02 Burgosko prozesuaIgandea •2010eko azaroaren 28aEzpata etaherriaEspainiako poliziak, auzipetuen lagun eta senideei bultzaka, Burgosko Epaitegi Militarraren kanpoko aldean. BERRIAKronologiap1968ko aben<strong>du</strong>ak 7: EspainiakoPoliziak Unai DorronsoroETAko militantea atxilotu zuen.Handik gutxira, Gabonen inguruan,Julen Kaltzada ere atxilotuzuten.p1969ko urtarrilak 5: GregorioLopez Irasuegi eta Xabier Izkode la Iglesia ETAko kideak Iruñekokartzelara sartu ziren,Arantza Arruti burkidea handikateratzeko asmoz. Saioak, baina,huts egin zuen. Bi ETAkideakatxilotu zituzten, eta Izko deDorronsoro, lehen atxilotua.la Iglesia zaurituta suertatuzen.p1969ko martxoak 6: XabierLarena atxilotu zuten Eibarren.p1969ko martxoak 8: JokinGorostidi eta Itziar Aizpuruaatxilotu zituzten Deban. Hamazazpiegun eman zituztenatxilo, eta tortura latzak pairatuzituzten.p1969ko martxoak 15: AnttonKarrera atxilotu zuten.p1969ko apirilak 9: BilbokoArtekale kaleko etxebizitza bateanMario Onaindia, JosuAbrisketa eta Victor Arana atxilotuzituzten. Azken hori balazzauritu zuten.Senideak, Vatikanoan.p1969ko apirilak 11: Mongrovejoherrixkan (Espainia) JoneDorronsoro, Jon Etxabe, TeoUriarte eta Enrike Gesalagaatxilotu zituzten. Azken horibalaz zauritu zuten.p1970eko azaroak 22: Donostiakoapezpiku Jacinto Argaiaketa Jose Maria Zirarda Bilbokoakgutun pastorala plazaratuzuten prozesuaren ingurukokezka agertzeko.p1970eko azaroak 25: Isilpekoeginbide ugariren ostean, Burgoskokapitaintza jeneralakaudientzia publikorako deiaegin zuen. Horrekin finkatu zenepaiketa hasi beharreko eguna.
2010eko azaroaren 28a • IgandeaBurgosko prozesua 03Berrogei urte <strong>beteko</strong> dira aben<strong>du</strong>aren 3an Burgoskoepaiketa hasi zenetik. Hamasei euskal militante igaro zirenEspainiako militarrek osaturiko epaimahaiaren aurrean, etahorietako seiri heriotza zigorra ezarri zieten. Mobilizazioek,baina, gobernua atzera egitera behartu zuten.Gotzon HermosillaHalaxe laburbil<strong>du</strong>zuen Telesforo Monzonek,hain berezkoazuen sen poetikoarekin,Irabazi<strong>du</strong>gu abestian: «Ezpatari nagusituzaio herria». Ezpata eta herria,biak aurrez aurre, Burgosen (Espainia).Ezpata, militarren metaforagisa, hura gerra epaiketaizan zelako, Espainiako armadarenepaitegi batean egina eta militarrekebatzia; eta ezpata metaforatikharago ere, euskal<strong>du</strong>nenprotestaldiaren aurka militarrekbenetako ezpatak atera zituztenekoaepaiketa haren gertaerarikgogoratuenetako bat bilakatubaitzen.Datorren ostiralean, aben<strong>du</strong>aren3an, berrogei urte <strong>beteko</strong> dira31-69 auzia hasi zenetik. Burgoskoprozesua izenez sartu da historian,Espainiako hiri horretanegin baitzuten. ETAko kideak zirenedo erakunde horri laguntzealeporatzen zieten hamasei euskal<strong>du</strong>nepaitu zituzten han. Seirentzat,heriotza zigorra eskatzenzuen fiskalak.Akusazioan jasotzen zenez,ETAk 1968ko udaberritik 1969komaiatzera izandako jar<strong>du</strong>eraepaitzea zuten helburu, berezikiMeliton Manzanas komisarioarenhilketa, 1968ko abuztuan gertatutakoa,eta Fermin Monasteriotaxilariarena, 1969ko apirilekoa.Baina akusatuen multzoangarai eta leku desberdinetan atxilotutakohamasei lagun sartu izanakerakusten zuen xedea ekintzazehatz batzuen ingurukoerantzukizuna ebaztea baino ha-rago zihoala. Hala uste <strong>du</strong> MiguelCastells (Busturia, Bizkaia, 1931)epaiketan defentsaren abokatuaritutakoak. Haren aburuz, «argizegoen ETAren kontrako epaiketanagusia egin nahi zutela».Argi geneukan epaiakanpoan erabakiko zelaeta kanpotik etorri beharzuela irtenbideak ere»MIGUEL CASTELLSAbokatua«Castellsek esan zidanauzian sartu nin<strong>du</strong>tela,seguru asko, epaiketaateak itxita egiteko»JULEN KALTZADABurgosko epaiketan auzipetua«Hilotz usaina»Castellsek dioenez, sumarioa irakurribezain pronto, abokatuetakobatek esan zuen hark «hilotzusaina» zuela: «Normalean, epaiketamilitarrak azkar egiten zi-‘‘tuzten, baina hau prestatzeko biurte eman zuten, eta elkarrekinoso harreman argia ez zeukatenhamasei lagun sartu zituzten; garaihartarako, oso kopuru handia.Gerra epaiketa zen hura, eta sumarioariamorrua zerion. Urteakziren ETAko kide bati heriotza zigorraezarri nahi ziotela. Iñaki Sarasketaeta Andoni Arrizabalagarekinezin izan zuten, eta orainarrazoiak pilatu nahi zituzten horretarako.ETAren ikur izan zitekeennorbait hil nahi zuten».Hori baiesten <strong>du</strong> Antton Karrerarenlekukotzak (Amezketa, Gipuzkoa,1942). Bere lana kulturgintzaneta Nafarroako CCOOsindikatuaren sorreran garatubazuen ere, epailearen aurreanamaitu zuen: «Nire bizitzan,behin ere ez <strong>du</strong>t armarik ukitu,ezta nahi izan ere. Garai hartanatxiloketa asko egon ziren, eta denakzaku berean sartu gintuzten,frankismoak auzi horrekin zigorere<strong>du</strong>garria eman nahi zuelako.Asmo hori nik uste <strong>du</strong>t nahikogarbi zegoela».Itziar Aizpuruak (Deba, Gipuzkoa,1943) ere pentsatzen <strong>du</strong> frankismoarenasmoa «Euskal Herriazigortzea» zela. Horregatik, okerrenaere etor zitekeela pentsatzenzuten, Aizpuruaren kasuanbereziki larria zena, heriotza zigorrariaurre egin behar ziotenetakobat Jokin Gorostidi bikotekideabaitzen: «Garbi ikusten genuenhasierako sei heriotzazigorreko eskaeretatik bazitekeelanorbaiti aplikatzea, beraz,arrisku horren jakitun ginen.Hala eta guztiz, itxaropena nagusituzen nigan, eta indartsu sentitzennintzen Jokinen hurbiltasunazela medio, heriotza zigorra eskatuarren».Apaizak tarteanEpaituen artean bi apaiz zeuden,Jon Etxabe eta Julen Kaltzada(Busturia, Bizkaia, 1935). Azkenhorren kasua bitxia izan zen:1968ko Gabonetan atxilotu zuten,baina libre utzi zuten geroago.Handik hilabete batzuetara berriroatxilotu eta Zamorako kartzelara(Espainia) bidali zuten, bestelau apaizekin batera torturarenkontrako gose greba egiteagatik:«Zamoran nengoela, militar batetorri zitzaidan deklarazioa hartzera.Hiruzpalau galdera eginzizkidan, nik guztia ukatu nuen,eta joan zen. Handik gutxira, Miguelek[Castells] esan zidan Burgoskoepaiketan sartu nin<strong>du</strong>telaeta, haren ustez, epaiketa ateakitxita egiteko zela».Izan ere, Espainiaren eta Vatikanoarenarteko hitzarmenarenarabera, apaizak tartean zeudenepaiketak ateak itxita egin beharziren, eta, Castellsek sumatzen<strong>du</strong>enez, Kaltzada auzian sartzeahori lortzeko amarrua baino ezzen izan: «Nik esan nion Castellsieman beharreko pauso guztiakemateko, sekularizazioa barne,epaiketa ateak zabalik egin zedin.Azkenean, epaiketa ateak zabalikegitea lortu zen, eta ni sekularizatubeharrik ez zen egon», dio Kaltzadak.Epaiketa lekuko eta kazetarienaurrean egin behar izatea izanzen, beharbada, frankismoak auzirakoprestaturiko estrategiarenporrotaren lehen urratsa, horrek(Hurrengo orrialdean jarraitzen <strong>du</strong>)Hamasei auzipetuentzako eskaria:sei heriotza zigor eta 752urteko kartzela zigorrak.p1970eko aben<strong>du</strong>ak 1: Hamarmila lagunek epaiketaren kontrakomanifestazioa egin zutenParisen (Frantzia). Euskal Herrianez zen mobilizaziorik egin,indarrak aben<strong>du</strong>aren 3ko grebarakogorde nahian.p1970eko aben<strong>du</strong>ak 2: AlemaniakDonostian zeukanohorezko kontsul Eugen Beihlbahitu zuen ETAk.Manuel Ordovas koronela.p1970eko aben<strong>du</strong>ak 3: Epaiketahasi zen, Ordovas koronelamahaiburu zela. Grebak, mobilizazioaketa kale istiluak hasiMontserrateko agiria.ziren Euskal Herrian. Iturri ofizialenarabera, ehun atxilotuegon ziren epaiketaren lehenengoegun hartan.p1970eko aben<strong>du</strong>ak 4: Epaiketan,akusazioak irakurtzeariekin zioten. Arratsaldean,prentsaurrekoa eman zutenCastells eta Bandres abokatuek,eta heriotza mehatxuakjaso zituztela salatu zuten.Beste aldetik, epaiketaren kontrakomobilizazioei aurre eginnahian, Espainiako GobernuarenMinistro Kontseiluak salbuespenegoera ezarri zuenGipuzkoan hiru hilabetez. Halaere, greba eta mobilizazioakorokortu egin ziren, berezikiGipuzkoan eta Bizkaian, etamanifestazio batean RobertoPerez Jauregi gaztea tiroz zaurituzuten guardia zibilek Eibarren.p1970eko aben<strong>du</strong>ak 5: Larunbataizanagatik ere, epaiketakez zuen etenik izan, eta egunhartako saioan akusazioakaurkezturiko frogen balioareninguruko eztabaida egon zen.Euskal Herrian mobilizazioekere ez zuten etenik izan.
- Page 1 and 2: Zinebi‘Norit Krupi’ eta‘Therm
- Page 3 and 4: Arantza Zulueta abokatuak bertan be
- Page 5 and 6: HizpideakHurrengo atalaren zainIker
- Page 7 and 8: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 9 and 10: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 11 and 12: 2010eko azaroaren 28a,igandea berri
- Page 13 and 14: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 15 and 16: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 17 and 18: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 19 and 20: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 21 and 22: San Antoniok 33-26 irabazi dio derb
- Page 23 and 24: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 25 and 26: D EkitaldiakZure ekitaldia BERRIAn
- Page 27 and 28: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 29 and 30: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 31 and 32: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 33 and 34: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 35 and 36: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 37 and 38: Sanandresak,parte-hartzehandiko jai
- Page 39 and 40: 2010eko azaroaren 28a, igandea berr
- Page 41: Igandeaberria2010eko azaroaren 28aB
- Page 45 and 46: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaBu
- Page 47 and 48: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaIr
- Page 49 and 50: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaKa
- Page 51 and 52: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaEl
- Page 53 and 54: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaFa
- Page 55 and 56: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaIr
- Page 57 and 58: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaBe
- Page 59 and 60: 2010eko azaroaren 28a • IgandeaBa
- Page 61 and 62: Egituraberria 2010eko azaroaren 28a
- Page 63 and 64: 2010eko azaroaren 28a • EgituraKr
- Page 65 and 66: 2010eko azaroaren 28a • EgituraAd
- Page 67 and 68: 2010eko azaroaren 28a • Egituraak
- Page 69 and 70: 2010eko azaroaren 28a • EgituraLa
- Page 71 and 72: 2010eko azaroaren 28a • EgituraPu
Change language