Informatiekrant voor beeldende kunst - Kunstkrant

Wonderlijke combinatie van ‘lulligheid’ en ontroering
‘Ik denk meer in decors en licht’
De jonge kunstenaar Thijs Jansen is hard op weg om zeer succesvol te
worden. Zo won hij in 2010 de Buning Brongersprijs voor de beste net
afgestudeerde schilders. Eind 2011 won hij de Gerrit van Houtenprijs.
Het juryrapport sprak lovend over z’n kracht om grote verhalen te
verbeelden op een klein formaat. Verder was zijn werk al te zien
in Duitsland en in Parijs, presenteerde Kunstruimte Wagemans z’n
nieuwste schilderijen tijdens de beurs Realisme 12 en doet hij nu mee
aan een groepsexpositie in galerie Sign in Groningen. Tijd dus voor een
kennismaking.
Door Hans WesterDijk
Het atelier van Thijs Jansen (Groningen 1986) lijkt
wel aangepast aan het formaat van z’n schilderijen.
De ruimte is opvallend klein. Een schildersezel,
twee stoelen en een tafel met palet. En natuurlijk
een ruime variatie aan kwasten, penselen en
paletmessen. Voor het raam staat tussen andere
kaarten een kaart met de oude tekenfilmheld
Wickie de Viking. Bovenop een stapeltje boeken
ligt een stripalbum met Joop Klepzeiker, het vieze
mannetje van striptekenaar Eric Schreurs. Het blijkt
lange tijd één van de grote inspiratiebronnen voor
Jansen te zijn geweest, zo vertelt hij. “Ik wilde van
jongs af al kunstenaar worden. Mijn vader (figuratief
schilder René Jansen, hw) was daarbij net als bij
andere jongens mijn grote voorbeeld. Ik begon op
de basisschool al met het tekenen van strips. Ik
tekende dan bijvoorbeeld een achtervolgingsscène
in een strakke Kuifje-stijl. Ik merkte toen al dat ik
het heel leuk vond om een verhaal te vertellen door
het gewoon te tekenen. In de laatste klas maakte ik
kennis met het werk van Schreurs en begon ik met
het tekenen van vieze mannetjes. Ik heb heel lang
geschaafd aan mijn mannetjes, zowel voor, tijdens
als na de les.”
Jansen praat rustig en bedachtzaam. Hij lijkt zich
goed op z’n gemak te voelen. “Vroeger vond ik dit
best moeilijk”, bekent hij. “Praten over je werk en
de betekenis ervan. Dat heb ik pas echt goed geleerd
na de academie, tijdens mijn vervolgstudie aan het
Frank Mohr Instituut.”
Na nog een kop koffie te hebben gehaald gaat
hij verder. “Ik lag nog steeds op koers voor de
kunstacademie. Ik wilde de richting illustratie doen
aan Minerva om zo perfecte stripfiguren te leren
tekenen. Mijn vader adviseerde mij om voor mijn
toelatingsexamen niet alleen maar met stripfiguren
te komen. Daarom schilderde ik ook nog een portret
van Miles Davis na van een oude elpeehoes. Ik merkte
direct dat me dat heel gemakkelijk afging en dat ik
het schilderen ook heel erg leuk vond.”
Experimenteren
Thijs Jansen werd aangenomen. Tijdens de lessen
van kunstenaar Mario ter Braak die hem stap
voor stap leerde te tekenen en schilderen naar
waarneming, begon hij te twijfelen aan zijn keuze
voor de richting illustratie. “Dat was sterk gericht
op wat de opdrachtgever wilde en niet op hoe
je iets zo goed mogelijk tekende.” Ter Braak en
ook docente Trudy Kramer, maakten hem heel
enthousiast voor het schilderen. Hij veranderde
dan ook prompt van studierichting en zette het
striptekenen op een zijspoor. Aan het eind van het
tweede jaar schilderde Jansen al heel verdienstelijk.
“Ik maakte veel zelfportretten en had mijn vaders
florerende beroepspraktijk als voorbeeld. Maar na
een werkbespreking klonk er plotseling kritiek. Het
ziet er goed uit maar wat ben je eigenlijk aan het
doen? Ook Mario ter Braak had in het eerste jaar al
eens laten vallen dat ik moest leren niet alleen mooie
plaatjes te schilderen. Ik begon uit vertwijfeling te
experimenteren met andere technieken en abstract
te werken op heel groot formaat met brede kwasten
en brede gebaren.”
Toen Jansen een jaar naar een kunstacademie in
Amerika kon in het kader van een uitwisselingsproject
aarzelde hij dan ook geen moment. Dit was zijn
kans om echt afstand te nemen en iets heel anders
te gaan doen. Hij koos bewust voor een academie in
de staat Californië net als zijn schildersheld van dat
moment David Hockney ooit had gedaan. Het werd
de academie van San Francisco.
Op de vraag wat het belangrijkste is wat hij in San
kunstkrant maart/april 2012 pagina 9
Francisco heeft geleerd, antwoordt hij verrassend:
“Het allerbelangrijkste is dat ik het heb gedaan.”
Terugkijkend is het verblijf inderdaad essentieel
gebleken voor zijn ontwikkeling. Thematiek, stijl
en het kleine formaat heeft hij pas echt ontdekt
in Californië. “Doordat ik familie en vrienden
in Nederland miste ging ik herinneringen aan
bijvoorbeeld de tuin van mijn opa schilderen.
Doordat ik deze werken mee wilde nemen naar de
academie werd ik gedwongen ze op klein formaat
te schilderen. Omdat sommige herinneringen
nu eenmaal vaag zijn ontstond er als vanzelf een
voorstelling met gedetailleerd uitgewerkte en meer
lege delen.”
Eenmaal terug in Nederland bouwde Jansen z’n stijl
verder uit. Zo keerde het verhalende uit de striptijd
ook weer terug in z’n schilderijen. Het poëtische en
ontroerende kreeg een tegenhanger in de ‘lulligheid’
van de vieze mannetjes. Onzichtbaar, Jansens werk
kent maar heel weinig mensfiguren, ademt het soms
duidelijk de sfeer van Joop Klepzeiker. Zo schilderde
hij voor z’n afstudeerproject aan het Frank Mohr
Instituut ‘de pornohoek’. Een half doorzichtige
hoekstelling uitgevoerd in grove kwaststreken
gevuld met heel gedetailleerd geschilderde hoezen
van porno-dvd’s.
Op dit moment vertelt Jansen z’n schilderkunstig
verhaal in een groepsexpositie bij Galerie Sign. Deels
herinneringen, deels fotorealistisch. De locatie kan
op elk willekeurige plek zijn. Van Groningen tot
Parijs. “Het zijn vaak flarden uit m’n geheugen. De
eigenlijke plek bestaat helemaal niet. Ik denk meer in
decors en licht.” Zijn attributen kiest hij zorgvuldig.
“Het fotorealistische element ontleen ik of aan eigen
foto’s of aan afbeeldingen op Google. Een zoekterm
levert soms heel veel meer betekenissen op en dus
hele andere beelden dan die ik in mijn hoofd had. Zo
krijg ik soms ineens een hele andere voorstelling…”
In die voorstelling zelf speelt Jansen een geraffineerd
spel met z’n verf. Hij let daarbij heel sterk op de
vlakverdeling. Zo heeft geen enkel vlak dezelfde
afmetingen in z’n schilderijen. Dat zorgt voor de
typerende uitsnede. Wat is belangrijk en wat niet?
Het geeft z’n werk mede door de vaak suggestieve
titels een absurdistisch en mysterieus karakter dat
ook internationaal erg wordt gewaardeerd. Voor
Thijs Jansen is het kunstenaarschap dan ook een
uitgemaakte zaak. Hij legt voor de toekomst de lat
echter nog wat hoger. “Ik wil de beste kunstenaar
ooit worden.”
■ Thijs Jansen, Gerrit van Houten prijs, t/m 15 maart in
Fraeylemaborg, Slochteren; t/m 17 Real Fiction in galerie
Sign, Groningen.
Info: www.sign2.nl of www.painterthijs.com
Giclée voor abonnee
De giclée van Henk Helmantel is gewonnen
door mevrouw G. Stanneveld-Medema uit
Emmer Compascuum. Gefeliciteerd!
Ook kans maken op een giclée? Wordt abonnee
en u krijgt de KunstKrant thuisgestuurd.
Iedere twee maanden wordt een andere giclée
verloot onder de nieuwe abonnees.
Zie de bon in deze krant.