eka avTandilaSivli mcxeTa, rogorc kulturuli turizmis centrieklesia, taZris mSeneblobis dros moxda saswauli, sidoniassaflavze amosuli libanis naZvi xuroebma ver moWres manam,sanam wminda ninom locvaSi ar gaatara mTeli Rame, mas Semdegsveti sinaTlis saxiT Camovida da daemyara Tavis baziss.svets mironi sdioda da davrdomilebs kurnavda. amitom mas,rogorc sicocxlis momniWebels, `sveti cxoveli~ uwodes. 7XI s.-is dasawyisSi (1010-1029 ww.) igi jvargumbaTovannagebobad gadakeTda qarTlis patriarqis melqisedek I-isTaosnobiT da xuroTmoZRvar arsukiZis xeliT. taZris sworedes varianti umniSvnelo cvlilebebiTaa moRweuli Cvenamde.taZris mSeneblobis periodi (XI saukunis dasawyisi) daemTxvasaqarTvelos istoriis metad rTul da saintereso epoqas. amdros feodalizmi ganviTarebis umaRles safexurze adioda.warmatebiT dasrulda brZola qveynis gaerTianebisaTvis.politikurma da ekonomikurma warmatebebma ganapirobes erovnuli,sulieri kulturis, mwerlobis, filosofiis, xelovnebisferweris, oqromWedlobis, xuroTmoZRvrebis farTod ganviTareba. 8sveticxoveli, upirveles yovlisa, warmoadgenda saqarTvelosreligiur centrs, radgan igi iyo sapatriarqo taZari,saqarTvelos eklesiis meTaurTa _ kaTolikos-patriarqTarezidencia. swored sveticxovelSi xdeboda saqarTvelosmefeTa da eklesiis meTaurTa kurTxeva, jvriswera, qarTvelufliswulTa monaTvla. aq xdeboda qarTvel mefeTa, dedofalTa,batoniSvilTa da kaTolikos-patriarqTa dakrZalva (taZarSidRemde SemorCenilia ramdenime maTganis saflavi). gareSemterTa Semosevebisas aq afarebda Tavs mcxeTisa da misiSemogarenis mosaxleoba. 9jvris monasterimcxeTis jvari qarTuli xuroTmoZRvrebis ganviTarebismwvervalia. miuxedavad imisa, rom es taZari mcire zomisaa,igi Tavisi grandiozulobiT da mTlianobiT gamoirCeva. igiiseT adgilzea aRmarTuli, rom SeuZlebelia, kacis TvalsSeumCneveli darCes. aqedan xelisguliviT moCans wminda qalaqimcxeTa. grZnob, ufro uaxlovdebi RmerTs da am madlianiadgilidan naTqvam vedrebas ufali ukeT Seismens. jvrismonastris mosalocad mravali adamiani midis, magram maTgancotam Tu icis misi unikaluroba da warsuli. 10taZris saxelwodebas istoriuli safuZveli aqvs:qristianobis miRebis pirveli dRidanve mcxeTis jvris taZrisadgilas wminda ninos miTiTebiTa da mirian mefis brZanebiTdidi xis jvari yofila aRmarTuli. memetianeTa gadmocemiT,qarTlis erismTavarma guaramma VI saukunis II naxevarSi xisjvris CrdiloeTiT aaSena patara eklesia, romelsac mciretaZars an mcire jvars uwodeben. eklesia, rogorc Signidan,aseve garedan morTuli yofila, xolo saukunis bolos taZrismSeneblobas ganagrZobs erismTavari stefanozi. 11turistebisaTvis sainteresoa taZris Seqmnis istoria.matianes ar Semounaxavs taZris xuroTmoZRvris saxeli, arcmisi agebis TariRia miTiTebuli sadme, magram reliefis warweraSimoxseniebul pirTa mixedviT, agreTve sxva werilobiTi wyaroebiTdgindeba, rom erismTavar stefanozs taZari 585-604 wlebSiaugia. taZris samxreTiT mTis kalTis SuaSi, im adgilas,sadac, mematianeTa cnobiT, erTxans Tavs afarebda wminda nino,aris adreqristianuli xanis patara, naxevrad dangreulidarbazuli samlocvelo. is mTlianad dafarulia xeebiT daSoridan ar Cans. jvris monasterSi kvlav grZeldeba samonastrocxovreba. 12samTavros dedaTa monasteri.mcxeTis CrdiloeTiT aRmarTulia lamazi, gumbaTovaninageboba – saepiskoposo taZari, samTavro. mematianeTagadmocemiT, qalaqis CrdiloeT mxares mTavris samyofeliyofila, saidanac warmodgeba taZris saxelwodeba – samTavro.aq ucxovria sarwmunoebis saqadageblad Camosul wminda ninos,aq aris dasaflavebuli erT-erTi asureli mama abibos nekreseli.taZris erT kuTxeSi pirveli qristiani mefis mirianisa danana dedoflis saflavebia. 13 piligrim turistTaTvis metadmniSvnelovania is, rom aq ganisvenebs Cveni drois udidesiberi qristianuli cxovrebis WeSmariti maswavlebeliarqimandriti gabrieli (urgebaZe).didi taZris gverdiT mcire gumbaTovani taZaria. gadmocemiTviciT, rom mcxeTaSi mosuli wminda nino sami wlis102 103
eka avTandilaSivli mcxeTa, rogorc kulturuli turizmis centriganmavlobaSi `ilocvida farulad adgilsa erTsa SeburvilsabrZamliTa mayualisaiTa... da adgili igi iyo zRudes garegan~.am adgilze mirian mefes augia eklesia, rasac adasturebs`wminda ninos cxovrebaSi~ moyvanili misi werilis Sinaarsi:`aRvaSene eklesia mayulovansa mas Sinai ninossa.~ zemoTmoyvanili cnobebi IV saukuneSi swored wminda ninos eklesiisaSenebis TariRs da adgilsamyofels gulisxmobs. 14kulturuli memkvidreobis dacvis erovnulma saagentom,samTavros samonastro kompleqsis reabilitaciis farglebSi,samTavroSi daasrula IV saukunis wminda ninos eklesiisaRdgeniTi samuSaoebi. 15 taZris gviani Suasaukuneebis freskebspirvelad Cautarda restavracia. imeruli da kaxuri kramitiTSeicvala 60-ian wlebSi gakeTebuli saxuravi. gumbaTisTvisdamzadda axali jvari. amas garda, monastris xarjiTa dakeTilismyofelTa xelSewyobiT, taZarSi daigo axali iatakida Seicvala wmida trapezis qva. 16kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagentouaxloes momavalSi gegmavs, restavracia Cautaros samTavroSiarsebul koSks (agebulia gvian saukuneebSi) da aseve meoreumniSvnelovanes istoriul naSTs, e. w. mefe mirianis buxars. 17mcxeTis turizmis sainformacio centris monacemebiT, 2009wels turizmis sainformacio centris momsaxurebiT isargebla3778 ucxoelma vizitorma.maTi mxridan iyo Semdegi moTxovnebi:• saqarTvelos ruka moiTxova – 1937 ucxoelma vizitorma,• mcxeTa-mTianeTis regionis turistuli ruka – 1356,• Tbilisis ruka – 1098,• sxva regionebis ruka – 1139,• sainformacio bukletebi saqarTveloze – 187,• sainformacio bukletebi mcxeTaze – 1310,• sainformacio bukletebi sveticxovelze – 2367,• mcxeTis kulturis ZeglebiT (armazi, bagineTi) dainteresda– 207 vizitori,• mcxeTis muzeumiT – 304,• RamisTeva mcxeTaSi moiTxova – 246,• safosto baraTebi – 91,• kvebis obieqti mcxeTaSi – 567,• gidis momsaxureba – 151,• internet kafe mcxeTaSi – 18,• jvarze fexiT asvla – 501,• jvarze taqsiT asvla – 548,• transportis (avtobusi, samarSruto taqsi) ganrigisxvadasxva mimarTulebiT – 419,• matareblis ganrigi sxvadasxva mimarTulebiT – 138,• Tbilisis megzuri – 1014,• marketi – 254,• amindis prognozi – 14,• karvis gasaSleli adgili – 104,• banki – 12,• `parkingi~ – 2.ikiTxes informacia:• zamTris saTxilamuro kurortebis (gudauri, bakuriani)Sesaxeb – 186,• informacia turizmis sainformacio centrisa da sxvasainformacio centrebis Sesaxeb – 83,• informacia saqarTvelos muzeumebis Sesaxeb – 229,• informacia mcxeTis arqeologiuri gaTxrebis Sesaxeb – 12,• gudauris sastumroebis Sesaxeb – 114,• RamisTeva axalcixeSi – 1,• goris, ufliscixis Sesaxeb – 130,• yazbegis Sesaxeb – 1494,• borjomis Sesaxeb – 19,• daviT garejis Sesaxeb – 10,• siRnaRis Sesaxeb – 15,• Satilis Sesaxeb – 71,• ananuris Sesaxeb – 8,• SiomRvimis Sesaxeb – 27,• bakurianis Sesaxeb – 12,• kaxeTis Sesaxeb – 70,• baTumis Sesaxeb – 130,104 105