KULTURAREN EUSKAL PLANA - Euskara - Euskadi.net

KULTURAREN EUSKAL PLANA
24
Iraganean ez bezala, badirudi etorkinak ez direla saldo handietan heltzen Euskal Herriko gune gehienetara;
horrek eragina kulturalki mugatua izan dadin ekarriko du, batez ere, bigarren belaunaldian, beti ere iristen diren
kultura eta taldeekiko begirunea erakusten bada eta horien integraziorako baliabideak eskaintzen baldin
badira (arretako, harrerako, aholkularitza juridikoko... oinarrizko sarea), baliabide batzuetan derrigorrezkoekin
(hizkuntza gaitasun berriak lortu, gaitasun akademiko berriak eta adinaren araberako garapen kognitibo
egokia lortzeko haurren eskolatzea) eta beste batzuetan hautazkoekin (ikasketa gehiago, hizkuntza...).
Immigrazioa gizarte mailan gai konplexuagoa da, eta horrek kulturan eragina izan lezake. Etorkinak paria berriak
bihur ditzaketen ghettoak eta bazterketak ekidin behar dira, bertako biztanleen artean arrazakeria erne
ez dadin eta herritar berriek beren burua isola ez dezaten. Oso erabilgarria gerta daiteke bizilekuari lotutako
«herritartasun barne hartzailea» kontzeptuaren inguruko parametroak garatzea eta immigrazioa aberastasun
ekonomiko eta kulturala dakarren bata bestearentzako aukera gisa hartuko duen ikuspegi integrala lantzea.
Euskal gizartearen jarrera —ez ditu alferrik izan hainbeste emigrazio eta immigrazio esperientzia historian
zehar— nabarmenki solidarioa da eta herrialdea aberastera datozenen artean eskubideak hedatzearen
aldekoa. Ez da ahaztu behar immigrazioaren fenomenoa, batez ere, lan munduari lotua dagoela eta etorkinen
nahia harrera egiten dien gizarteko lan merkatuan modu erregularrean txertatzea dela. Gizarte honek,
beraz, eskubideak eta zerbitzuak eman ez ezik, bideak eskaini behar dizkie bizitza publikoan eta politikoan
parte har dezaten eta erantzukide izan daitezen.
1.4. KULTUR POLITIKA
1.4.1. Kultur politikako ereduak
Kultur politika komunitate baten kultur premiak asetzera bideratutako esku-hartzeen multzoa da, kultur
ondasunak, beren balio sinbolikoagatik eta gizartean duten eragin nabarmenagatik, bereziak eta meritu
handikoak direla oinarri harturik.
Kultur politika orotan helburuak eta estrategiak zehaztu behar dira, kultur jarduera bultzatzeko egiturak
eratu behar dira, baliabide ekonomikoak eta esparru horretan lan egingo duten pertsonak eduki behar dira,
eta emaitzen informazio eta ebaluaziorako sistema bat izan behar da. Esku-hartzerik eza ere kultur politika
izan daiteke, berariazko nahiagatik edo ez-egiteagatik. Kultur politika publikoak irismen orokorrekoak,
sektorialak edo partikularrak izan daitezke.
Kultur politikako ereduak bi faktoreren arabera zehaztu daitezke: batetik, kultur jardueraren sustapenean
eremu publikoak duen garrantzia, eta, bestetik, politika horren oinarrian dauden helburuak. Bi irizpide horien
arabera, kultur politikako eredu orokorrak sei talde handitan sailka daitezke.
a) Mezenas pribatua: tradizio historiko luzea du erakundeek, botereek, klase eta familia aberatsek arteei
eskainitako laguntzak. Hasieran ordain ekonomikorik gabe egiten zen, artista babesteko xede
bakarraz, eta berrikiago zerga abantailekin sustatzen da. Babes edo laguntza moduan har daiteke.
b) Mezenas publikoa: Ilustrazio garaian jaio zen, eta Frantziako Iraultzarekin nahiz estatu-nazio modernoen
eraketarekin bermatu zen. Estatu horien kultur politika hasiberriak herrialdeko eliteak zituen
jomuga, museo eta liburutegien sorreran eta arteen sustapenean islatu zen, eta kultura nazional
bat moldatu nahi izan zuen, estatua bera eraikitzeko prozesuan.
c) Kulturaren demokratizazioaren eredua: Bigarren Mundu Gerraz geroztik garatu zen, ongizatearen
estatuari loturik. Bereizgarri nagusia kultura eskuratzeko aukeraren hedapena eta demokratizazioa
bermatzen —birbanatzearen eta guztientzat estandar kultural bat lortzearen ikuspegitik— eta
kultur ezberdintasunak murrizten egindako ahalegina izan zen. Horren erakusle garbiak dira irrati-telebista
publikoen sistema nazionalak, iritzi publikoak kudeatzeko grina, zabalkundeko politika
sustatzea, eta kultura nazionala bermatzea.
d) Kultur demokrazia: —doktrina bat gehiago da, egiazko errealitatea baino— 70ko eta 80ko hamarkadetan
hedatu zen. Kultur eragileek eta gizarteak berak, kulturaren subjektu aktibo diren heinean,
rol garrantzitsuagoa jokatu beharko luketela argudiatzen zuen, eta aniztasuna zein kultura artekotasuna
onetsi eta bultzatu behar zirela.
e) Kulturaren ekonomizatzea: 90eko hamarraldian nabarmendu zen. Kulturaren balio ekonomikoa
azpimarratzen zuen. Horrenbestez, kultur hirien birsorkuntzaren, kultur turismoaren eta kultur