Alderdien Legeak dioena beteko duela agindu du ... - datu-basea19

14 HistoriaIgandea •2010eko azaroaren 28aKondairarenmugetanTxibertakoparrandaGonbidatuak mozorroturik joan ziren Cuevas markesak Txibertako Klubean antolaturiko festara. BERRIACuevas markesak,anfitrioia bera,urrezko trajea jantzizuen. Traje berezihori garaikomoda-sortzaileospetsuenakdiseinatu zuen,Pierre Balmainek.Aberatsek erenegar egiten duteIñaki EgañaNire garaian, ustezaspaldikoa, telebistanbazegoen artikuluhonen izen berdinekosaio bat. Eznaiz oroitzen zertaz zen saila,memoriak hautaketa oso zehatzakegin dituelako, baina tituluarenaraberakoa izango zen:aberatsek, eskrupulurik ez izanarren, bihotza dute. Beraz, gubezala, maitemintzen, haserretzeneta alaitzen dira. Zoriontsuaketa guzti izan daitezke.Garai batean, nirean berriz,aberatsek ezkutatu egiten zuteneuren egoera. Denok ezagutzengenuen nortzuk ziren herrikojauntxoak, hiriko jabeak eta gureizerdiarekin lantegietan aberastenzirenak. Baina, oraindik,lotsa zen nagusi. Ez ziren handizkibizi. Gaur egun, ordea, azalabarrukoa baino garrantzitsuagoada. Zuringoa gorringoaren gainetik.Eta etxe erraldoiak, autobereziak eta bitxi anormalak erakustendituzte etengabe. Handikeriak.Gure garaiko euskal aberatseketxearen barnean agerraraztenzituzten euren egoerako ezaugarrinagusiak. Eta horrela izan zengure aitona-amonen aroetan ere.Historiarako gelditu dira EuskalHerriko jauregietan eta gazteluetanegindako festak. Alkohola nagusi,baina baita mota guztietakodrogak ere. Garai bakoitzean modanzeudenak.Baigorriko Etxauzen, BizkaikoNegurin, Donostiako Miramarjauregian edo Angeluko Txibertanegindako festak ospe handikoakizan dira. Horietako batzueiburuz asko idatzi da. Gehiegi,akaso. Eta aukeratzekotan,1953an Txiberta Klubean izandakoazidatziko nuke. Eta idatzikodut.Margaret Rockefeller Georgede las Cuevas de Bustillo y TeranTxileko enpresagizonarekinezkondu zen; Piedra Blanca deGuana de Cuevaseko 8. markesa.Istorio honen protagonista daMargaret. Haren aitona StandarOileko zuzendaria zen, John Rockefellermitikoa. George de lasCuevasen ibilbidea JorgeEdwards idazle txiletarrak azalduzuen, El inútil de la familia(Familiaren gauzaeza) liburuan.Arrakasta itzela izanzuen Txibertako jaiak:15.000 artikulu sortuzituen prentsanBikotearen zarrastelkeriarenoihartzuna garaiko komunikabideetaraheldu zen. Parisen antolatutakofestak ospe handikoakizan ziren. Baina, jakina denez,hurrengoa aurrekoa bainanabarmenagoa izan behar da.Bestela, lortutako aipua berehalagaltzen da. Eguzkirik ez badago,itzala ikusezina da.Horregatik, haren fama berrindartzeko,Rockefellerrek garaianmodan zegoen margolariarienkargatu zion hurrengo festarenantolaketa. Salvador Daliizan zen aukeratutakoa. EtaAngeluko Txiberta Klubeanprestatu zuen XX. mendeko festarikbasatienetarikobat. 1953.urtean. «L’evenement du siecle»idatzi zuen Parisko kazetaribatek. Urte asko pasatu diraordutik, eta festaren distira agortuda. Goiz hil zen markesa, etaalarguna berehala ezkondu zen.Baina garaian arrakasta itzelaizan zuen jaiak: 15.000 artikulusortu zituen egunkari eta aldizkaritan.Salvador Dalik Luis XVI. erregearenestiloz apaindu zuenkluba. Ehunka apaindura ezberdinezbete zuen festa. Eta uretarako,agertoki berezi bat ezarrizuen. Bertan, Txaikovskiren Beltxargenaintzira dantzatu zuenParistik Euskal Herrira heldutakotalde batek.Cuevas markesak, anfitrioiabera, urrezko traje bat jantzizuen. Traje berezi hori garaikomoda-sortzaile ospetsuenakdiseinatu zuen, Pierre Balmainek.Rockefellerren senarra,urrez gainezkatua, ez zen ausartzentoki batetik bestera ibiltzera.Beraz, Dalik fruitu eta barazkiekinegindako tronu bateaneseri zuen.Gonbidatuen zerrenda oso luzeaizan zen: Maurice Escande,Comedie françaiseren zuzendaria,Guy d’Arcangues, GabrilleDorziat, O’Raily markesa, Jugoslaviakoerrege ohia, Luis MiguelDominguin toreroa, Merle Oberonaktorea, Zizi Jeanmeire dantzaria…Orotara 3.000 gonbidatu.Aurrekontua: garaiko 40 milioi libera.Elsa Maxwell kazetari amerikarraSancho Panzaren jantziarenbarruan azaldu zen, benetakoastoarekin. Haren bikotea, On Kixote,Monakoko kondesa izan zen.Zizi Jeanmeire dantzariagamelu baten gainean azalduCharles Chaplineta Myrna Loyrenfestak BaigorrinDAntoine ThompsonAbadiaren jauregiaHendaian ikus daiteke. Bisitagidatuak, euskaltzale horrenliburutegia, hondartzarengaineko bista ederrak, lorategiak...Irlandan jaiotakoeuskaldunaren bizitzarenzati ezkutatu bati buruz gutxiidatzi da. Abadiak BaigorrikoEtxauz gaztelu mitikoaerosi zuen. Baina apenaserabili zuen. Hendaiakoazuen gustuko. Abandonatuegin zuen gaztelua, eta hareniloba Harryk berreskuratuzuen. Harry Abadia Hollywoodekoaktorea zen. Ospetsua.Eta haren lagunak berabaino ospetsuagoak ziren.Charles Chaplin eta MyrnaLoy, garai horretako puntakoartistak, bertako apopiloakizan ziren. Festa erraldoiakantolatzen zituzten. Goizairitsi arte. Baina dena bezala,hasiera eta amaiera izanzuen Hollywoodeko gazteluak.Christie’s etxeak antolatutakoenkante bateansaldu zen Etxaluz gazteluzaharra.zen, eta Dominguin toreroakmagoaren jantzia erabili zuen.Pierre Balmain moda-sortzailearenairaina izan zen, frantziarnekazari konpartsa batekin azaldubaitzen. Ez da harritzekoa gertatuzena. Parisko aldizkari batekesan zuenaren arabera, anarkistaespainiar batek festan sartzealortu zuen. Salatu nahi zuen…dena. Zaindariek atxilotu eta Txibertatikkanporatu zuten.Glamourraren lagunek badutenon bilatu: Paris Macht, 1953koirailaren 10ean. Argazki ugari etafestaren kronika osoa ageri dira.