BIBLIOTHEEK KITLV - Acehbooks.org

298
brengen. Zelfs werd reeds in de 17de eeuw een Raad van defensie
benoemd, waarin een gelijk getal Nederlanders en Engelschen
zitting namen, om de belangen der beide volken te behartigen.
In de Molukken streefde de Compagnie, anders dan op Java,
hoofdzakelijk naar de opperheerschappij en naar het verkrijgen
van grondgebied. De stadhouders of salahakans, vooral die van
Ceram of Homahowel, gaven haar veel last en moeite en mis-
schien was dat niet te verwonderen, als we hooien hoe de
Compagnie daar en elders in de Molukken optrad.
Aan Nederlanders werden bijv. op Banda de voor de noten-
cultuur geschikte gronden afgestaan en deze in perceelen of per-
ken verdeeld, waarin die vrijburgers of perkeniers hunne slaven
of perkhoorigen lieten arbeiden. Uit vrees dat de specerijen van
de streken, waar de Compagnie geen onmiddellijk toezicht kon
uitoefenen, aan andere handelaren werden afgestaan, werden
nu en dan, het eerst van Amboina uit, de zoogenaamde hongi-
tochten gehouden, waarbij inlanders in dienst der Compagnie met
hun korra-koi-ras of kleine vaartuigen ergens aan land gingen,
in naam om orde en veiligheid te handhaven, maar inderdaad
om er op ruwe wijze de kruidnagelboomen uit te roeien. Dat
dergelijke handelingen voortdurend tot oproer en verzet leidden,
behoeft ons niet te verwonderen. Na de bespreking van een he-
vigen opstand op Ceram zegt prof. van der Lith :
„Voortaan zouden de specerijen alleen daar groeien , waar de
Compagnie zulks verlangde. Nagelen mochten alleen op Am-
boina en de Oeliassers worden voortgebracht en de muskaatnoten
alleen in de Banda-eilanden worden aangetroffen. Maar daar de
natuur zich niet aan die bepalingen stoorde en voortging, met
milde hand hare schatten over de Molukken te verspreiden, was
een aanhoudend toezicht noodig om dit te beletten. Daartoe
werden de hongitochten benuttigd. Op vaste tijden van het jaar
werd de bevolking van Amboina opgeroepen , om met hare vaar-
tuigen aldaar bijeen te komen. Onder aanvoering van een Com-
pagniesbeambte werd dan een kruistocht ondernomen en overal
waar men specerijboomen aantrof, werden dezen vernietigd'