De Nieuwe Taalgids. Jaargang 11 - digitale bibliotheek voor de ...

49
Voor een later oordeel verwijs ik naar KALFF (a.w. VII blz. 43, 44) die van TOLLENS'
vertaalwerk geen hoge dunk heeft, maar een uitzondering maakt voor CLAUDIUS:
met deze vrome, eenvoudige zanger van het huiselik leven voelt T. zich énes geestes
kind: voor T. sprak CLAUDIUS als uit zijn eigen hart: ‘Vandaar dat de Liedjes van
Claudius zooveel beter geslaagd mogen heeten dan TOLLENS' overige navolgingen.’
Het moge nu waar zijn dat, relatief beschouwd, TOLLENS' CLAUDIUS- vertaling nog
zo kwaad niet is - buiten enige twijfel blijft het toch wel zeer ver beneden het origineel.
Een van de dingen die mij het meest opvallen, is dat het zo weinig gezìen is. Wat
voor een voorstelling maakt iemand zich van het licht van de morgenster als hij
leest: ‘het eikenwoud van de ochtendstar beschenen’? Zie wat TOLLENS terecht
brengt van de prachtige eerste strofe van CLAUDIUS' Abendlied - door KAAKEBEEN
(a.w. blz. 113) geciteerd als proeve van een goede vertaling:
‘Der Mond ist aufgegangen,
Die goldnen Sternlein prangen
Am Himmel hell und klar.
Der Wald steht schwarz und
[schweiget,
Und aus den Wiesen steiget
Der weisze Nebel wunderbar.’
‘De maan is opgekomen;
Het donker loof der boomen
Verzilvert zij den top;
Valei en heuvels zwijgen,
En langs de velden stijgen
De wondre witte nevels op.’
Men kan toegeven dat de klànk van deze vertaling aardig is en 't ritme goed
behouden. Maar verder.... De maan verzilvert de top van het donkere loof der bomen
- is dat gezien?? Der Wald steht schwarz! En dat valei en heuvels zwijgen - ja, dat
is nu niet zo buitengewoon merkwaardig: dat doen ze gewoonlik. Ik geloof niet, dat
TOLLENS eigenlik weet, dat dit juist éen van de wondere dingen van zo'n maanavond
kan zijn, dat de bomen, waarin anders altijd iets beweegt, of ruist of ritselt, dan zo
absoluut stil kunnen staan:
‘Der Wald steht schwarz und schweiget’....
En dan verder. TOLLENS lengt alles zo aan. Als CLAUDIUS eenvoudig zegt ‘das was
ich hab’ gaat TOLLENS aan het opsommen: ‘Een beker wijn, een bete broods’; als
de boer zegt ‘da pflegt es abends gut zu schmecken’, maakt T. van dit ‘es’ ‘ons
tweebakbrood met room’; enz.
TOLLENS denkt zich niet in in de stemming van het gedicht; als Moeder Rebekka
aan haar kinderen vertelt over Gods goedheid, dan staat daar o.a. dit:
[Er] ‘hält Euch Morgenbrodt bereit
Und läszt Euch Blumen pflücken.’
‘Hij geeft u melk en brood en fruit
En grond voor elke trede.’
De Nieuwe Taalgids. Jaargang 11