Alderdien Legeak dioena beteko duela agindu du ... - datu-basea19

2010eko azaroaren 28a, igandea berria 35Kultura ‹ PlazaLiteratura DHirudiaIratxe RetolazaLiteratur kritikariaKezkak eta begiradak2010) azaroaren 16an hil zen, bihotzekoak jota.gertaera baten alderdirik pertsonalenenberri ematea. Hala ere,nobelak aurrera egin ahala,kazetariak egiazko kezka agertukodu gaiaren inguruan, eta eraberakerakutsi egin nahi zituen,eguzkitan itzala dagoen naturaltasunberaz.Utziko duenaUnderground eta aske. Suicidiofanzineko partaide, Arte en laLona talde artistikoko kide, hitzazuen baliabide eta zorroztasunamehatxu. Letren kritikarakoahalmena garatu zuen beste inorenelegantziaz iraintzea lortzeraino.Fikzioa errealitate eginzuen bere hezur-haragizko pertsonaiarekin,eta, aldi berean, literaturarekinerrealitatea fikzioarenmugara gerturatu zuen. Literaturahezur-haragizkoa zelaematen zuen, pertsonaia publikoak(telebistan eta irratian agerraldiakegiten zituenak edozeren inguruanpolemizatzeko) idazlearileku gehiegi jaten ziola esan zuten,literatur subjektu garrantzitsubat galtzen zela bertan, bainaez ote zen bera papererako sortutakopertsonaia baten haragiztatzea?Droga sobredosiak zirelaedo iritzi ofizialaren bideetatik aldentzenzen adierazpenen bat, azkenurteetan Escanlar (Cabezadeitzen zutena ezagunek) figurapublikoa bilakatu zen.Literatura da, baina, berakzioen bezala, betierekoa izatekobide bakarra. Urteek aurreraegin ahala telebistako iritzi sortaketa polemikak ahaztu egingodira, eta Gingsbergen Ulua-renestilora idazten zituen liburuezedo kazetaritza artikuluez (gogoangarriaDisco Duro izenez argitaratuzuena) gogoratuko da irakurlea.Azaroaren 16an hil zen, bihotzekoakjota. Bizitzak zazpi bisagradituela eta berak bi bizi izanzituela dio: Realeko entrenatzaileMartin Lasarteren laguna izandakoahaurretan, gaztetako kazetarieredugarri eta zintzoa aspaldihil zuen eta azken garaietakonihilista, ilun eta ikonoklastazendu da orain gutxi, zazpi bisagretatikbost besterentzat utziz.Ipuinak, nobelak, kronikak etapoemak bilduta daude bisagraadina liburukitan. Denak estilozorrotzekoak, gordinak, itxurakeriarikgabeak. Haren lagunekesango zuten bezala, «inor esateraausartu ez eta denek pentsatzengenuena idazten zuen».Azken Hirudia-n aipaturikoideiak argitzekoerabiliko dut. Ziurasko, ez nuen azkenzutabe hartan nahikoa argi hitzegin, etorri diren eztabaidekohartarazi bezala. Argi dago literaturaeta kazetaritza eskutikjoan direla beti, baita euskalesparruan ere, Karmelo Landareneta Iñigo Aranbarriren hainbatlanek argiro adierazi bezala.Ez nuen harreman hori zalantzanjarri nahi, baizik eta sentsazionalismozjositako kazetaritzarenbegirada jarri nahi nuenauzitan. Jakina, egon badagokazetaritza-lan duinik, baina,egon badago espektakuluarengizartearen zerbitzura lan egitenduen kazetaritza-lana.Entretenitzeko helburuarilotua, informazioa helarazteariedo begirada kritiko garatzearilotuagoa baino. Biolentziamatxista ere espektakulu bihurtuizan da, eta diskurtso horrenoihartzunak topatzea harrituninduen, ez besterik.Zureak egin du nobelako kazetariariemakumeen aurkakotratu txarren inguruko erreportajeaegitea eskatuko dio zuzendariak.Egunkariko buruakzeregin hori saritzat du, kazetariakerasotuen inguruko lekukotasunakemateko modua atseginduelako. Beraz, enkargu horrenhelburua ez da biolentziamatxistaren inguruko salaketabat egitea, baizik eta irakurleakeskuratzeko amu izan daitekeenGaraiko kezkak etaarazoak zeintzukdiren adostea zailizaten da. Baina gaiaaipatze hutsa ez dabeti kezka edo arazoajorratzea.sotzaileen perfilaz gehiago jakitekobeharra sentituko.Dena den, nahiz eta nobelarendiskurtsoan erasotzailea fokatzekobeharra aldarrikatu irakurraldiangehiago da erasotuarensoslaiaz dakiguna, erasotzailearensoslaiaz dakiguna baino.Hartara, nobelaren asmoetarikobat erasotzailearengan arretajartzea dela dirudien arren, irakurketarenondoren ez zait halakosentsaziorik geratu, eta erasotzailearenirudia itzaleangeratu dela iruditu zait. Ez dakitpentsatua izan den, baina, liburukoportada ere ikuspegi horrilotu zaio.Zoaz infernura, laztana nobelanere halakoxea da egoera.Emakume erasotuaren gorputzarenformak, mugimenduaketa erritmoak irudikatzen zaizkigu,eta erasotzailearen gorputzik,aldiz, ez zaigu irudikatzen.Pentsatzekoa denez, gorputzhorrek behar du pertsonaianagusiarentzat beldur iturriizan, eta irakurleari ez zaio jakinaraztennolakoa den erasotzailearengorputz hori, izuaren iturria.Garaiko kezkak eta arazoakzeintzuk diren adostea zail izatenda, irakurle adina ikuspegidagoelako. Baina, gaia aipatzehutsa ez da beti kezka edo arazoajorratzea, beharbada irakurlezenbaiten kezka gertaerabaten aurrean garaturiko begirada,ikuspegia edo tratamenduadelako.