WE Smile Magazine February 2016

CULTURE
เสริมอัตลักษณ์ รักษ์พื้นถิ่น
จากบ้านหัวฝายสู่อำาเภอชนบท เราแวะกันที่กลุ่ม
หัตถกรรมคุ้มสุขโขซึ่งอยู่ระหว่างทาง ณ บ้านดอนข่า
หมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ซ่อนตัวอยู่ห่างจาก
ถนนสายหลักมาสักระยะหนึ่ง นอกจากกิจการ
โฮมสเตย์แล้ว ที่นี่ยังขึ้นชื่อในฐานะแหล่งผลิตผ้าไหม
มัดหมี่มากเอกลักษณ์ โดยปัจจุบันคุ้มสุขโขมีการผลิต
ส่ิงทอเชิงเทคนิคที่ใช้เทคโนโลยีซิลเวอร์นาโน รวมถึง
ผลิตสินค้าออกมาเป็นคอลเลกชั่นเพื่อให้ตอบโจทย์
กลุ่มลูกค้าที่กว้างยิ่งขึ้น และนอกจากลวดลายที่มีการ
‘ถอดรหัส’ อัตลักษณ์ของท้องถิ่นมาผสมผสานกับ
ลวดลายดั้งเดิมบนผืนผ้าจนก่อเกิดเป็นลายใหม่อย่าง
ลายนพเก้าเฉลิมพระเกียรติ ลายสินไซนพเก้า ฯลฯ
ที่มีที่นี่ที่เดียว ในเรื่องวัสดุนั้น คุ้มสุขโขโดดเด่นเรื่อง
การย้อมด้วยน้ำาชีวภาพที่หมักจากวัตถุดิบธรรมชาติ
ที่มีอยู่ในชุมชน ทั้งพืช มูลสัตว์ไปจนถึงขยะ“เราใช้
วิถีย้อมเย็นซึ่งเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นครับ เราสังเกต
ว่าเวลาชาวนาทำานา ร่องรอยของคราบสีจากโคลน
จะติดกางเกง ซักไม่ออก เราก็นำาวิธีนี้มาประยุกต์กับ
การย้อมผ้า” ทวี สุขโข ประธานเครือข่ายผู้ประกอบ
การกลุ่มหัตถกรรมคุ้มสุขโขกล่าว หลังจากหมักวัตถุดิบ
ประมาณ 6-8 เดือน น้ำาหมักนี้จะถูกนำามาใช้ย้อมเส้น
ไหมโดยการเอาเส้นไหมไปจุ่มแบบไม่มีการต้มซ้ำาๆ
ประมาณ 8-9 ครั้ง ซึ่งวิธีนี้จะทำ าให้สีอิ่มตัว ไม่ตกและ
อยู่คงทน จากนั้นค่อยใช้น้ำ าซาวข้าวล้างกลิ่นออก ส่วน
น้ำาหมักเมื่อใช้แล้วก็สามารถนำาไปใช้เป็นปุ๋ยชีวภาพ
ต่อได้ด้วย “เรามีสโลแกนว่า ‘ภูมิปัญญาเป็นชาวบ้าน
แต่มาตรฐานต้องเป็นสากล และชุมชนต้องอยู่ยั่งยืน’
ครับ” ทวีผู้อยู่เบื้องหลังความสำ าเร็จของคุ้มสุขโขกล่าว
ขอนแก่น ดินแดนผ้าไหม
แม้การเดินทางบนเส้นทางสายไหมของเราจะสิ้นสุดลง
แต่เส้นทางสายไหมของขอนแก่นนี้ดูเหมือนจะเพิ่ง
เริ่มต้น และดูจะทอดยาวต่อไปไม่มีที่สิ้นสุด ยิ่งมีการ-
สนับสนุนทางองค์กรต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน
รวมถึงการรวมตัวกันเป็นเครือข่ายด้วยแล้ว แหล่งผลิต
ผ้าไหมของขอนแก่นดูจะยืนหยัดได้อย่างมั่นคง อีกทั้ง
ยังสามารถพัฒนาต่อยอดจนเกิดเป็นนวัตกรรมใหม่
อีกมากมาย และที่สำาคัญที่สุดที่นี่มุ่งเน้นเรื่องการส่งต่อ
ภูมิปัญญาให้กับเยาวชนรุ่นใหม่ผ่านการเรียนรู้
โดยตรง เพื่อสืบสานให้ผ้าไหมมัดหมี่ยังคงอยู่ต่อไป
เราจึงมั่นใจได้ว่าผ้าไหมมัดหมี่ของขอนแก่นจะไม่
สูญสลายไปตามกาลเวลา
ผลิตภัณฑ์ผ้าไหมของคุ้ม-
สุขโข นอกจากจะโดดเด่น
เรื่องกระบวนการที่เป็นมิตร
ต่อสิ่งแวดล้อมแล้วยังมี
การผลิตออกมาเป็น
คอลเลกชั่นและออกแบบ
ให้ใช้งานได้หลายแบบ
Preserving Local Identities
From Hua Fai we go even further into the
countryside to the the small community of
Khumsukkho in the Ban Don Kha village. Located
far off the main road, this village is known for
homestays and for producing beautiful local
Mudmee silk. Khumsukkho is unique because
they combine Silver Nano Technology with
their products to cater to a wider range of
customers. They also create new collections,
blending the old and the new like their
‘Noppakao Chalermprakiet’ pattern and ‘Sin
Sai Noppakao’ pattern which still uses natural
dyes. “We use a cold dyeing method, which
is traditional to these parts. We observed the
farmers, when mud gets on their clothes it
stains and doesn’t wash off so we adapt these
techniques to silk dyeing,” says Mr. Tawee Sukko,
president of the Khumsukko Handicraft Group.
After fermenting the natural dye for 6-8 months,
silk will be dipped 8-9 times in the solution
without heat. This makes the colour saturated
without fading. The silk is then washed with rice
water to remove any odours. The natural dye
can be used as fertiliser later. “We have a slogan
here, we use folk wisdom to serve universal
needs, and the community must be strong,”
Tawee Sukko proudly says.
Khon Kaen the Land of Silk
Even as our journey down Thailand’s
northeastern silk road comes to a close,
we feel that the true Silk Road of Khon Kaen
is just beginning. With the support of various
organisations from both the public and private
sector, and the integration of networks, original
Khon Kaen silk is on a solid path. Innovations
and the ability to attract the attention of
a younger generation will push silk production
even further, and the future of Mudmee in
Khon Kaen certainly looks bright.