Kitap Tanıtan Kitap (2)

Kitap tanıtan kitap (2)
Güzellik duyularla idrâk edilmeyen şeylerde mevcuttur; zira denilir ki: ‘Şu güzel bir yaratılış, şu güzel
bir ilim, şu güzel bir sî-rettir. Şunlar güzel ahlâklardır’. Oysa güzel ahlâklardan ilim, akıl, iffet, erkeklik,
takvâ, kerem, mürüvvet ve diğer hayırlı haslet-ler kastolunur. Bu sıfatların hiç biri beş duyu ile idrâk
olunmaz. Ancak bâtınî basiretin nûruyla idrâk edilir. Bu güzel hasletlerin hepsi mahbubdur. Bunlarla
sıfatlı bulunan kimse de sıfatlarını tanıyan kimsenin nezdinde tabii olarak mahbubdur. Bunun ve
durumun böyle olmasının alâmeti (şudur): Tabiatlar peygamberleri, sahabîleri sevmek üzere
yaratılmıştır. Oysa tabiatlar onları görmemiştir.
Meselâ İmam-ı Şâfiî’yi seven bir kimse onu niçin sever? Oysa hiçbir zaman onun suretini görmemiştir.
Eğer onu görseydi, belki de İmam-ı Şâfiî’nin zâhiri görünüşünü beğenmezdi. Bu bakımdan kendisini
son derecede sevmeye teşvik eden güzellik, İmam-ı Şâfiî’nin zahirî güzelliği değil, iç suretinin
güzelliğidir; zira İmam-ı Şâfiî’nin zahirî sureti toprakla beraber toprak olmuştur. Kişi ancak onu din,
takvâ, bol ilim, dinin ince noktalarını kapsamak gibi şeriat ilmini ifade etmesinden meydana gelen iç
sıfatlarından dolayı sever. Bu hayırları âlemde neşrettiğinden dolayı sever. Onlar ise güzel şeylerdir.
Güzellikler ancak basiret nûruyla bilinir. Duyular onları idrâk etmekten âcizdir.
*...+ O sıfatların bekasıyla sevgi bâki kalmıştır. Oysa bütün suretler zeval bulmuştur! *...+ Bu bakımdan
bütün hayır işleri bu iki vasıf üzerinde ayrılır. Bunlar da his ile idrâk edilmez. Onlar bedene dair olup
da bölünmeyi kabul etmeyenlerdir. Durum bu ise güzellik, bir insanın gidişatında mevcuttur.
[...] yeryüzünün bazı bölgelerinde bir kısım sultanların adalet ve doğruluklarına, hayırlı insan
olduklarına dair hikâyeler anlatıldığından o sultanın sevgisi, sevenlere bir faydasının dokunma ümidi
olmadığı halde, kalplere galebe çalar.
Öyleyse insan sevgisi sadece insana iyilik yapana karşı değildir. Esasında sevilen iyiliktir. Her ne
kadar onun iyiliği sevene ulaşmamış olsa bile yine de iyilik yaptığından dolayı sevilir. Çünkü her
güzellik sevilir. Suret ise zâhir ve bâtın olmak üzere iki kısımdır. Hüsn ve cemâl bunların ikisini de
kapsamaktadır. Zâhir suretler zahirî gözle idrâk olunur. Bâtın suretler ise, bâtını basiret ile sezilirler,
Bu bakımdan bâtın basiretinden mahrum olan bir kimse idrâkten de yoksundur ve bu yönden lezzet
almaz, sevmez ve buna meyil de etmez bir yaratılıştadır. Kimde bâtınî basiret, görünen duyulardan
daha galip ise, onun bâtinî mânâları sevmesi zâhirî mânâları sevmesinden daha fazladır, Bu bakımdan
duvara nakşedilen bir sureti zâhirî güzelliğinden dolayı seven ile iç güzelliğinden dolayı
peygamberlerden birini seven arasında büyük fark vardır.
Sf. 60, “Allah Sevgisini Takviye Eden Sebepler”
Ahirette hâl bakımından insanların en mesûdu, en fazla Allah’ı sevenidir; zira ahiretin mânâsı, Allah’ın
huzuruna varmak, O’nunla mülâki olmanın saadetini elde etmek demektir.
Muhib (aşık) uzun zaman şevkiyle kıvrandığı mahbubunun huzuruna vardığında bulanmaksızın, hasım
ve rakibi olmaksızın, sona ermesinden korkmaksızın, O’nun cemâlini ebedî bir şekilde müşahede etme
imkânı bulunduğundan ötürü en büyük bir nimete mazhar olur. Ancak şu var ki bu nimet sevgi
kuvvetinin oranında verilir.
Bu bakımdan muhabbet arttıkça zevk de artar. Kul, Allah’ın sevgisini ancak dünyada kazanır. Sevginin
aslında hiçbir mü’min ayrılmaz. Çünkü marifetin aslından ayrılmış değildir. Sevginin kuvveti, kalbi aşk
www.derindusunce.org
Fikir Platformu
67