Kitap Tanıtan Kitap (2)

Kitap tanıtan kitap (2)
“Marksist teoriye göre: Namuslu aydınlar işçi sınıfının saflarına karışacak, ona strateji ve taktik
hocalığı yapacaktı. İntelijansya korkak veya ehliyetsiz olduğu için mi yapamadı bunu? Hayır, 1848′de
işçi ve öğrenciler yan yana dövüştüler barikatlarda; Paris komünasında. Almanya’da son savaşı izleyen
devrimci hareketlerde, Avusturya, Macaristan, Bulgaristan’da hatta İspanya’nın milletlerarası
tugaylarında başarılı bir tecrübeden geçti intelijansya. Ne var ki 1850′den bu yana merkezi ve Batı
Avrupa’nın işçileri örgütlerini, partilerini, sendikalarını hızla geliştirdiler. Kendilerine mahsus liderler,
kendilerine mahsus bir bürokrasi buldular. Çelik iradeli ve odun kafalı liderler.” (syf.40)
Bu konuda düşünülecek ilk şey; ezilenlerin yanında veya karşısında bu kavgaya bulaşmak bir aydının
görevi midir? Sorusu.
1. Temelde bu Marksizm’in en büyük iç çelişkisinin ufak bir ayrıntısı, her konuda nesnelliği savunan
bu görüş iş ekonomik çıkarlara gelince öznel bir savunmaya geçiyor ve bunu esasta aleni bir şekilde
yapıyor. Marx ve Engels Komünist Partisi Manifestosu’nda komünistlerin nesnel olmadıklarını bilakis
belli bir sınıfın arkasında olduklarını vurguluyorlar ve nesnellik öldürülüyor. Öyleyse Marx’ın buradaki
namuslu aydın tanımlaması da olabildiğince öznel.
2. Karşı taraftan olan aydınlar ne olacak? Bertaraf mı? Uzlaşmacı ya da egoist olanlar, onlar namussuz
mu?..
“Nazizm Avrupa kıtasının intelijansyasını yok ederken ne yaptığını pekâlâ biliyordu.” (syf.41)
“Tarihi bir kanun bu; sınıf kavgalarını körükleyenler kendi sınıflarına karşı savaşanlardır.” (syf.47)
“Sosyal İlimler Ansiklopedisi sosyalizme katılan aydınları üç zümreye ayırır:
1. Ahlakçılar: Toplum vicdanını temsil etmek iddiasındadırlar.
2. İlimciler: Sosyalizmin kaçınılmazlığına, hiç olmazsa gerçekleşebileceğine inanırlar
3. Demagoglar: Karışık bir zümredir; şarlatanlar, ideoloji bezirgânları, toplumdan öç almak
isteyenler, sınıflarından kopmuş olanlar, insanseverler vs. Daha genel bir deyimle sosyalist aydınları
misyonerler, çıkarcılar diye ikiye ayırabiliriz.” (syf.47)
“Orospulaşmak veya yalnız kalmak: İşte fikir adamının kaderi.”(syf.53)
Meriç’in günümüz teknoloji dünyasında Batılı yazar diye bahsettiği şey ne kadar evrensel bir olgu:
“Batılı yazar ya görevine ihanet edecek yahut da tanınmadan yaşayıp ölecektir.”(syf.52)
Belki sanatın ve sanatçının bu çağda adım adım kendine çekilerek duyu dünyasından uzaklaşması ve
ufak bir çevrende var olmaya çalışması bu sebeple ilintilidir. Yani aydınlar sınıfı burjuvazinin gücünü
yitirmesiyle kendini destekleyen varlığını yoğurarak şekil veren bir güç bulamadı ve sanatı bir meslek
olarak görmeye, yorumlamaya başladı. Elbette ki basım alanındaki devrimsel nitelikli ilerleyişlerle ve
yayımların internet vs. üzerinden anında tüm dünyaya dağıtma imkânına sahip olan sanatçı ister
istemez çıkarcı bir yapıya büründü ve neden sorusunu yanlış bağlamda sormaya başladı. Hele de
sosyalist düşüncenin somut yapıları birer birer düştü ki “Zaten baştan yanılmışız…” düşüncesi
oluşmaya başladı.
Nerede Marx’ın namuslu aydını? Ben söyleyeyim anti-küreselleşmeci, devrimci yapıların içinde
olduğu kadar etliden sütlüden uzak mağarasında da. Demek istediğim aydınların tek görevi, ezilen
tarihi bir sınıfa taktik ve strateji hocalığı yapmak değil hakikatin gölgesini keşfedebilmektir.
Meriç, ilk Hıristiyanlığın clerclerine (rahiplerine) özendiğini belirtiyor bir yerde entelektüellerin.
“Yeryüzünde işlenen bütün cinayetlere karşı bildiri imzalamak, rahipliğin gülünç bir taklidi değil de
www.derindusunce.org
Fikir Platformu
25