Alderdien Legeak dioena beteko duela agindu du ... - datu-basea19

2010eko azaroaren 28a • IgandeaFauna 13Edurne ElizondoJoan den mende hasieratikgaur arte, mende bakarbatean alegia, munduanbizi ziren tigreen%97 desagertu dira. Duelaehun urte, 100.000tik gora tigrebazen; gaur, 3.200 inguru bertzerikez. Bederatzi espezietatik, gainera,hiru desagertu egin dirajada: Baliko tigrea, Javakoa etaKaspiar Itsasokoa. Datuok agerianuzten dute animalia kinka larriandela. Amildegiaren ertzean.Horregatik, goi bilera egin duteasteon Errusian, hango, Txinako,Indiako eta tigrea bizi den Asiakogainontzeko hamar herrietakoagintariek, neurriak adosteko asmoz.Asmoa egia bilakatu da, eta herriotakoordezkariek lortu dutehitzarmena: 2022. urterako tigreenkopurua bikoizteko konpromisoahartu dute. Bertzelako neurririkere zehaztu dute: batetik,aurrerantzean, uztailaren 29a TigrearenMunduko Eguna izanenda; bertzetik, agintariek adostudute tarteka aste honetakoarengisako goi bilerak eginen dituztela;eta, hirugarrenik, tigrea babestekodirua biltzeko funtsa sortukodute. Dirua da, hain zuzenere, gako nagusietako bat. WWFNaturarentzako Mundu Funtsakaurrerapauso garrantzitsutzat jodu egin berri den bilera, bainaadostutako neurriak martxanjartzeko dirua mahai gainean jartzekokonpromisorik gabe, asmoguztiak hutsean gera daitezkeelaazpimarratu du.Bileran, 330 milioi dolarrekoprograma onartu dute parte-hartzaileek.Herri guztiek eurenekarpena egiteko aukera izanenote duten, hala ere, ez dago batereargi. Laos eta Butan herrietakoordezkariek, adibidez, onartudute jada tigrearen alde egitekodiru laguntzen beharra izanendutela. WWF erakundeak, berriz,nabarmendu du tigrea bizi denherri guztiek bete behar dituztelaErrusian adostutako neurriak.Hau da, denek egin behar dutelatigrearen alde lan, animalia horrenetorkizuna ziurtatu ahal izateko.Errusiak erran du 45 milioi dolaremango dituela hurrengo bosturteotan tigrearen aldeko neurriakmartxan jarri ahal izateko;Txinak, berriz, tigrea salbatzekoprograma onartuko duela iragarridu, eta, bertzeak bertze, animaliahorren habitata zabaltzekoeta isileko ehiza desagerraraztekoneurriak martxan jarriko dituela.Indiak ere aurreratu ditubere asmoak: tigrearentzako babesgunegehiago ezarriko ditu.Horiek dira hitzak. Baina tigreakez dira hitzekin salbatuko. Habitatarendesagertzea eta isilekoehiza dira, egun, haien arerio nagusiak.Bai eta haien harrapakinendesagertzea ere, gizakiarenOrroa isilez dadin3.200 tigre bertzerik ez da aske bizi, egun; 15.000tik gora bada, berriz, hesien artean. DIEGO AZUBEL / EFEMunduko tigreen %97 desagertu dira azken mendean;bilera egin dute animalia bizi den herrietako ordezkariek,eta egungo populazioa bikoizteko konpromisoa hartu.jardueraren ondorioz. «Basa faunarenpiramidearen gailurreandagoen harraparia da tigrea; eta,hala ere, desagertzeko zorian da.Horrek argi erakusten digu gureplanetako faunaren egoera nolakoaden; zeinen larria den», salatudute Naturarentzako MundukoFuntseko ordezkariek.Bada bertze datu aipagarri bat:aske 3.200 tigre inguru bizi badira,kopurua anitzez handiagoa daeremu itxietan, denera 15.000-20.000 ingurukoa. Zoologikoetaneta zirkuetan ez ezik, mundu osoanbadira gizakien esku haienetxeetan bizi diren milaka tigre.Haien berezko habitatetik desagerrarazi,eta bildumazaleentzakoaltxor preziatu bilakatu dira.Bizirik, bai eta hilik ere. Tigreenlarru marradun ikusgarria60.000 euroan saltzen da Tibeteneta Errusian, bertzeak bertze.Errusian egin berri den bileranherri horretako lehen ministroVladimir Putinek agindu du isilekoehiztarien kontrako zigorrakgogortu eginen dituztela, jarduerahorri aurre egiteko asmoz. Ezda tigrearen alde Errusian martxanjartzen den lehen neurria.Izan ere, azken urteetan egindakolanari esker, XX. mendeko bigarrenerdian tigreen populazioahanditu egin da herri horretan.Himalayan 4.000metrotik goitiaurkitu dituzteDZur eta lur gelditu zenGordon BuchananBBCko kameralaria irudiakikusi zituenean. Ezin sinetsi.Butanen, Himalayan, 4.000metrora jarritako kamerektigreen irudiak jaso zituzten.Tigreak baziren 4.000 metrora,bai eta handik goraere. Inguruko herritarren arteanzurrumurrua zena ziurtatuegin ahal izan zutenzientzialariek.Irailean eman zuen SteveBackshall naturalistak egindakoaurkikuntzaren berri.Harridura sortu zuen, bai etapoza ere, tigrearen egoeralarria kontuan hartuta. Himalayakotigreak bakartutadauden populazioak lotzekogarrantzitsuak izan daitezkeelauste dute adituek.Bertze inon ez da horrelakorikgertatu. Errusian, egun, 500 tigreinguru dituzte. Tigrearen babeslenagusi gisa agertu da Putin asteonegindako goi bileran. 2008an,hala ere, tigre kume bat eman ziotenurtebetetzeko opari, eta onartuegin zuen. Gainera, Siberiakotigreak ehizatzeko zaletasunaomen du Errusiako lehen ministroak.Larrua eta hezurrak salduErrusian hobera egin du egoerak,baina salbuespena baino ez da benetanlatza den errealitate batean.Azken hamarkadako datuekagerian uzten dute tigrearen tragediarentamaina: eraildako milatikgoiti animaliaren arrastoakatzeman dituzte Asian, 1990 eta2010 bitartean. Hau da, ehundikgora tigre urtean. Traffic gobernuzkanpoko erakundeak emandakodatuak dira horiek, baina elkarteakberak onartu duenez, kopurua,ziurrenik, are handiagoaizanen da. Tigreen larruaz gain,haien hezurrak eta kaskezurrakere erabiltzen dira Txinan, Indianeta Nepalen, bertzeak bertze, medikuntzatradizionalean. Horretarakosaltzen dituzte isilekoehiztariek. Tigreak Indian harrapatu,eta bereziki Txinan saltzendituzte haien hezurrak eta larruak,Traffic erakundeak salatuduenez.Animalia dotorea, indartsuaeta arina da tigrea. Ikusgarria.Beltza, berriz, haren oraina, etaare beltzagoa haren etorkizuna,haren aldeko neurri eraginkorrakhartzen ez badira, behintzat.Denbora kontra du. Hitzak eta borondateaekintza eta erabaki bilakatzekoordua da, adituen ustez.Tigrearen orroa isiltzea nahi ezbada, behintzat.