De Nieuwe Taalgids. Jaargang 11 - digitale bibliotheek voor de ...

29
van arbeid, en van de steeds zich wijzigende verhoudingen tussen het bezit en de
voor de handhaving en uitbreiding van dit bezit benodigde arbeid, en zo die arbeid
mede door anderen wordt verricht, de koerswaarde tegenover elkaar van arbeidsloon
en produktie. Want Jonker Snouekaert, de bewoner en de bezitter van de
Binckhorst, was niet alleen een landbewoner, maar tevens landheer, aan wie,
naar oud beschreven kostumen, enige heerlikheden van lagere orde, nog hun hulde
ten leeneed opdroegen; een man, zo niet van kapitaal, dan toch van goeden doen,
die zijn mensen had, om zijn moestuin te spitten, zijn koren te snijden, zijn hakhout
te snoeien en zijn tafel te dekken, en van zijn overvloed nog gastvrienden, waaronder
een zwager, die niet minder dan Raadsheer was, kon onthalen. En ook al nemen
we gaarne aan, dat de jonker zich wist tevreden te stellen met zijn kwaliteit van een
eenvoudig levend landeconoom, zonder enige politieke of ambtelike eerzucht, en
die als vrijgezel zich in zijn huishouding een tamelike beperking kon opleggen,
niettemin kon ook deze hereboer, ongeacht de fantasieën van VAN BORSSELEN over
de Saturniese tijden, onmogelik vrede vinden met toestanden, waarbij de jonker en
zijn arbeiders op eigen akkers, in vreedzame nabuurschap, hun rapen teelden en
hun honing wonnen. De jonker hield niet van zweten, en deed geregeld zijn dutje,
zodat hem anderzijds niet nagegeven kon worden, dat hij niet wenste anderen te
laten leven. Maar dit was ook niet de bedoeling. De dichter wenste het ‘handleven’
te verheerliken; niet zoals het in alle opzichten of zelfs niet ten naastenbij, geleid
werd, maar zoals dit geleid zou kunnen worden, door iemand, die zulk een leven
ten volle met zijn tijd en zijn zinnen zou kunnen omvatten en zoals het door hem
kon worden genoten en toegepast. Daarvoor was nodig een doelmatige verdeling
van tijd en van aandacht; daarvoor behoefde de schrijver iemand, die in zijn geest,
en ook zoveel mogelik in facto, al zijn tijd vóór zich, en het ganse terrein tot zijn
beschikking had; aan wie met enig recht eveneens de vaardigheid kon worden
toegekend, om met zijn opgetogen geest de dingen en de verschijnselen in
Christelik-didaktiese zin te vergeesteliken. Daarvoor meende hij, tevens lettende
op zekere eisen van geëduceerdheid en zekere waarborgen voor een harmonies
concentreren, niemand beter te kunnen aanwijzen dan de, niet door materiële zorgen
uit 't evenwicht gebrachte eigenaar, daargelaten nog de overweging - zo ze niet de
gewichtigste is geweest, - dat de bezitter zelf een vriend van de lofredenaar, en juist
de ‘huize’ Binckhorst, voor de lof van die vriend, het dankbaarste onderwerp was.
Vergezellen wij in onze gedachten de bespiegelende landjonker,
De Nieuwe Taalgids. Jaargang 11