<strong>Gaceta</strong> <strong>de</strong> la CNDHcioso. A las 08:00 horas <strong>de</strong> ese mismo día se indicócomo plan <strong>de</strong> tratamiento la aplicación <strong>de</strong>oxitocina para inducir el trabajo <strong>de</strong> parto, sinobtener respuesta uterina, practicándole cesáreaa las 10:00 horas <strong>de</strong>l siguiente día, 27 horas <strong>de</strong>spués<strong>de</strong> que se inició la inducción.Del mismo dictamen médico se <strong>de</strong>spren<strong>de</strong> queuna <strong>de</strong> las indicaciones para la inducción <strong>de</strong>l partocon oxitocina es el caso <strong>de</strong> producto muerto enel útero; no obstante, no <strong>de</strong>be aplicarse <strong>de</strong> manerarutinaria, pues estos procedimientos <strong>de</strong>ben teneruna justificación por escrito y realizarse bajo vigilanciamédica estrecha, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> que se <strong>de</strong>benconsi<strong>de</strong>rar como contraindicaciones para la induccióncon oxitocina posibles trastornos parale<strong>los</strong>,como <strong>los</strong> procesos infecciosos, las embolias <strong>de</strong>líquido amniótico y la coagulación intravascular diseminada,entre otros, para <strong>de</strong>terminar el riesgo <strong>de</strong>someter a la gestante a un periodo <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> partofrente a las posibles complicaciones <strong>de</strong> no realizarla operación cesárea, ya que si el feto muere<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l útero y queda retenido por algún tiempo,pue<strong>de</strong> experimentar una maceración con la consiguientetransformación putrefactiva <strong>de</strong> <strong>los</strong> tejidosfetales y placenta, que compromete gravementela salud materna si el diagnóstico no se hace conprontitud y no se le da el tratamiento a<strong>de</strong>cuado.En el caso <strong>de</strong> la señora Laura Guzmán Soria,<strong>de</strong> acuerdo con el dictamen médico, se <strong>de</strong>bió consi<strong>de</strong>rarel cuadro clínico infeccioso, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong>l dolorabdominal intenso o hipertonía uterina y asíprevenir la coagulación intravascular diseminada,trastorno que se origina generalmente a partir<strong>de</strong> una <strong>de</strong> las siguientes situaciones clínicas: <strong>de</strong>sprendimientoprematuro <strong>de</strong> placenta; síndrome<strong>de</strong> retención <strong>de</strong> feto muerto; fase inicial <strong>de</strong> laembolia <strong>de</strong> líquido amniótico; infecciones, especialmentepor microorganismos gramnegativos;enfermeda<strong>de</strong>s malignas, y shock <strong>de</strong> cualquier etiología.Asimismo, uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> signos principales<strong>de</strong> la coagulación intravascular diseminada es laasociación a complicaciones como la trombocitopeniay el agotamiento <strong>de</strong> <strong>los</strong> factores plasmáticos<strong>de</strong> la coagulación, que en la forma masiva aguda<strong>de</strong>terminan una ten<strong>de</strong>ncia hemorrágica grave,como la referida en la pared <strong>de</strong>l peritoneo parietaly pared abdominal, que empeora por la fibrinólisissecundaria, hasta la formación <strong>de</strong> una tromboembolia,como la pulmonar, lo que acontecióen el caso <strong>de</strong> la agraviada.Por lo anterior, el perito médico <strong>de</strong> este Organismo<strong>Nacional</strong> consi<strong>de</strong>ró que en el caso <strong>de</strong> laagraviada se pudo evitar someterla al riesgo <strong>de</strong>esperar un parto por inducción, cuando lo indicadohubiera sido practicar la cesárea que le hubieradado una mayor posibilidad <strong>de</strong> sobrevida yevitar que falleciera a consecuencia <strong>de</strong> choqueséptico y coagulación intravascular diseminada,causas <strong>de</strong> la tromboembolia pulmonar.De lo expuesto se <strong>de</strong>spren<strong>de</strong> que <strong>los</strong> médicos<strong>de</strong> apellidos Guerrero Anzar, Castro Millán, SánchezUreta, Luna Guerrero y Mendoza Martínezno aplicaron <strong>de</strong>bidamente lo dispuesto por la NormaOficial Mexicana NOM-007-SSA2-1993(Atención <strong>de</strong> la Mujer Durante el Embarazo, Partoy Puerperio y <strong>de</strong>l Recién Nacido), que refiereque la mayoría <strong>de</strong> <strong>los</strong> daños obstétricos y <strong>los</strong> riesgospara la salud <strong>de</strong> la madre y <strong>de</strong>l niño pue<strong>de</strong>n serprevenidos y <strong>de</strong>tectados con éxito mediante la aplicación<strong>de</strong> procedimientos normados para la atención,entre <strong>los</strong> que <strong>de</strong>stacan el uso <strong>de</strong>l enfoque <strong>de</strong>riesgo y la eliminación o racionalización <strong>de</strong> algunasprácticas que llevadas a cabo en forma rutinariaaumentan <strong>los</strong> riesgos. En forma específica estableceque procedimientos frecuentemente usadospara aprontar el parto, como la inducción <strong>de</strong>l mismocon oxitocina, han sido revalorados en vista<strong>de</strong> que contribuyen a aumentar la morbilidad y mortalidadmaterna, por lo que su uso <strong>de</strong>be quedarlimitado a ciertos casos muy seleccionados.204
RecomendacionesDe la opinión médica se advierte que, a las 11:55horas <strong>de</strong>l 27 <strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2001, <strong>los</strong> doctoresCelia Tapia y Argüelles le practicaron cesárea ala señora Laura Guzmán Soria, en la que se evi<strong>de</strong>ncióque el producto se encontraba obitado, macerado,con acumulación <strong>de</strong> líquido seroso trasudadoen sus cavida<strong>de</strong>s y tejido celular (hídrops), y quela paciente presentaba atonía uterina, razones porlas cuales se le practicó histerectomía, mostrandomúltiples hemorragias (hematomas) en pared <strong>de</strong>peritoneo parietal y sangrado en tejidos blandos,a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> sangre en orina (hematuría); asimismo,<strong>los</strong> estudios <strong>de</strong> laboratorio reportaron unadisminución <strong>de</strong>l número <strong>de</strong> plaquetas en sangre(trombocitopenia), culminando con que la pacientesufrió un paro cardiorrespiratorio que fuemanejado por personal <strong>de</strong> anestesiología. Antela gravedad <strong>de</strong>l cuadro clínico, se indicó su trasladoa Terapia Intensiva <strong>de</strong>l Hospital GeneralRegional Número 20 <strong>de</strong>l IMSS, en la misma localidad,<strong>de</strong>bido a que en el Hospital Número 7se carecía <strong>de</strong> Servicio <strong>de</strong> Terapia Intensiva, asícomo <strong>de</strong> médico internista, por encontrarse éste<strong>de</strong> vacaciones.Esta Comisión <strong>Nacional</strong> comprobó que la atenciónque se brindó a la señora Laura Guzmán Soriaen el Hospital <strong>de</strong> Ginecoobstetricia con Unidad<strong>de</strong> Medicina Familiar Número 7 <strong>de</strong>l IMSS en Tijuana,Baja California, no fue a<strong>de</strong>cuada, ya que<strong>de</strong> las notas médicas que integran el expedienteclínico se advirtió la ausencia <strong>de</strong> personal médico<strong>de</strong>l Área <strong>de</strong> Tococirugía, así como <strong>de</strong> un médicointernista, por encontrarse <strong>de</strong> vacaciones,para cubrir las necesida<strong>de</strong>s y situaciones críticascomo la ocurrida, sin que se tomaran las medidasoportunas por parte <strong>de</strong> <strong>los</strong> directivos <strong>de</strong> esenosocomio para suplir tales <strong>de</strong>ficiencias.Por lo expuesto, este Organismo <strong>Nacional</strong> consi<strong>de</strong>raproce<strong>de</strong>nte que el Instituto Mexicano <strong>de</strong>lSeguro Social otorgue a <strong>los</strong> familiares <strong>de</strong> la señoraLaura Guzmán Soria la in<strong>de</strong>mnización correspondientepor <strong>los</strong> hechos anteriormente <strong>de</strong>scritos,en términos <strong>de</strong> <strong>los</strong> artícu<strong>los</strong> 1927 <strong>de</strong>l CódigoCivil Fe<strong>de</strong>ral; 77 bis <strong>de</strong> la Ley Fe<strong>de</strong>ral <strong>de</strong>Responsabilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>los</strong> Servidores Públicos, y44, párrafo segundo, <strong>de</strong> la Ley <strong>de</strong> la Comisión<strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>Derechos</strong> <strong>Humanos</strong>.De lo expuesto en <strong>los</strong> apartados que integranel presente documento se concluye que fueron violados<strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos a la vida y a la protección <strong>de</strong>la salud <strong>de</strong> la señora Laura Guzmán Soria, <strong>de</strong>bidoa <strong>los</strong> actos y omisiones que constituyeron lain<strong>de</strong>bida atención médica que recibió por parte<strong>de</strong> <strong>los</strong> doctores Jorge Humberto Sánchez Ureta,Marco A. Castro Millán, Enrique Guerrero Anzar,Diana Luna Guerrero y Eduardo MendozaMartínez, todos adscritos al Hospital <strong>de</strong> Ginecoobstetriciacon Unidad <strong>de</strong> Medicina FamiliarNúmero 7, en Tijuana, Baja California, transgrediendolo previsto en las normas <strong>de</strong>l or<strong>de</strong>n jurídicomexicano que consagran <strong>los</strong> <strong>de</strong>rechos a lavida y a la protección <strong>de</strong> salud, en específico elartículo 4o., párrafo tercero, <strong>de</strong> la ConstituciónPolítica <strong>de</strong> <strong>los</strong> Estados Unidos Mexicanos; 1;2, fracción V; 23; 27, fracciones III y IV; 32; 33,fracciones I y II; 34, fracción II; 37; 51, y 61, fracciónI, <strong>de</strong> la Ley General <strong>de</strong> Salud; 48 y 49 <strong>de</strong>lReglamento <strong>de</strong> la Ley General <strong>de</strong> Salud en Materia<strong>de</strong> Prestación <strong>de</strong> Servicios <strong>de</strong> Atención Médica;1; 2; 3; 4; 251, fracción II, y 303 <strong>de</strong> la Ley<strong>de</strong>l Seguro Social; 6o. <strong>de</strong>l Reglamento <strong>de</strong> ServiciosMédicos a <strong>los</strong> Derechohabientes <strong>de</strong>l Instituto Mexicano<strong>de</strong>l Seguro Social, así como 47, fraccionesI y XXII, <strong>de</strong> la Ley Fe<strong>de</strong>ral <strong>de</strong> Responsabilida<strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>los</strong> Servidores Públicos, con relación alartículo sexto transitorio <strong>de</strong>l Decreto por el quese expidió la Ley Fe<strong>de</strong>ral <strong>de</strong> Responsabilida<strong>de</strong>sAdministrativas <strong>de</strong> <strong>los</strong> Servidores Públicos, publicadoen el Diario Oficial <strong>de</strong> la Fe<strong>de</strong>ración el13 <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> 2002, toda vez que procedieronin<strong>de</strong>bidamente y no proporcionaron a la agravia205
- Page 2 and 3:
Gaceta de la Comisión Nacionalde l
- Page 4 and 5:
Gaceta de la CNDHRecomendacionesRec
- Page 7 and 8:
Programa Anual de Trabajo 2003PROGR
- Page 9 and 10:
Programa Anual de Trabajo 2003Prese
- Page 11 and 12:
Programa Anual de Trabajo 2003• R
- Page 13 and 14:
Programa Anual de Trabajo 2003Por e
- Page 15 and 16:
Programa Anual de Trabajo 2003• P
- Page 17 and 18:
Programa Anual de Trabajo 2003El Pr
- Page 19 and 20:
Programa Anual de Trabajo 2003Líne
- Page 21 and 22:
Programa Anual de Trabajo 2003menta
- Page 23 and 24:
Programa Anual de Trabajo 2003• D
- Page 25 and 26:
Programa Anual de Trabajo 2003• P
- Page 27 and 28:
Programa Anual de Trabajo 2003Líne
- Page 29 and 30:
Programa Anual de Trabajo 2003Líne
- Page 31 and 32:
Programa Anual de Trabajo 2003las a
- Page 33 and 34:
Programa Anual de Trabajo 2003C.Pro
- Page 35 and 36:
Programa Anual de Trabajo 2003regla
- Page 37 and 38:
Programa Anual de Trabajo 2003Líne
- Page 39 and 40:
Programa Anual de Trabajo 2003C. Pr
- Page 41 and 42:
Programa Anual de Trabajo 2003En ra
- Page 43 and 44:
Programa Anual de Trabajo 2003Objet
- Page 45:
Estado que guardanlas Recomendacion
- Page 48 and 49:
Gaceta de la CNDH18 15/90-B Procura
- Page 50 and 51:
Gaceta de la CNDH30 24/91 Procurado
- Page 52 and 53:
Gaceta de la CNDH28 73/91 Procurado
- Page 54 and 55:
Gaceta de la CNDH91 124/91-B Gobern
- Page 56 and 57:
Gaceta de la CNDH30 20/92 Gobernado
- Page 58 and 59:
Gaceta de la CNDH93 74/92 Procurado
- Page 60 and 61:
Gaceta de la CNDHQUINTO PERIODO(Seg
- Page 62 and 63:
Gaceta de la CNDH61 160/92 Procurad
- Page 64 and 65:
Gaceta de la CNDH125 224/92 Goberna
- Page 66 and 67:
Gaceta de la CNDH30 2/93 Procurador
- Page 68 and 69:
Gaceta de la CNDH92 63/93 Gobernado
- Page 70 and 71:
Gaceta de la CNDH23 114/93 Gobernad
- Page 72 and 73:
Gaceta de la CNDH79 168/93 Gobernad
- Page 74 and 75:
Gaceta de la CNDH137 217/93 Goberna
- Page 76 and 77:
Gaceta de la CNDH22 266/93 Gobernad
- Page 78 and 79:
Gaceta de la CNDH80 40/94 Procurado
- Page 80 and 81:
Gaceta de la CNDH133 82/94 Gobernad
- Page 82 and 83:
Gaceta de la CNDH23 108/94 Procurad
- Page 84 and 85:
Gaceta de la CNDHDÉCIMO PERIODO(Pr
- Page 86 and 87:
Gaceta de la CNDH47 37/95 President
- Page 88 and 89:
Gaceta de la CNDH96 83/95 Secretari
- Page 90 and 91:
Gaceta de la CNDH20 107/95 Gobernad
- Page 92 and 93:
Gaceta de la CNDH72 146/95 Gobernad
- Page 94 and 95:
Gaceta de la CNDH25 7/96 Presidente
- Page 96 and 97:
Gaceta de la CNDHDECIMOTERCER PERIO
- Page 98 and 99:
Gaceta de la CNDH49 75/96-A Preside
- Page 100 and 101:
Gaceta de la CNDH103 117/96-A Gober
- Page 102 and 103:
Gaceta de la CNDH26 18/97-B Preside
- Page 104 and 105:
Gaceta de la CNDHDECIMOQUINTO PERIO
- Page 106 and 107:
Gaceta de la CNDH55 90/97 Subsecret
- Page 108 and 109:
Gaceta de la CNDHDECIMOSEXTO PERIOD
- Page 110 and 111:
Gaceta de la CNDH50 38/98 Gobernado
- Page 112 and 113:
Gaceta de la CNDH26 72/98-B Ayuntam
- Page 114 and 115:
Gaceta de la CNDH75 113/98-A Secret
- Page 116 and 117:
Gaceta de la CNDH25 22/99-A Goberna
- Page 118 and 119:
Gaceta de la CNDHDECIMONOVENO PERIO
- Page 120 and 121:
Gaceta de la CNDH49 86/99-A Procura
- Page 122 and 123:
Gaceta de la CNDHVIGÉSIMO PERIODO(
- Page 124 and 125:
Gaceta de la CNDH21 19/00-B Procura
- Page 126 and 127:
Gaceta de la CNDHVIGÉSIMO TERCER P
- Page 128 and 129:
Gaceta de la CNDH28 26/02 Gobernado
- Page 130 and 131:
Gaceta de la CNDHExpedición de Rec
- Page 132 and 133:
Gaceta de la CNDH132
- Page 134 and 135:
Gaceta de la CNDH134
- Page 136 and 137:
Gaceta de la CNDHqueja que se resue
- Page 138 and 139:
Gaceta de la CNDHaltos índices de
- Page 140 and 141:
Gaceta de la CNDHblemática suscita
- Page 142 and 143:
Gaceta de la CNDHgunos casos, en vi
- Page 144 and 145:
Gaceta de la CNDHEn efecto, en la m
- Page 146 and 147:
Gaceta de la CNDHdo testimonios de
- Page 148 and 149:
Gaceta de la CNDH6. Justino Hernán
- Page 150 and 151:
Gaceta de la CNDHEn este sentido, a
- Page 152 and 153:
Gaceta de la CNDHner a cualquier pe
- Page 154 and 155: Gaceta de la CNDHoctubre de 1996, o
- Page 156 and 157: Gaceta de la CNDHponsable en la com
- Page 158 and 159: Gaceta de la CNDHsucedidos el 29 de
- Page 160 and 161: Gaceta de la CNDHcontra del inculpa
- Page 162 and 163: Gaceta de la CNDHdetención por par
- Page 164 and 165: Gaceta de la CNDHsus respectivas de
- Page 166 and 167: Gaceta de la CNDHOaxaca, se dio ini
- Page 168 and 169: Gaceta de la CNDHbre de 1996, aprox
- Page 170 and 171: Gaceta de la CNDHCabe mencionar que
- Page 172 and 173: Gaceta de la CNDHEn cuanto al proce
- Page 174 and 175: Gaceta de la CNDHEn este sentido, q
- Page 176 and 177: Gaceta de la CNDHEn atención a la
- Page 178 and 179: Gaceta de la CNDHAl Gobierno del Es
- Page 181 and 182: ActividadesENTREGA DE APOYOS ECONÓ
- Page 183 and 184: ActividadesDÉCIMO ANIVERSARIO DE L
- Page 185 and 186: ActividadesCARTA DE LOS DERECHOSFUN
- Page 187 and 188: Actividadesna Paciotti, y de un jur
- Page 189 and 190: Actividadesfinición de un catálog
- Page 191 and 192: Convenios
- Page 193 and 194: ConveniosCONVENIO DE COLABORACIÓNE
- Page 195 and 196: Por definir (mayo)Recomendaciones19
- Page 197 and 198: Por definir (mayo)Recomendación 1/
- Page 199 and 200: RecomendacionesIndicó que a las 09
- Page 201 and 202: Recomendacionescontracción uterina
- Page 203: Recomendacionesgrados en los artíc
- Page 207 and 208: Recomendacionessabilidades de los S
- Page 209 and 210: Por definir (mayo)Recomendación 2/
- Page 211 and 212: RecomendacionesGobierno del Estado
- Page 213 and 214: Recomendacionesrecho, por lo que no
- Page 215 and 216: Recomendacionesque el licenciado He
- Page 217 and 218: Recomendacionesviado a la Comisión
- Page 219 and 220: Recomendacionesdo que su baja fue p
- Page 221 and 222: Recomendacionesla Constitución Pol
- Page 223 and 224: Por definir (mayo)Recomendación 3/
- Page 225 and 226: Recomendaciones167, de su Reglament
- Page 227 and 228: Recomendacionesrechos Humanos de es
- Page 229 and 230: Recomendacionesciones, así como la
- Page 231 and 232: Recomendacionesdades va más allá
- Page 233: Centro de Documentacióny Bibliotec
- Page 236 and 237: Gaceta de la CNDHCENTRO LEGAL PARA
- Page 238 and 239: Gaceta de la CNDHKOREA. THE OMBUDSM
- Page 240 and 241: Gaceta de la CNDHÁLVAREZ LEDESMA,
- Page 242 and 243: Gaceta de la CNDHFROMOW RANGEL, Mar
- Page 244 and 245: Gaceta de la CNDHSOBERANES FERNÁND
- Page 246 and 247: Gaceta de la CNDH“Decreto promulg
- Page 248 and 249: Gaceta de la CNDHGONZÁLEZ SCHMAL,
- Page 250 and 251: Gaceta de la CNDH_________, Reunió
- Page 252 and 253: Gaceta de la CNDHOTROS MATERIALES *
- Page 255:
PresidenteJosé Luis Soberanes Fern