downloaden - project000

horizon
De jonge entrepreneur Andrew Rugasira is er heilig
van overtuigd dat hij weet wat de Noord-Atlantische
consument van een kopje koffie verlangt. Good African
Coffee zou de wereldmarkt veroveren. Het was de
manier om privéwinst te combineren met de goede
zaak. Hij slikte de nodige miskukkingen, maar hield
vol. ‘Ik kan dit.’
Om zijn koffie in de schappen van Britse en
Amerikaanse supermarkten te krijgen, pakte
Andrew Rugasira niet de telefoon in zijn
huis in Kampala, de hoofdstad van Oeganda. Hij verstuurde
ook geen e-mails. Daarvoor leek de afstand
hem te groot. Aan de ene kant heeft zijn onderneming
te maken met koffieboeren, die vóór zijn komst
nog dachten dat hun koffiebonen gekocht en opgehaald
werden om tot buskruit te worden vermalen.
Aan de andere kant heeft Rugasira te maken de inkopers
in de hoofdkantoren van supermarktketens als
Whole Foods en Wal-Mart. Als hij wilde slagen, dacht
hij, moest hij er in eigen persoon op af. Het leek wel
of hij meende dat hij zich zo ver uit moest rekken dat
hij een brug kon vormen tussen deze twee werelden.
Hij stapte in het vliegtuig naar Londen, zonder tevoren
ook maar één contact te leggen. Hij nam een
kamer in een hotel, en van daaruit belde en mailde
hij naar potentiële klanten.
Rugasira is een lange, onvermoeibare man van 43
met een hoekig gezicht, iets afstaande oren en een
glimlach die zijn hele gezicht doet oplichten. Hij was
gewapend met een laptop waarop een powerpointpresentatie
over zijn koffie stond, en hij was vast van
plan een revolutie te ontketenen. Niet langer zou zijn
land alleen nog maar ongebrande koffiebonen verkopen
aan opkopers die daarmee de Europese en
Amerikaanse koffiekoningen bevoorraadden, van
Nestlé tot Starbucks. Niet langer zou zijn volk uitsluitend
de ruwe grondstof leveren voor andermans
rijkdom. Zijn koffiesoorten moesten hun plaats krijgen
te midden van de grote merken.
Hij borrelde bijna over van het verhaal dat hij zou
gaan afsteken tegenover zijn eerste Britse inkoper:
‘Wij, de nieuwe generatie Afrikaanse ondernemers,
geloven dat we kwaliteitsproducten op de wereldmarkt
kunnen brengen. Wij geloven dat wij bezitten
wat de Noord-Atlantische consument van zijn koffie
verlangt. We geloven dat wij de verpakking kunnen
ontwerpen waarin die koffie het beste uitkomt. We
geloven erin...’
We zitten voor zijn bescheiden kantoor in Kasese,
een stadje vlakbij de Democratische Republiek
Congo, als hij dit verhaal nog eens afsteekt. Hij klinkt
als een overtuigende predikant. Hij was er helemaal
klaar voor, tijdens die trip naar Londen, om de wereld
te bekeren tot zijn product, zegt hij. Hij wachtte tot
de antwoorden zijn inbox zouden binnenstromen.
Maar er kwam niet één mailtje terug. Aan de telefoon
weigerden de telefonisten hem door te verbinden.
Dat hij 6.000 kilometer had gereisd maakte geen
indruk. ‘Hebt u al een mail gestuurd?’ vroegen ze.
‘Dan wordt u vanzelf wel teruggebeld.’ Maar dat
gebeurde niet. De dagen gingen voorbij, zijn prediking
bleef onuitgesproken. Uiteindelijk bleef hem
niets anders over dan terug naar huis te gaan.
Maar Rugasira beschikt over een veerkracht die
waarschijnlijk in zijn vroege jeugd is ontstaan. Hij
groeide op in Kampala in de jaren zeventig, tijdens
het schrikbewind van Idi Amin. Rond zijn elfde jaar,
vlak nadat Amin was verdreven, klommen soldaten
Afrika levert ongeveer een tiende van de wereldhandel in rauwe
koffiebonen, meestal van lage kwaliteit
pagina 48 nr. 13 12 tot 26 mei 2012
economie
over het hek rond zijn ouderlijk huis en namen de tv,
de koelkast en het meubilair mee, terwijl Andrew en
zijn jongere zusjes van zeven en vijf op hun knieën
zaten te bidden in een slaapkamer. Hij hoorde de
dreigende taal van de soldaten buiten en de smekende
stemmen van zijn ouders. De gewapende
mannen gingen weg, maar op een avond kwam zijn
vader, eigenaar van een fabriek die schoolbordkrijt
maakte, niet thuis. [Hij werd naar Kenia verbannen
en zat daar een straf van twee jaar uit.]
Als ik Rugasira vraag wat deze periode in zijn kindertijd
met hem heeft gedaan, zegt hij resoluut: ‘Niets.’
En hij gaat verder: ‘Alles is relatief. Vrienden van mij
hadden hun ouders verloren. Was je in die tijd succesvol,
dan werd je al snel een agent van Amin genoemd.
Ik begreep heel goed dat ik geluk had: ik leefde nog,
mijn ouders leefden nog.’
Hij wil niet te lang bij die periode stilstaan. Veel
liever praat hij over de ‘waardeverbetering’ die de
koffietelers in de ruige heuvels boven Kasese hebben