Mundus Subterraneus

terra
j
Secundb
rum
1
:
Cap.n.
LIB.X. DE ARTIS METALLIC.?: KEQUISITIS.
hinc aqueo elemento virtutes coelitus hauftas
communicat, ut corpusaliquodadnutritionem
rerum omnium acquirat : hoc
enim pafto nulla res aqua , feu humido carere
poteft, imo fme eo mundum interire
dita Naturae facramenta ignorant, credi posfe
videantur ; experieris quippehumidum
cum ignea pinguedine, hanc cum terrena
quadamfubftantia,quiipfe/a/eft, tantaae-
necefle foret.
qualitate coaluiOe , ut ab invicem amplius
Ne itaque ingens ille Geocofmi uterus feparari non pollint : ut proindenonmale
humido hoc in fubterraneorum genefi de- per humidumiftiufmodi , MereuriumNaxuftitutusvideripoftet^hincfumma,
& inef-irs; per igneampinguedinem ,/«//>W; pet
fabilisDEi fapientia effecit, ut aerprona- ipfam terreftrem fubftantiam , ///fw Chyturs
fus fubtilitate per terrae poros , aqua miciintellexerint, finequibus.nifielemen
vero per conftitutos a Natura canales hydragogos
in intiraa Terrae vifcera,& profuntura
nil prorfus heterogeneum producere
ta impraegnata forent, certe ex fe , & fua nadiffimas
abyflbs delata, indefubterranei So- (poftent. Terra {iqmdem^pura cum puro hu-
187
rabiles funt, ut vix iis, quihujufmodi ab'^
lis ope, univerfam Telluris molem diffujis mido conjunfta nil nifi lutum conficeret
halttthus , tum ad generationes foflilium, jomnivirtutedeftitutum.
metallorumque , tum ad vegetabilium ,
qu£e
patet , Ccelum , ^ Aflra tanquam
exipfa terraortumfuumnancifcuntur, ge- .principium univerfak , ^ remotumadmetallonefes,
foecundaret, aleret, confervaret.
, cceterorumque mineraliumgenefes concurj
Ex quibus aperte patet primb, Elemen- \rere, inquantum virtutum coeleftium , imtum
purum , & fimplex ad rerumcompofitio- preflionumqueaftraliumvelutiqusdamvenem
concurrere minimepoffe ; nequedum ele- hicula funt ;
proxima verb metallogenefeos
mentorum mentionem facimus , nos ele- /(riwc/^/^i.efrevirtutesdeveiflasperaerem, &
menta intelligete. Hoc padlo in terreno aquamin intimaterraevifcera, ubiper Vulcorpore
qualicunque tandem modo falemcznmm ignemcoftx, digeftaeque, tandem
potiflJimum dominari dicimus, cujus mira in femen cedunt omnium eorum, qu£ ex
facultas coagulativum rerum elementum originem fuam fortiuntur.
; adeoque
Mrnvu afl^rimus inter cstera quatuor ;
quod qui- \proxima efficiens caufa proprie ignis fubterdemnunquam
credidifl^em , nifi id Spagy- raneus eft , materialis vapor fulphureo-
Salis,
rica ars medocuifl"et ; fjquidem in j^auc^w-ifale-mercurialis ;
/i?m«/ij ,
proportio terreque
tandem terrefirium corporum anatomia , nx glebae ad hoc, vel illud metallunl, aut
feu refolutione,///^ quendam z^»f«win-iminerale producendum ; Finalis denique
combufl:ibilem,/xa»7,& permanentemfpi-lcaufa, ufusinfinitus ad humani generis 3c
ritum contineri vidi , cujus virtutes adeo mi- ' Naturas necefljtatem.
C A P U T
III.
Quomodo humor iSe un(3:uorus, ex qm MetaUa compommtur , a TSlatura elahoretur^
^ quid in eo Sulphur , Mercurius , ^ Sal fint?
Cap.lll. n '^lximus in prscedentibus ,
pura ele- non habet. In intimo itaque elementorum
I ^menta, aquam , & terram , nifi ea aliis centro latere tantorum caufam efFedtuum,
^ "^rerum, quibusconfertafunt ,feminibus
alterentur , ad compofitionem metallorum
concurrere nonpoffe : uti enim naturafui homogeneafunt,itafemperinhomogenearenementa
vifcidum, cujus vapor continuo exfpirans, &
folvuntut; atque ex zg/;(? patet, qui attenua-
intra intimas telluris fibras , montiumque
fimfhcia
j.
humidum in id quod primo fuit , refolnon
tmme-
T. r
abditos duftus diffufus , tandem ubicunque
^
01
diate con- vit, ^^«tfveropura terracpurae juncta, lutum materiam proportionatam repererit , ibi
turrmt ai £j^j. j,-
q^od calore attenuatum in ea ,
quas
metaUorum , \.^ /• .1.. 1 o
froduaio-i pnusiuerunt.iciiicetpulveremterrae, oc a-
»««"•
quam calido refolutam revertuntur. Cum
itaquefupra Metalla, corpora dura, firma,jolida,
malleo extenftbilia , igne liquabilia definierimus,illa
certe aliquid aliud ,
quo inhujus-
piam dubitare pofTet. Dico , id ex defluxu midi.
modi formas degenerant , intra fe occultum Aftralium xiir/ftfaWjfpirituumque coeleftium
habere cognofcuntur : Quomodo enim in derivari, qui fpiritus uti exoriginefuapurifTimi
funt, & ab omnibus terreftribus fse-
folidam illam duritiem fola terraj fimplicis
cum aquafimplici mifturadegenerare posfunt
? Quomodo infeparahilis i\la.pinguedo & mam, & inexplicabilem tenuitatem, fubcibus
quam purgatifllmi, ita quoque ob fumtilitatemque,
ftatim omnia elementa pene-
vifcofitas, quametalla malleo fine ruptura
extendi , aut fine ullo humidi diffluxu aut
madefaftione , folo fimplicium elementorum
minifterio eliquari valeant ? illud fane
nemo concipere poteft ; cum nihil det, quod
TOM.II.
quodque metallis originem fuam praebeat,
neceffe eft. Quod quidem nil aliud efl!e dicimus
,
quam humidum illud unSiuofum , @
pro ratione puritatis , impuritatifve , nunc
lapidem , aut gemmam , modo minerale,
autmetallicum corpusgenerat.
Quomodo verb a natura hoc humidum un- Orlg» vi-
[iuofum , ^ vifcidum elaboretur ,metko qms--^^"^^^^^j'
trantes, magneticoquodam attra^u iis, qux
in primordiali rerum chaotica mafTa idem
fuerunt , raira quadam ratione junguntur
elementa vero aer ,& aqua iis foeta ,per ma-
4a %
tH