Kitap Tanıtan Kitap (2)

Kitap tanıtan kitap (2)
Mağaradakiler*’den Aydınlar Üstüne Notlar… (Alper Gürkan)
“Şimdi de mağarada seslerin yankılandığını düşün… Dışarıdan biri
konuştu mu, esirler gölgelerin konuştuğunu sanır, öyle değil mi?
Kısaca onlar için tek gerçek var: Gölgeler.” (Eflatun- Devlet)
Cemil Meriç entelektüel kelimesini solun bayrağı olduğu biçimde
şöyle tanımlıyor; “Yazı veya söz aracılığı ile toplumun şuurlanmasına
yardım eden kişi. Yol gösteren, aydınlatan, itham eden kişi…” (syf.16)
Aron: “Gelişmemiş bir memlekette her diplomalı entelektüeldir.”
Kopuk kopuk entelektüel tanımları, tabirleri, yakıştırmaları; sağdan,
soldan, içerden, dışarıdan…
Schumpeter: “Her tabakadan kopup gelirler, kendi sınıfları olmayan sınıfların çıkarlarına öncülük
ederler. Entelektüelin üzerinde anlaşmaya varılan bir vasfı var: Eleştiricilik. Eleştiricidir çünkü olayları
yaşamaz, dışarıdan seyreder. Sonra, kendini kabul ettirmenin en kolay yolu çevresinde şaşkınlık
uyandırmak…” (syf.17)
Sartre: “Atomun parçalanması üstüne çalışan bilginlere entelektüel denmez onlar sadece bilgindir.
Ama aynı insanlar imaline yardım ettiklerin büyük tahrip gücünden korkarak efkar-ı umumiyeyi atom
bombasının kullanılmasına karşı uyarmak için bir araya gelir ve bir bildiri imzalarsalar entelektüel
olurlar.” (syf.20)
Nihayet derli toplu bir görüş çıkıyor karşımıza:
Toker Dereli: “Entelektüeller, somut olayların üstüne yükselip soyut kademede düşünebilen,
toplumun temel yapısı, meseleleri, değerleriyle meşgul olup başlıca ekonomik, sosyal ve politik
gelişmeleri eleştirebilen, genellikle kabul edilmiş görüşleri, izah tarzlarını, tahlil ve tenkit edebilme,
bunlara bir şeyler katabilme veya hiç olmazsa bu görüşlerin izah tarzlarını veya faraziyelerini
yorumlama gücüne sahip kimselerdir. Entelektüel sayılabilmek için formel bir öğrenim görmüş olmak
şart değildir. Edebi üslup, mesleki sıfat veya roller, siyasi ya da idari sorumluluklar entelektüel
sıfatından ayrı tutulmalıdırlar” (syf. 23)
“Dereli entelektüelleri liberal ve radikal olarak ikiye ayırıyor: Liberaller; geniş düşünceli, tenkitçi,
hürriyetçidirler. Radikaller ise; umumiyetle sosyalist, komünist, anarşistler gibi ihtilal taraftarları…”
(syf.23)
www.derindusunce.org
Fikir Platformu
23