Mundus Subterraneus

,
I
Portst.
tis
LIB. XII.
DE ARTE
frf/>,IV.ftitui,hac ratione. Cyftisfitexpaftafiligi-
^uomodo
"^*' ^^^^ intruditur crocus martis. Deinde
gemma e- gemmauna, autpIureschartiEincluduntur,
Zmmd»- aclcroco imponuntur , itaut croco charta
modo :
Sumantur ftihii partes Jenie, auripigmeMtiquaterna,arfeMici
cryflallini terna,fulphurispartei
^ tutia hime , omnia jeorjim teruntur,^tenui
crihello di/cernuntur , ac olla fi Sapphirum , lapidem Lazuli ; fl Hyacmthum,
induntur. Cryftalli fruftula vel aneis piliifuspenfa
corallium adjicit. Calcinat autem cryfiaUi
, velpulverihus demerfa igni opponuntur; Alexius cryftallum , velchalcedonium hocjiiT
ut quaternis velquinis horis excandefcant , fed modo: Tartari calcinati unciaunainaquaA"*?
fine follium flatu , ne tnpartes difiliantvelliquejcant.
clara diflblvitur & colatur. Cryftallus vero
Argumentum legitimi coloris eft , fi &chalcedoniusigniturin cochleari ferreo,
exemptum fruftumflagrantij^imi ^ fulgentisfimi
acin aqua praedifta extinguitur , idque opus
(it coloris,fin minus, igni denuo tradendum,
a( poft aliquam moram eodem tnodo tollendum.
feptiesrepetitur, hocpaftooptime calcinatusinpulveremteritur,
ac mixturaefeu pa-
Diligens autem cura adhihenda , ne dkm ex igne
tolluntur , refrigerentur extemplo. Namjriantur,
^ in plures partes difiiliunt.
Si Hyacinthi
color placuerit , cito ah igne tolluntur , fifatura ftallo propter additiones alterius materiae
purpura defideratur , diutius in igne relinquuntur:
Hadlenus Porta. Gemmx coloratae ut neficio indurefcunt. Jubet itaque capere Taduratio,
redduntur , docet Alexius aquam , cujus be-
Sapphirus,Topa7ius, Amethyjius & Granatus, fi magnetis fruftula ac calcinare, ut de cty-f^^ "V*'*'?
Adaman-
illorum color auferatur, Adamantem effingunt.
Solet in eum fcopum praecipue
ftallo diftum eft , ac deinde in pulverem te-pr^para-
effiHio.
Sapphirus
eligi ,
qui vel ferri fcobe vel cretaoljtutus
, ignitur donec artificem voti compotemfaciat,ut
fuo locodocebo. Ignis beneficio
etiam a Porta doccntQ , altera tantum aquam , ut ea humedetur farina hordei.Sc
deinde ex ea praecipit per r etortam extillari
gemmaepars colore fuo privari poteft , ita ut fiatpafta dura , in quam imponantur formati
lapides. Nam fi ea dum paniscoquitur,
\
gemma ex parte AdamasSiexipzneSapphi--
rus videatur. Eodem modo Ruhiniu una par- infurnorelinquatur, accum pane eximatur,
ait ille duritiem maximam gemmas
\
te Adamantis fpeciem reddit. Ait Ille ,
parj
tem quam proprium coloremfervarevolu-l acquirere. Vidiapud Gallumquendamfamus,
creti oblinendam eiTe. Sicalteram,j ^litiasgemmas perquam elegantes , & naturalibus
quam fimillimas. Is fe non alio
quae igni expofita eft , ac flammae radios nuda
fufcipit , colorem admittere, ac Adaman- quam praedifto modo eas confecifl!e mihi
\
tem oftendere. Gemm^ faftitiaEverisfatisj afl^erebat. Opus diftum neque fumptuofum
, neque magni laboris videtur, a me ta-
fimiies ex Crx/?tf//o , Topazio, filicibus aliisque
mollibusgemmis, vel exnobiliori vi-i men hadenus nondum expertum eft.
tro, metallicifve corporibus,autexillorum Pafta ad gemmas faftitias nobilior eft,
Troce[fus commixtioue fiunt. Alexius Pedemontanus
JziusutCryftallus : DeindecoIor,quidefi- ^icoio.
Poft-
^'"**
gitat digito, ut plumbum ima petat. deratur , additur. Minium & viride aeris''^'
modumefFunditaquam,&fervatad vasvitriandum,nemateriavafiadhaEreat.
Dein-
cus Martis Hyacinthi ; minium , & cerufla
Smaragdi colorem praebent. Cerufla&Cro-p«>»««f.
derecipittresuncias miniificci , immifcet Chryfolithi ; Zaphara , vel Lapis Lazuli,
plumbo, ad jicit unam unciam cryftalli , aut
VITRIARiA.
479
aut ventis per diem , & ita habetur optima
pafta
Ad Smaragdos eftingendos accipitfal Alcali,
quod diirolvitaqua , filtrat , & exficcari
ritUm re. undiquc teda fit. Poftmodum occluditur finit, idque opus tertio repetit ;
pofteain
tuperet.
pafta, ac fornaci cum panibus committitur, pollinem redigit, quemadmodum etiam
acpoft panemexemptumremanens adhuc cryftallum. Deinde accipit uncias duas&
perhorasfexin furno, recuperant gemmas femis cryftalli, falis alcali uncias duas, aeru-
priftinam aut majorem duritiem ,
quam
P""^ habucrant. In igne tinguntur cryftaltinaio
«* li integri {Baptifta a Porta auftore,) hoc
umi!fi°ae
mente
ginis aceto macerati & colati unciam unam,
mifcet, ac vafculo plumbato imponit, ac
Iuto,ne quid expiret,optimcmunit,acper
triduum exficcari finit, aut diutius.tandemque
perdiem figuli furno committit. %'\
Ruhinum cupit, cinnabarim loco aeruginis,
ftae adjicitur. Si Smaragdus opratur, in mortarioaerieo,
fl Ruhinusjn ferreo tundendus
eft. Sed quiagemmaefaditiJEmolIiores cfy-
ri,inIocohumidoponi,utinaquamfoIvan-"'»''
tur: aquam iftam nutriri vultvitrioloRomano
vel Pannonico crudae pultis inftar;
Porta tefte ,
quae ex Cryfiallis , Silicihiu aut Port«;
Topazio Bohemico fit; Nam fi vitrum additur,
aut plumbum, graviores & molliores
fiunt. Calcinantur autem Silices &Topa-
demomrni f^quentem paftamad fi