BIBLIOTHEEK KITLV - Acehbooks.org

121
volk van Edi in 't geheel niet meer te vertrouwen was, zoo-
dat generaal van Teyn het nood ig oordeelde een vrij aan-
zienlijke krijgsmacht naar Edi te zenden. In verschillende gevech-
ten, waarbij vooral onze amboineesche troepen zich onderscheid-
den , werden de vijandelijke benden uit al hun stellingen verdre-
ven en de rust in Edi volkomen hersteld, zoodat op 11 Juli 1889
de troepen van de expéditionnaire colonne alle naar Kotta Radja
waren teruggekeerd. Toch worden nog telkens aanvallen beproefd ;
de arbeiders, die dezen zomer van 1893 aan de trambaan of
de telefoonverbinding werkten , moesten door soldaten worden
„gedekt".
Op de wijze als in Edi moet telkens, nu hier dan daar, ons
gezag worden gehandhaafd.
* *
*
Zooals wij bij Java na een blik in 't verleden op de inlandsche
bevolking, verval en achteruitgang en ondergegane grootheid
moesten constateeren, zoo is dat ook hier aan Sumatra's
noordpunt het geval. Atjeh was vroeger een machtig rijk, maar
door twisten over de opvolging en den strijd tusschen heersch-
zuchtige radja's was het achteruitgegaan, en toen wij er ons gezag
vestigden was Groot-Atjeh bij lange niet meer wat het vroeger
was geweest. Reeds sedert vele jaren vóór het begin van den
oorlog waren de hoeloebalangs en zelfs sommige hoofden van
oorspronkelijk nog minderen rang, feitelijk van den sultan geheel
onafhankelijk, al erkenden zij diens oppergezag in naam en al
brachten zij soms met politieke nevenbedoelingen hem eenigen
cijns op. Naarmate de sultan armer en machteloozer werd namen
de macht en rijkdom zijner nog slechts in naam aan hem onder-
geschikte hoofden toe. Sommigen o. a. onze aartsvijand Panglima
Pohm kwamen zelfs van tijd tot tijd in openlijk verzet tegen hun-
nen leenheer. Het voornaamste district, dat hetwelk den Kraton,
et sultansverblijf, omgaf, is het eerst in onze handen gekomen ;
buitendien zijn er nog drie sagi 's of districten, die de namen
dragen van de sagi's der XXV, XXVI en der XXII Moekims.