BIBLIOTHEEK KITLV - Acehbooks.org

287
achterblijven. Zoodra er een genoegzame hoeveelheid gezuiverd
meel in de kuip aanwezig is, laat men het uitdruipen en rolt
het vervolgens in cilindervormige stukken of brooden ter zwaarte
v.m dertig pond. Die brooden worden in bladeren van den sagopalm
gerold en als ruwe sago in den handel gebracht. De kleur
der sago is nu nog lichtrood ; de stof wordt in water gekookt
tot eene lijmachtige pap, die een weinig samentrekkend is en
met zout en citroen wordt gegeten. Ook worden er koeken van
gebakken, waarbij de sago eerst fijn gemalen en gezeefd wordt,
en dan in een aarden oven wordt gelegd, die in regelmatige
langwerpige vakjes is verdeeld. Deze oven, die van onderen met
gloeiende houtskolen wordt gestookt, is van boven met palmbladeren
bedekt; vijf minuten, nadat het meel in den oven is
gedaan, zijn de broodjes of koeken gereed. Warm met boter
gegeten, smaken zij uitmuntend en met suiker en geschrapte
kokosnoot toebereid, zijn ze bepaald eene lekkernij. Die koekjes,
lempings, laat men, om ze te bewaren, in de zon drogen, ze
worden dan zeer hard en kunnen jaren lang goed blijven. In
water geweekt en weer verwarmd, zijn ze dan weer terstond
smakelijk.
De vruchten van den sagopalm zijn ronde, schubachtige glanzige
noten, die door den boom slechts eenmaal worden voortgebracht.
Zijn de vruchten rijp, dan wordt het merg hard en de
boom begint af te sterven. Zooals ik zei, vermenigvuldigt hij zich
ook door uitspruitsels aan den wortel. Een palm van gemiddelde
grootte, dus een van een twintigtal voeten hoog en vier à vijf
voet in omtrek, kan dertig brooden van dertig pond opleveren,
van eiken toman of brood maakt men zestig koeken van drie
in het pond. Een gewoon mensch gebruikt niet meer dan twee
van die koeken voor zijnen maaltijd ; vijf zijn voldoende voor
zijn dagelijksch rantsoen. Die achttienhonderd koeken kunnen hem
dus een geheel jaar in het leven houden en, zonder dat daarvoor
veel inspanning noodig is, want twee personen kunnen in vijf
dagen een geheelen boom uithollen en het merg tot brooden
maken en twee andere kunnen in dienzelfdcn tijd van dat meel