n. kvaracxelia, kulturuli turizmi (Teoria da praqtika), Tbilisi,2009.m. mowerelia, `stumarmaspinZlobis tradiciebi aRmosavleT saqarTvelosmTianeTSi~, Tbilisi, 1987.m. metreveli, a. arabuli, `kaxeTi~, Tbilisi, 2007.m. metreveli, `turizmis Tanamedrove mdgomareoba da misi ganviTarebisperspeqtivebi saqarTveloSi~, Tbilisi, 2007.g. sturua, `Cveni sufra qarTuli~, Tbilisi, 2006.l. fruiZe, `qarTuli eTnografia da tradiciebi~, Tbilisi, 1977.T. qurdovaniZe, `qarTuli folklori~, Tbilisi, 2001. m. SilakaZe, `qarTuli xalxuri musikaluri tradiciebi daTanamedroveoba~, Tbilisi, 1988.Georgia - `Welcome to the world of history amazing traditions unbelievablenatural sights~. Tbilisi, 1998/1999.www.tourism.gov.gewww.tbilisi.gov.gewww.georgianwinehouse.comhttp://georgianwines.blogspot.comhttp://www.advantour.com/georgia/traditions.htmhttp://www.voyagegeorgie.com/Home_fichiers/Tradition_of_Georgia_toast_hospitality.htmhttp://www.Event.gejano TiTiraSvilimagistraturis II kursixelmZRvaneli: prof. malxaz Rvijiliaborjom-xaragaulis erovnuli parkisfunqcionaluri zonirebisturistuli aspeqtebiekologiuri turizmi turizmis saxeobebs Soris erTerTiswrafad ganviTarebadi mimarTulebaa. yovelwliuradmsoflioSi mogzaurobs daaxlovebiT 700 milioni adamiani,aqedan 12-13% upiratesobas swored rom am mimarTulebasaniWebs, ris gamoc gaerom 2002 weli ekoturizmis wladgamoacxada.saqarTveloSi ekoturizmis ganviTarebas kargi perspeqtivebigaaCnia, romlis magaliTadac gamodgeba borjom-xaragauliserovnuli parki. igi mdebareobs saqarTvelos centralurnawilSi. aWara-imereTis qedis aRmosavleT monakveTis CrdiloeTda samxreT ferdobebze. erovnuli parkis ukiduresi CrdiloeTidaboloeba geografiulad im adgils emTxveva, sadac aWaraimereTisqedi CrdiloeTiT lixis qedSi gadadis. es qedebidasavleT saqarTvelos aRmosavleTisagan gamoyofen.borjom-xaragaulis erovnuli parki veluri bunebismravalferovnebis, kerZod, xeluxlebeli tyeebis, dacvis mizniTSeiqmna. igi moicavs xeluxlebeli tyis, sub-alpuri da alpurimdeloebis 85 000 heqtars, rac saqarTvelos farTobis TiTqmis1%-s Seadgens. igi 1995 wels bunebis dacvis msoflio fondisWWF-is da germaniis mTavrobis daxmarebiT Seiqmna, xolooficialurad ki 2001 wels gaixsna. es parki erT-erTi udidesiaevropaSi, romelic saerTaSoriso standartebis Sesabamisaddaarsebuli parkebidan pirveli erovnuli parkia kavkasiisregionSi. 2007 wlis 1 Tebervals parki gawevrianda evropisdaculi teritoriebis PAN – parkebis qselSi, rac daculiteritoriis umaRles doneze dacvisa da mdgradi turizmisganviTarebis garantias warmoadgens.122 123
jano TiTiraSviliborjom-xaragaulis erovnuliparkis funqcionaluri zonirebis turistuli aspeqtebiborjom -xaragauli s erovnuli parkSi aq tiuridasvenebisaTvis moqmedebs 9 salaSqro da sacxenosnoekoturistuli marSruti, romelTa bilikebis qseli saSualebasaZlevs molaSqreebs da bunebis moyvarulebs, datkbnen misimSvenieri floriTa da fauniT, naxon mravali ulamazesadayvavebuli mcenareebi da isiamovnon gasacvifrebeli xedebiT.marSrutebis xangrZlivoba meryeobs 1 dRidan 1 kviramde, 800metridan 2642 metr simaRlemde. rogorc zemoT aRvniSneT,parkSi moqmedebs sxvadasxva sirTulis 9 markirebuli biliki:3. nikoloz romanovis biliki _ likanis dasaxlebidaniwyeba da mTavrdeba sof. marelisSi, xaragaulis raioni (<strong>43</strong>km.) an, piriqiT. laSqroba sasiamovno xdeba tipiur xeluxlebeltyeebsa da sub-alpur mdeloebze. lomis mTaze ki vizitorebigansakuTrebiT panoramebiT datkbebian. bilikis umaRlesiwertili zRvis donidan 2198 metria. biliks ivnisSi ayvavebulideka amSvenebs, aqvea wm. giorgis samlocvelo. bilikis gavlassWirdeba sami dRe da misi moqmedebis dro aprilidan oqtombrisbolomdea.4. wm. andria pirvelwodebulis biliki – iwyeba dagrZeldeba awyuris reinjerTa saguSagodan, amaraTis turistTa,samecxvarios reinjerTa da saxvlaris turistTa TavSesafrebisgavliT, mareliis reinjerTa saguSagomde (an, piriqiT). bilikismTliani sigrZe 54 km.-ia da miuyveba wm. andriapirvelwodebulis istoriul gzas. igi mTlianad kveTs parkssamxreTidan CrdiloeTisaken da Sesaferisia rogorclaSqrobisaTvis, aseve sacxenosno turisaTvis. mTlianad bilikisdasalaSqrad saWiroa 4 dRe, am drois ganmavlobaSi SevxvdebiTparkis umaRles mwvervals mTa samecxvarios, romlis simaRle2642 m.-ia, aseve rkinis jvars, romelic legendis mixedviT wm.andria pirvelwodebuls swored am adgilze aRumarTavs.5. panoramebis biliki – 34 km.-ia, iwyeba awyuris reinjerTasaguSagodan da amaraTis turistTa TavSesafris gavliTmTavrdeba. biliki gadis ulamazes adgilebSi da, SesaZlebelia,mwyemsebis cxovrebis stilis gacnoba.6. xeluxlebeli tyis biliki – kveTs parkis aRmosavleTnawilidan samxreT CrdiloeTisaken da zanavis SesasvlelsakavSirebs nunisis SesasvlelTan. bilikis sigrZe 13 km.-ia dagaTvaliswinebulia molaSqreebze. misi dalaSqvrisas gvxvdebawm. elias eklesiis nangrevebi. bilikis moqmedebis vada maisidannoembramdea.7. zekaris uReltexilis biliki – wriulia misi sigrZe31 km.-ia, iwyeba abasTumnis reinjerTa saguSagodan. mismniSvnelovan RirsSesaniSnaobas warmoadgens zekarisuReltexili. biliki moqmedebs maisidan noembramde.8. nakvalevis biliki – 13 km.-ia, iwyeba #1 bilikis nawilisgavliT da #6 bilikze gasasvliT erTmaneTs akavSirebs likansada qvabisxevs. biliki vizitorebs xeluxlebeli tyeebisa,ulamazesi xedebis, wm. mariamis me-9 saukunis eklesias daxemoTis cixis nangrevebis xilvas sTavazobs. xolo, visacsurs mokle da advili laSqroba, SesaZlebelia qvabisxevidanturis dawyeba da qvabisxevSi laSqroba. biliki moqmedebsaprilidan noembramde.9. erovnuli parkis sainformacio biliki – 3 km. wriuliaiwyeba da mTavrdeba erovnuli parkis borjomis vizitorTacentrTan. bilikis daTvalierebisas gvxvdeba wm. ninos eklesiisnangrevebi da 9 sainformacio-saganmanaTleblo stendi. bilikimoqmedebs aprilidan maisamde.10. meRrukis xeoba – 5.5 km. sigrZis biliki iwyeba saxvlaristuristTa TavSesafridan da miuyveba mdinare meRrukis viwroxeobas, romlis ferdobebi dafarulia kolxuri tipis tyeebiT.bilikis dalaSqvras saWiroebs 3 saaTi – erTi mimarTulebiT.misi gavla rekomendirebulia zafxulis cxel dReebSi.11. mwyemsebis biliki – 14 km. iwyeba likanidan an awyurisreinjerTa saguSagodan da Savi seris meSveobiT #1 da <strong>#2</strong>biliks erTmaneTTan akavSirebs. biliki saWiroebs or RamisTevaslomis mTisa da amaraTis turistul TavSesafrebSi.124 125