downloaden - project000

midden-oosten
Bankieren volgens de sharia
De Egyptische islamisten hebben in het post-Mubarak-tijdperk de wind
in de zeilen. Maar wat financiën betreft zijn er nog wat hindernissen te
nemen. ‘Halalbankieren’ stuit op de onwilligheid van de kapitaalmarkt,
waar andere wetten heersen dan de sharia.
Al-Ahram Weekly – Caïro
Terwijl de koppen in de Egyptische
kranten gewag maken van
de toenemende invloed van
islamisten in de politiek, is op de economiepagina’s
veelvuldig informatie
te vinden over allerlei investeringsproducten
die zijn gebaseerd op islamitische
principes. De sharia verbiedt rente
en speculatieve handel.
De Egyptische media weerspiegelen
de sociale omwenteling die gaande is.
Ikram El-Sayed, een huisvrouw van 62
jaar, vertelde dat ze de afgelopen vijftien
jaar tegen haar zin geld had belegd
in rentedragende obligaties, maar dat
ze nu al haar spaargeld overbrengt naar
islamitische banken. Die verandering
geeft haar een goed gevoel, en ze wijt
zelfs recente teleurstellingen in haar
leven aan de door de islam verboden
investeringen die ze had gedaan. ‘Er
heeft nooit een zegen gerust op de halfjaarlijkse
uitkering van de obligaties:
in de loop der jaren is het meeste geld
naar de kankertherapie van mijn overleden
man gegaan en naar een mislukt
zakelijk project van mijn enige zoon.’
El-Sayed heeft een hekel aan rente.
Maar omdat ze van familieleden had
gehoord dat ook islamitische banken
in Egypte de sharia niet volledig
toepassen, beslotren zij en haar man
het spaargeld dat ze met hun werk
in de Golfstaten hadden vergaard op
conventionele banken te zetten. Maar
‘nu de islamisten meer macht krijgen,
zullen de banken zich strikt aan de
sharia houden en dan weet ik zeker dat
mijn geld volledig halal is’ – oftewel
overeenkomstig de sharia.
Twintig procent
Banken en andere financiële instellingen
beginnen de nieuwe wind op de
geldmarkt al te voelen. Op dit moment
telt Egypte twee volwassen islamitische
banken: de Faisal Islamic Bank
en de El-Baraka Bank. Verder zijn er
nog enkele banken die een vergunning
hebben aangevraagd om vestigingen
te mogen openen die gespecialiseerd
zijn in het afhandelen van islamitische
transacties. Daartoe behoren onder
andere de Ahli United Bank, de Audi
Bank en de Bank of Alexandria. Bovendien
is de Centrale Bank van Egypte
(CBE) van plan een nieuwe afdeling op
te zetten die toezicht zal houden op de
islamitische banken.
Deelnemers aan een onlangs gehouden
conferentie over islamitisch bankieren
verwachten dat het marktaandeel
van islamitische banken in het totale
bankverkeer zal stijgen van de huidige
4 procent tot 20 procent.
In februari heeft de Egyptian Financial
Supervisory Authority (EFSA) de wet
op de kapitaalmarkt al aangepast om
de uitgifte van islamitische obligaties,
sukuk, mogelijk te maken. Sinds het
begin van het jaar hebben de islamitische
investeringsfondsen het hoogste
rendement behaald, soms zelfs tot
boven de 30 procent. Vanaf halverwege
Takaful maken 5 procent van de Egyptische
verzekeringsmarkt uit
pagina 40 nr. 13 12 tot 26 mei 2012
2011 heeft Egypte met de oprichting
van drie nieuwe investeringsfondsen
het totaal gebracht op elf van de zestig
in Egypte functionerende fondsen.
In Egypte bestaat ook een levendige
belangstelling voor islamitische verzekeringen,
takaful, die momenteel
5 procent van de Egyptische verzekeringsmarkt
van 1,45 miljard dollar
uitmaken. Dat aandeel zal naar
verwachting nog spectaculair groeien,
zo blijkt uit een in maart verschenen
rapport van het islamitische consultancybureau
BMB Islamic.
Bovendien heeft het islamitische
bankwezen wereldwijd veel aan
populariteit gewonnen sinds in 2008
virtuele transacties een financiële
crisis veroorzaakten. Zulke transacties
waren gebaseerd op derivaten
en securitisatie, die beide verboden
zijn in de islamitische wet en die
de wereld miljarden dollars hebben
gekost. Volgens deskundigen ligt de
sleutel voor de expansie van het islamitisch
bankieren in het feit dat het
niet alleen spaargeld kan aantrekken
van Egyptenaren die in de islamitische
Golfstaten werken, maar ook van miljoenen
moslims elders in de wereld.
‘In het post-Mubarak-tijdperk is
de noodzakelijke wederopbouw en
verandering gestuit door het gebrek
aan middelen en geld’, zoals Ibrahim
Warde, docent aan de Fletcher Academy
of Diplomacy van Tufts University
(Somerville, Massachusetts), onlangs
aan Reuters liet weten. ‘Egypte zal in
de Golf op zoek gaan naar geld en zal
islamitische alternatieven moeten
bieden om investeringen te maximaliseren’,
voegde hij eraan toe.
De National Bank for Development, die
momenteel al zijn activiteiten in overeenstemming
brengt met de sharia, is
eigendom van de Abu Dhabi Islamic
Bank. En de volledig naar de principes
van de sharia ingerichte bank
Al-Bakara Misr is nu eigendom van
egypte
de Bahraini Bakara Bank. Volgens de
gegevens van Thomson Reuters groeit
voor Egypte het vermogensaandeel van
het islamitisch bankieren van 6 miljard
dollar in 2007 naar 10 miljard in 2013.
Toch zijn er nog veel hindernissen te
nemen. De investeringsdeskundige
Hani Tawfiq ziet dat de markt de islamisten
voor zich probeert te winnen
door producten aan te bieden die hen
zouden kunnen paaien. Deze belangstelling
zal echter snel verdampen
wanneer de winst- en verliesrekeningen
aantonen dat de markt nog steeds
de zo noodzakelijke infrastructuur
ontbeert. ‘Zelfs als er in een religieus
gevoelige maatschappij als de Egyptische
een vraag is naar alles wat ook
maar islamitisch genoemd kan worden,
Het spaargeld van moslims
overal ter wereld is de
sleutel tot expansie van
het islamitisch bankieren
ontbreekt het de markt nog aan produc-
ten die aan die vraag kunnen voldoen’,
zegt Tawfiq.
Sukuk zijn daar een goed voorbeeld van.
Tawfiq legt uit dat het volume daarvan
wereldwijd toeneemt, maar dat het
systeem gebaseerd is op het delen van
de winst en het verlies. Aangezien de
meeste particuliere beleggers in Egypte
kleine spaardeposito’s hebben en op
zoek zijn naar een vast inkomen, zou
investeren in sukuk veel risico’s met
zich meebrengen, tenzij die spaargelden
worden gebruikt om projecten te
financieren met een gegarandeerde
opbrengst. Tot zulke projecten behoren
bijvoorbeeld het aanboren en opsporen
van nieuwe olievelden met aantoonbaar
grote reserves. Tawfiq: ‘Er zijn in Egypte
niet veel van zulke projecten.’
Zo is het volgens Tawfiq voor islamitische
fondsen bijzonder lastig om op de
aandelenmarkt investeringen te vinden
die halal zijn. Beleggers mogen volgens
de sharia niet investeren in bedrijven
die handelen in door de islam verboden
producten, zoals tabak, alcohol en