Sei1202_compleet_ Sei0404_1.qxd - Seizoener

BOVENBOUW
Demagische
kracht vanmuziek
Muziek is een van de pijlers van het vrijeschoolonderwijs. Wat is het belang van muziek -
onderwijs en voor welke keuzes ziet de vrijeschool zich gesteld? Een gesprek met Marcel van Os,
muziekdocent op Pabo Hogeschool Helicon, en muziekdocent Ludwika Kowalewska die het
bovenbouwkoor van het Geert Groote College in Amsterdam nieuw leven heeft ingeblazen.
TEKST: NOOR HELLMANN | FOTOGRAFIE: HAPÉ SMEELE
Onlangs lanceerde de gemeente Amsterdam
een ambitieus plan: met ingang van volgend
schooljaar moeten alle basisschoolleerlingen
daar structureel muziekles krijgen. Het vak is
de afgelopen decennia in het slop geraakt - hoog tijd dus dat
kinderen weer (goed) leren zingen. Immers, samen mu ziek
maken werkt verbindend en het heeft bovendien gunstige
effecten op het leren, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek
naar de invloed van kunstonderwijs op de hersenen
van kinderen. Muziek stimuleert het concentratievermogen
en het auditieve gebied in de hersenen waardoor kinderen
beter kunnen luisteren en leren.
Intussen is men op de vrijeschool al zo lang als dit onderwijs
bestaat overtuigd van de heilzame werking die muziek
heeft op de ontwikkeling van het kind. Zingen is er bijna net
zo gewoon als ademhalen. Dat die zangcultuur soms even
wennen is als je uit het reguliere onderwijs komt ondervond
een leerling die zijn basisschool verruilde voor de Vrije School
Amersfoort: “De overgang was zo groot”, herinnert hij zich
jaren later, “dat ik na de eerste week pijn had in mijn keel
door het zingen.”
Gezondmakend onderwijs
Het hoeft niet te verbazen dat het vele zingen op de vrijeschool
vaak tot mooie resultaten leidt, getuige bijvoorbeeld
de vorig jaar verschenen cd Round and Round, met een
selectie van onderbouwliedjes gezongen door de toenmalige
zes de klas van Vrije School Amersfoort. Of de recente be -
kendmaking dat vrijeschool de Vijfster uit Apeldoorn door
Muziek telt!, een initiatief van de Nederlandse muziekwereld,
is aangemerkt als Zilveren Zing’es School. Toch is dit minder
voor de hand liggend dan het misschien lijkt, voor wie
bedenkt dat de leerlingen in de onderbouw meestal geen
muziekles krijgen van een vakdocent maar van hun klassenleraar.
Die moet dus op z’n minst enige muzikale kennis hebben
en beschikken over een breed repertoire. De fundamenten
daarvoor worden onder andere gelegd op Pabo
Hoge school Helicon in Zeist. Aankomende vrijeschoolleerkrachten
en kleuterleidsters krijgen hier de eerste drie jaar
gemiddeld drie uur per week muziek inclusief koorzang, zegt
Marcel van Os, sinds achttien jaar muziekdocent op Helicon.
“Er zijn een paar pabo’s in Nederland, met name de confessionele,
waar vergelijkbaar veel gedaan wordt aan mu -
ziek. Onderwijs dat doordrenkt is van muziek kan helpen bij
alles wat het kind moet leren. In de onderbouw speelt mu -
ziek een belangrijke rol omdat het kind in de leeftijd van vier
tot en met twaalf jaar zich ontwikkelt vanuit het ‘middengebied’,
het gebied van het voelen waar zich ook het kunstzinnige
ontwikkelt en belevingen een plek hebben. Muziek is
bij uitstek de kunst die in dat middengebied werkt. Het is van
het hart tot het hart. Anders dan bij de plastische kunsten
draait het bij muziek ook om het gezamenlijke, het socialiserende.
Het werkt verbindend en helend. En dat is wat het
vrijeschoolonderwijs beoogt: door de hele mens te benaderen
werkt het gezondmakend.”
Muzikale stroom
Voor iedereen geldt dat muzikale vaardigheden tot op zeke-
Seizoener
19