insanın birbirinden farklı bir kimlik DNA sı vardır ve her ne kadar bu kimliği oluşturan öğeler
aynı olsa da, kimliğin belirlenmesinde, kendi iradesiyle şifrelediği aidiyetler zinciri kişiyi diğerlerinden
farklı kılar. Dinlerden, geleneklere, etnik gruplara, mesleğe, aileye, şehre, arkadaş
çevresine,tutkulara… doğru uzanan bu aidiyetler her insanda farklı biçimlerde tezahür eder. Kimisi
ailesiyle var olur, kimi gelenekleriyle kendisini bulur. Kimisi de dini olmazsa bir ‘hiç’tir. Ama her kimlik
birbirinden koparılması güç halkalarlardan oluşur, sadece herkesin genişlettiği halka birbirinden
farklıdır.
‘Kimileri için ulus, kimileri içinse din ya da sınıf. İnançlarının tehdit altında olduğunu hisseden
insanlar arasında bütün kimliklerini özetler gibi görünen şey dinsel aidiyet oluyor. Ama tehdit
altında olan anadilleri ve etnik gruplarıysa, o zaman dindaşları ile kıyasıya savaşıyorlar.’[3]
diyor Amin Maalouf ve tanıdık bir problemi bizlere yeniden hatırlatıyor.
Amin Maalouf küreselleşme çağında yeni bir kimlik tanımlamasına duyulan ihtiyacı dile getirdikten
sonra çağımızın en ağır basan özelliğinin, tüm insanları bir bakıma ‘göçmen’ ya da ‘azınlık’ haline
getirmek olduğunu vurguluyor. Evet hepimiz dinsel değilse; dini inanış-uygulayış biçimleri, etnik ya da
anadil bakımından olmasa da kültürel, yahut ahlaki kabuller gibi pek çok bakımından ‘öteki’ olmaya
mahkumuz ve farklılıklarımız karşısında hoşgörülü davranmayı başaramadıkça azınlık olarak hor
görülmeyi hak etmiş olacağız. İnsan dinamik bir varlıktır, iki günü birbiriyle farklı(olmalı)dır ve en
büyük acizliği diğer güne aynı şekilde uyandığında yaşar. İşte bu yüzden insan gün geçtikçe
farklılaşacaktır, dolayısıyla hem kendisi hem de diğer insanlar nazarında ‘öteki’ olması kaçınılmazdır.
Ve bence farklılıklarımıza bir arada yaşama imkanı sağladığımızda sorun kalmayacaktır.
II-MODERNLİK ÖTEKİNDEN GELİNCE
Bu bölümde ise ‘İslamiyet özgürlükle, demokrasiyle, insan ve kadın haklarıyla bağdaşır mı?’[4]
sorusuyla karşılıyor bizi Maalouf. Ve kendi penceresinden cevaplamaya çalışıyor yine kendi sorusunu.
Dinler tarihine yolculuk yapıp sorunun aslında dinlerle değil değişen bakış açılarıyla ilgili olduğunu şu
şekilde vurguluyor;
‘Son yirmi yüzyıl boyunca din (Hristiyanlık) adına bol bol işkence yapıldığını, zulüm uygulandığını ve
katliamlara girişildiğini, inananların ezici çoğunluğunun siyah köle ticaretini, kadınların ezilmesini,
en kötü diktatörlükleri ve Engizisyon’u içlerine sindirdiklerini görmek için birkaç tarih kitabı
karıştırmak yeter. Bu Hristiyanlığın özünde despot,ırkçı,gerici ve hoşgörüsüz olduğu anlamına mı
gelmektedir?Hiç de değil, bugün Hristiyanlığın ifade özgürlüğü, insan hakları ve demokrasiyle iyi
geçindiğini görmek için etrafınıza bakmanız yeter.’[5]
İşte bu ifadelerle İslamiyet için sorduğu soruya Hristiyanlık üzerinden cevap verip, özgürlüklerin
karşısında dinlerin değil insanların olduğunu dile getiriyor ve ekliyor;
İslam tarihinde daha başlangıcından itibaren ‘öteki’ ile yan yana yaşama konusunda dikkate değer
bir yatkınlık görülür. Geçen yüzyılın sonunda, en büyük İslam gücünün başkenti İstanbul’un nüfüsu
www.derindusunce.org
Fikir Platformu
140