NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG HẤP PHỤ ION Ni2+, Pb2+ CỦA VẬT LIỆU XƠ DỪA BIẾN TÍNH BẰNG CHITOSAN TRONG DUNG DỊCH NƯỚC (2018)

29
Ngoài phản ứng thủy phân protein, dƣới tác dụng của NaOH, còn có phản ứng
thủy phân lipit tạo xà phòng. Xà phòng tạo thành có tác dụng tẩy rửa và hấp phụ các
chất màu trong nguyên liệu.
- Loại khoáng: trong vỏ tôm, thành phần khoáng chủ yếu là muối CaCO 3 và rất
ít Ca 3 (PO 4 ) 2 . Để loại khoáng, các nhà nghiên cứu đã sử dụng rất nhiều các tác nhân
nhƣ HCl, H 2 SO 4 , HNO 3 , CH 3 COOH, … để khử khoáng. Nhƣng HCl đƣợc sử dụng
nhiều nhất do loại khoáng gần nhƣ triệt để và không gây phản ứng phụ đáng kể.
Nếu dùng H 2 SO 4 sẽ tạo muối khó tan khi lƣu chuyển nƣớc ngâm chậm. Phản ứng
của HCl để khử khoáng canxi photphat, canxi cacbonat nhƣ sau:
CaCO 3 + 2HCl → CaCl 2 + CO 2 + H 2 O
Ca 3 (PO 4 ) 2 + 6HCl → 3CaCl 2 + 2H 3 PO 4
Trong quá trình rửa thì muối CaCl 2 tạo thành đƣợc rửa trôi, nồng độ HCl ảnh
hƣởng lớn đến chất lƣợng của chitosan thành phẩm, đồng thời nó ảnh hƣởng lớn tới
thời gian và hiệu quả khử khoáng. Nồng độ HCl cao sẽ rút ngắn đƣợc thời gian khử
khoáng nhƣng độ nhớt chitin/chitosan giảm, nó sẽ làm cắt mạch polysaccharide
( mạch này bị phân hủy thủy phân) dẫn đến chất lƣợng của chitin/chitosan sau này
bị giảm. Ngƣợc lại nếu nồng độ HCl thấp thì thời gian khử khoáng sẽ tăng nhƣng ít
bị ảnh hƣởng, song nếu nhƣ nồng độ HCl quá thấp thì khử khoáng sẽ không triệt để
và thời gian xử lí kéo dài ảnh hƣởng tới chất lƣợng của chitin/chitosan, đồng thời
phải kéo dài chu kì sản xuất.
Nhiệt độ cũng ảnh hƣởng đến tốc độ khử khoáng. Nhiệt độ càng cao thì rút
nắng thời gian khử khoáng.
Tỷ lệ nguyên liệu và dung dịch HCl (%) cũng ảnh hƣởng tới hiệu quả khử
khoáng. Nếu tỷ lệ này cao thì hiệu quả khử khoáng thấp do không đủ lƣợng HCl cần
để phản ứng hết lƣợng khoáng có trong nguyên liệu. Nếu tỷ lệ này nhỏ có nghĩa là
lƣợng dung dich HCl sử dụng cao khả năng cắt mạch polime lớn làm giảm chất
lƣợng chitosan sau này.
2.2.1.2. Qui trình điều chế chitosan
Có thể dùng các tác nhân hóa học là NaOH đậm đặc hoặc tác nhân sinh học
enzim deaxetylaza vi khuẩn để khử gốc axetyl của chitin để tạo thành chitosan.