Sei1202_compleet_ Sei0404_1.qxd - Seizoener

De vier temperamenten: Het sanguinische kind
STEINER-PEDAGOGIEK
Ieder kind is anders. De één geniet van een heftig verhaal; de ander pinkt bij de minste spanning een
traantje weg. De één kan lang aan het werk blijven, terwijl het uithoudingsvermogen van de ander mini-
maal te noemen is. Wat een verschillen. In een gezin merk je al dat de één een andere benadering
vraagt dan de ander. Hoe doe je dat in een klas met dertig kinderen? Om de verschillen te begrijpen,
kan het helpen iets te weten over de temperamenten, een bepaalde indeling in typen. Misschien is het
gedrag waar je je steeds weer over verbaast, wel een aspect van het temperament van het kind! Wie
weet helpt het om effectief te kunnen handelen in de opvoedingspraktijk van elke dag als je kunt kij-
ken door de bril van de temperamenten. In de komende afleveringen beschrijft Jet Nijhuis de vier tem-
peramenten. In dit zomernummer gaat het over het sanguinische temperament.
TEKST: JET NIJHUIS
Vlinder is een rank meisje. Haar blonde haren zijn
zijdezacht, zoals bij zoveel kinderen. Maar
Vlinder heeft, anders dan de anderen, elke dag
een nieuwe haardracht. Vlechtjes, een paardenstaart,
loshangend. En dan die knipjes, strikjes, elas tiekjes
en haarbanden. Een vrolijk feest om naar te kijken. Theo is
een beweeglijke jongen. Hij zit geen ogenblik stil. Altijd is hij
wel ergens mee bezig. Als er in de klas gerekend wordt,
duurt het een tijdje voordat Theo ook begint. Hij keert eerst
zijn tas om en rommelt wat. Iedere dag rolt er wel wat anders
uit. Hij heeft van juf een stukje kast gekregen waar hij alles
op kwijt kan. Knoopjes, lege doosjes, maar ook een oud
strijkijzer dat hij langs de weg heeft gevonden. Je weet maar
nooit wat je daar nog eens aan hebt! De kamers van Vlinder
en Theo laten hetzelfde zien: spullen, spullen, spullen, die
overal zijn verspreid. Zelfs aan de deurknop hangen draden,
kettingen en touwtjes, in alle kleuren van de regenboog.
Zoals hun kamer is ook hun vriendenkring. Een bonte verzameling
van wisselende vriendjes. Zij spelen het liefst een
fantasiespel met veel variatie. Gezelschapspelen zoals Mo -
no poly duren vaak te lang. Vlinder begint dan al snel haar
eigen spel. ”Zullen we geld inzamelen voor arme kinderen. Of
zullen we van de huisjes alvast een nieuw dorpje bouwen?”
Zowel Theo als Vlinder houden van afwisseling en afleiding.
Het zijn kinderen met een sanguinisch temperament.
Temperament
‘Wat een temperament, zeg! Het spat ervan af!’ Deze uitspraak
klinkt als iemand fel en heftig reageert. Van hartstochtelijke
types wordt vaak gezegd dat ze temperamentvol zijn.
In de vrijeschool wordt het begrip op een andere manier
gebruikt. We spreken van het temperament als we aan willen
geven welk element er in een kind domineert. Het kan
vuur zijn, maar ook lucht, water of aarde.
Uitgaande van de vier elementen zijn er dan ook vier
hoofdtemperamenten. Melancholisch als het aarde-element
overheerst. Flegmatisch als het waterelement de boventoon
voert, sanguinisch wanneer het luchtelement naar voren
komt en cholerisch als het vuurelement de overhand krijgt.
Soms heeft een kind één duidelijk temperament, meestal is
er een combinatie van twee.
De oudheid
De leer van de temperamenten stamt uit de Griekse tijd.
Aristoteles leerde Alexander de Grote deze typologie die uitgaat
van het feit dat wij bestaan uit vaste stoffen, water, lucht
en warmte. Bij iedereen overheersen er één of twee van deze
elementen.
De namen van de temperamenten roepen vaak verwarring
op. Sang betekent immers bloed, chol duidt op de (witte)
gal, melanchol betekent zwarte gal en flegma verwijst naar
Seizoener
25