14 berria 2010eko azaroaren 28a, igandeaHarian › Euskal HerriaEzkerretik hasita, Maria Ruiz eta Maria Luisa Agirre, ostiralean, Donostiako Kursaalean. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESSEmakumea unibertsitatean hasi zela ehun urte bete direla eta, garai eta arlo ezberdinetako bostemakumek beren esperientziak kontatu dituzte Donostian, diputazioak antolatutako ekitaldi batean.Emakume jakintza igorleakMikel Lizarralde DonostiaJatorri sozial, adin eta bilakaeraprofesional oso ezberdinekobost emakume dira.XX. mende hasieran jaiotakoazaharrena, 30 urtera iristen ezdena gazteena. Baina bostek ba<strong>du</strong>teelkarri lotzen dien hari sendobat. Bostak igaro dira unibertsitatetik.Fakultate batean emakumebatek ikastea salbuespenazenean ikasi zuten batzuek;gehienak emakumeak eta emakumeonartuak direnean besteek.Maria Luisa Agirre (Tolosa,1919) medikua da. Tolosako medikuaeredeitu izan diote, haren izenazahaztuta, «harakinari edobeste lanbide batzuetakoei bezala».36ko gerraren ondorengo urtegogorretan ikasi zuen medikuntza,lehendabizi Madrilen eta geroSalamancan eta Santanderren(Espainia), eta medikuntza orokorreanespezializatzeko gogoaizanda ere, pediatra bilakatu zen.«Oso lotsatia nintzen, eta bakarrikemakumeak ikusi nahi nituen.Gizonezkoak kontsultanizateak lotsa ematen zidan», diobarrez.Unibertsitatean sartzea gutxibatzuen esku zegoen garaian ikasizuen medikuntza. Bera bezalakoekaukera zipitz bat ez zutenean.Izan ere, emakumea eta baliabideekonomiko gutxiko sendi batekoazen. Baina ikasi nahi zuen.Udal eskolako irakasle batenkemenari esker, Tolosako Udalakbeka bat eskaini zion, eta diru gutxirekinjoan zen Madrilera. «Tolosakofamilia baten etxean bizinintzen, eta astero babarrunakbidaltzen zizkidan aitak trenekomakinistaren bitartez».Medikuntzako lehenengo urtehartan bera izan zen emakumebakarra. Bigarren urtean bestebat hasi zen; hirugarrenean bestebat... «Gutxi, oso gutxi ginen».Maria Ruizen (Irun, 1984) kasuaoso bestelakoa da, garaia bezala.2002an hasi zituen Historiaikasketak, 2006an Antropologiakoak,eta ikerketa feminista etagenerokoari buruzko masterraegin berri <strong>du</strong>. Ez <strong>du</strong> emakume izateagatikoztopo berezirik aurkituikasketetan eta lanean, nahiz etadesorekak oraindik ere badiren,«zeharkakoak badira ere».‘‘ Historia ikasketak egitenikusi nuen emakumeenbizipenak ez direla jaso,ezkutatu egin direla»MARIA RUIZHistoria eta Antropologian lizentzia<strong>du</strong>naAitzitik, historia ikasten arizela, ohartu zen «zeinek egin <strong>du</strong>tenhistoria». «Hor ikusi nuenemakumeen bizipenak ez direlajaso, ezkutatu egin direla. Historianikusezin bihurtu gaituztela.Eta ikasketek ez zuten generoikuspegirik lantzen».Oso bestelako egoera aurkituzuen antropologia ikasten, kezkahandiagoa erakusten zuena: «Generoaeta ikuspegi feminista lan<strong>du</strong>izan ditugu eskoletan. Eta osoaberasgarria izan da, beste mun<strong>du</strong>ikuskera bat eta kontzientziadagoelako hor. Beste historia bat».Ikerketa feministari buruzkomasterra egin <strong>du</strong>, eta ikaskideguztiak emakumeak izan ditu.«Oraingoz, emakumeok erakusten<strong>du</strong>gu gai honekiko interesa».Frankismoaren urte ilunakMarta Cardenasek (Donostia,1944) frankismo garaiko «unibertsitateiluna» bizi izan zuen. Bainaemakume izateak gizonezkoekikoabantaila bat eman zion. Familiangiro artistikoa zegoen, etaArte Ederrak ikasi nahi zuelaesan zuenean, ez zioten oztoporikjarri. «Arte Ederrak ikastea etamargolaria izatea! Gizonezkoabanintz, ikasketa serioak egin beharkonituen, arkitektura edo.Baina emakumea izanik, zortekoizan nintzen».Madrilera joan zen ikastera, etahan, neska ugari eta «molde osozaharreko» beste horrenbeste irakasleaurkitu zituen. «Ikasleekinesperientzia berri bat izan nuen,eta mutilak zoragarriak izan zitezkeelajakin nuen [kar, kar]».Baina irakasle «jasanezinak» ereaurkitu zituen. «Bazen alferez batirakasleen artean, eta ikusita nikgogo handiz egiten nuela lan,esan zidan: ‘Ez hartu hain seriolana, egunen batean ezkon<strong>du</strong> etautzi egingo <strong>du</strong>zu eta’».Lanean hasi, eta margoak saltzenzituela ikusita, bere ibilbideahorretara bideratzea erabakizuen. «Senarrei laguntzeko, bereauzten <strong>du</strong>ten emakume askoikusi ditut, baina nik jarraituegin nuen».Anouk Iraola (Donostia, 1959)bost anai-arreben artean unibertsitateikasketak egin dituen bakarrada. «Amak bultzatuta» hasizen unibertsitatean, ingeniaritzain<strong>du</strong>striala ikasten. «Amak betiesaten zidan ez nuela beste inorenmende egon behar, nik neukegin behar nuela bidea». NafarroakoUnibertsitatean ikasi zuen,eta ondo gogoan <strong>du</strong> bost emakumebesterik ez zirela 80 ikaslekogelan. «Baina ez daukat garai hartandiskriminatua izanaren oroitzapenik».Gerora, ordea, bai. Lanean hasieta ama izan zenean, lanera itzultzekopresioa sentitu zuen. «Haurraizan eta astebetera deika nuennagusia, ez zoriontzeko, baiziketa noiz itzuli behar nuen galdetzeko».Or<strong>du</strong>an erabaki zuen berekasa lan egitea, eta gaur egun erehorrela segitzen <strong>du</strong>, hainbat enpresarenaholkulari gisa.Ana Belen Juaristik (Zarautz)garbi izan zuen oso gaztetatikbere ikasketak eta bizitza profesionalanora bideratu behar zituen.Familiako enpresan hasizen administrari lanak egiten, etaune jakin batean, proiektuarengidaritza hartu zuen: «Belaunaldialdaketa gertatu zen, eta, or<strong>du</strong>anere krisi garai batean, ni jarrinintzen etorkizunerakoproiektua gidatzen».Beti gizonez inguratuta egin <strong>du</strong>lan, baina «eroso» sentitu izan da.«Baina egia da emakumeak gutxiengoagarela enpresa mun<strong>du</strong>an».Orain Adegi eta Confebaskekolehendakariordea da, etahor ere emakume bakanetakoa.
2010eko azaroaren 28a, igandea berria 15Euskal Herria ‹ HarianLau lagun hil diraNafarroan etaBizkaian izan direnauto istripuetanEzbehar larrienaGaldakaon gertatu da;bi gazte hil diraeta emakume batlarri zauritu daErredakzioa DonostiaEgun beltza izan zen atzokoaEuskal Herriko errepideetan.Lau pertsona hil ziren Galdakaon(Bizkaia), Derion (Bizkaia)eta Arruazun (Nafarroa) izandakohiru errepide istriputan. Ezbeharhorietan, hiru lagun erezauritu ziren; horietako bat, osolarri.Istripurik larriena goizaldeko06:00etan gertatu zen, N-634 errepidean,Galdakaon, Bilboko noranzkoan.Istripuan bi autok talkaegin zuten, eta autoetako batean(Volkswagen Golfa) zihoazenbi bidaiariak, 17 eta 19 urteko bigazte, hil egin ziren. Talkak botaegin zuen autotik haietako bat,eta bestea suhiltzaileek atera beharizan zuten. Beste autoan(BMWa) zihoan 36 urteko emakumeaBasurtuko ospitalera eramanzuten, larri. Ertzaintzakikerketa abiatu <strong>du</strong> istripua zerkeragin zuen argitzeko.Goizeko lehen or<strong>du</strong>an jazo zenArruazun izandako istripu larriaere. Sakanako herri horretanauto batek, A-10 errepidetikatera, eta zuhaitz bat jo zuen.Istripuaren ondorioz, 21 urtekoUrdiaingo gazte bat hil zen. Goizeko08:42an jaso zuten SOS Nafarroarenlarrialdi zerbitzuanautoa ikusi zuen gidari batendeia. Osasun zerbitzuak iritsizirenerako, gaztea hilda zegoen,eta suhiltzaileek atera behar izanzuten autotik. Hilotza Iruñeraeraman zuten autopsia egiteko.Istripuaren lekuko zuzenik ezdagoenez, ez dago jakiterik zer or<strong>du</strong>tangertatu zen, baina Foruzaingoarenarabera, 06:00 eta08:30 artean izan zen.Talka DerionEguneko hirugarren istripularria eguerdian gertatu zen,13:30 aldera, BI-631 errepidean,Derion. BMW markako autobatek eta Mazda batek aurrezaurre jo zuten Egirleta mendatearenjaitsieran, Derioko herrigunerakonoranzkoan.Talkaren ondorioz, BMW ibilgailukogidaria hil egin zen. Bertaratutakoosasun zerbitzuekezin izan zuten ezer egin hura bizirikmantentzeko. Beste autoanzihoazen bi bidaiariak Basurtukoospitalera eraman zituzten, zaurituta.Ospitaleratutako bi lagunenzaurien larritasunaren ingurukoinformaziorik ez zuen emanHerrizaingo Sailak.Istripua gertatu ondoren, errepideaitxi egin zuten, eta zirkulazioaEgirletako errepide zaharretikbideratu zuten. JaurlaritzakoHerrizaingo Sailak ikerketa abiatu<strong>du</strong> istripua zerk eragin zuenargitzeko.Arruazun gertatutako istripuan gazte bat hil zen. NAFARROAKO GOBERNUAElurra 500 metrotik gora etahotz handiagoa egingo <strong>du</strong> gaurAraban eta Nafarroanelurra egiten ari da,baina ez <strong>du</strong> arazohandirik eragin errepidesare nagusianErredakzioa DonostiaUdazkeneko lehen elurtea iritsida, eta horrekin batera, hotza etaizotza. Atzo Nafarroako eta Arabakoleku ugaritan zuritu zuen,baina ez zuen eragin arazo nabarmenikerrepide sare nagusian.Mendate guztiak zabalik daude,baita bigarren mailakoak ere, bainaIzabako errepidean kateak behardira handik ibili ahal izateko.Hotz egin zuen atzo goizean, etahiriburu batzuetan zero azpikotenperaturak harrapatu zituzten;Gasteizen eta Iruñean, esaterako,-3 egin zituen. Egune osoan hamargra<strong>du</strong>tik ez zen igo tenperatura.Gaur ere antzera egingo <strong>du</strong>.Elurra 400-500 metrotan egingo<strong><strong>du</strong>ela</strong> iragarri <strong>du</strong>te. Ondorioz,Eusko Jaurlaritzak zein NafarroakoGobernuak alerta horia berehorretan utzi <strong>du</strong>te, eta elurrariaurre egiteko plana abian <strong>du</strong>te.Nafarroako Gobernuak, esaterako,elurra kentzeko hamazazpimakina jarri ditu, badaezpadaere.Barnealdean izotza egingo <strong>du</strong>goizaldean, eta, horregatik, errepideankontuz ibiltzeko aholkatu<strong>du</strong>te. Leku batzuetan termometroaknekez pasatuko <strong>du</strong> zero gra<strong>du</strong>komarra. Tenperatura beroenakbederatzi gra<strong>du</strong>ra iritsikodira, batez ere kostaldean. Hainzuzen, kostaldean euriak ez <strong>du</strong>emango oraingoz atsedenik, etatarteka zaparradak eta txingorrabotako ditu. Biharko elur maila700 metrotan kokatuko da.AHTaren aurka, desobedientzia zibilera deitu <strong>du</strong> BizikAHTaren aurkakomezua <strong>du</strong>en banderolahandi bat zintzilikatu<strong>du</strong>te Baionako herrikoetxeko teilatutikJenofa Berhokoirigoin BaionaAHTaren egitasmoaren aurka,desobedientzia zibilerako deiaegin <strong>du</strong> Bizi mugimen<strong>du</strong>ak. Ekintzaikusgarri baten bidez plazaratuzuten mezu hori: Baionako herrikoetxeko teilatutik banderolaerraldoi bat zintzilikatu zuten.AHT: Beti lasterrago, partetarantzzuzen-zuzenean esaldia frantsesezeta desobedientzia zibilerakodeia euskaraz agergai izan zirenatzo goiz guztian. Hain zuzen,10:00etan ekintza burutu eta eguralditxarragatik Poliziak ezinizan zuelako banderola berehalaken<strong>du</strong>.«AHTaren egitasmoa aitzinadoa, eta, horren trabatzeko, desobedientziabeharrezkoa izanenda», Mattin Ihidope Biziko kideakzehaztu <strong>du</strong>enez. Hori dela eta, borrokamolde hori garatzeko xedea<strong>du</strong> Ipar Euskal Herriko eragile altermundialistak.Bestalde, aben<strong>du</strong>aren11n egitekoa den manifestazioradeitu <strong>du</strong>te.«Ordezko planetarik ez <strong>du</strong>gu»,nabarmen<strong>du</strong> <strong>du</strong>te, eta abia<strong>du</strong>rahandiko trenaren egitasmoak ingurumenarieragiten dizkion kalteaksalatu dituzte.Desobeditzeko prestakuntzaDesobedientzia zibilari eta bortitzakez diren ekintzei buruzkoprestakuntza antolatuko <strong>du</strong> Bizikurtarrilaren 21ean, 22an eta 23an.Asteburu horretan arlo teorikoaeta praktikoa jorratzeko aukeraizanen dela diote antolatzaileek.Besteak beste, ekintza batenantolaketaz eta gauzatzeaz, komunikabideekinden harremanazedota errepresioari eman beharrekoerantzunaz hausnartuko<strong>du</strong>te. Urratsez urrats aurkeztuko<strong>du</strong>te borroka mota hori.Pankarta erraldoia eskegi zuten Baionako udaletxean. BOB EDME
- Page 1 and 2: Zinebi‘Norit Krupi’ eta‘Therm
- Page 3 and 4: Arantza Zulueta abokatuak bertan be
- Page 5 and 6: HizpideakHurrengo atalaren zainIker
- Page 7 and 8: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 9 and 10: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 11 and 12: 2010eko azaroaren 28a,igandea berri
- Page 13: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 17 and 18: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 19 and 20: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 21 and 22: San Antoniok 33-26 irabazi dio derb
- Page 23 and 24: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 25 and 26: D EkitaldiakZure ekitaldia BERRIAn
- Page 27 and 28: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 29 and 30: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 31 and 32: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 33 and 34: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 35 and 36: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 37 and 38: Sanandresak,parte-hartzehandiko jai
- Page 39 and 40: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 41 and 42: Igandeaberria2010eko azaroaren 28aB
- Page 43 and 44: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaBu
- Page 45 and 46: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaBu
- Page 47 and 48: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaIr
- Page 49 and 50: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaKa
- Page 51 and 52: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaEl
- Page 53 and 54: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaFa
- Page 55 and 56: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaIr
- Page 57 and 58: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaBe
- Page 59 and 60: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaBa
- Page 61 and 62: Egituraberria 2010eko azaroaren 28a
- Page 63 and 64: 2010eko azaroaren 28a • EgituraKr
- Page 65 and 66:
2010eko azaroaren 28a • EgituraAd
- Page 67 and 68:
2010eko azaroaren 28a • Egituraak
- Page 69 and 70:
2010eko azaroaren 28a • EgituraLa
- Page 71 and 72:
2010eko azaroaren 28a • EgituraPu