BIBLIOTHEEK KITLV - Acehbooks.org

266
schuilen in de wildernissen aan de Boven-Doesocn en toen de
partijhoofden Amin Oellah en Demang Lehmon het ons zoo
lastig maakten. De schadelijke uitwerking van dien strijd op de
toen juist begonnen ontginning der mijnen bij Pengaron was nog
lang daarna merkbaar ; eerst in 't laatst van 1878 begon de geregelde
ontginning van de groote gouvernements-steenkolenmijn
Oranje-Nassau. In 1870 heeft de oproerling Wankang met zijne
brandals te Bandjermasin nog eens woelingen verwekt, die hij
met zijn dood boette.
Een ander terrein, waar ons gezag met moeite is gehandhaafd,
is de afdeeling Montrado, waar de chineesche goudwasschers
zich tot kongsies hadden vereenigd en waar na allerlei
moeilijke krijgsoperatiën de Chineezen tot onderwerping zijn
gebracht.
Laat mij hier even zoo kort mogelijk Borneo's historie resumeeren.
Op verschillende plaatsen van het eiland, o. a. ook in
Serawak, zijn oudheden van cirvaïtischen oorsprong ontdekt,
waaruit met zekerheid mag worden afgeleid, dat er reeds vroegtijdig
Hindoes moeten geweest zijn. Het kunnen echter Hindoe-
Javanen zijn geweest, daar enkele deden van Borneo tot de
onderhoorigheden van het hindoesche rijk Modjopahit op Java
moeten hebben behoord. In de 1 5 de eeuw werd door Soekadana
in het westen, Broenei in het noorden en Banjermasin in het
zuiden reeds eene zekere suprematie uitgeoefend. De eerste Europeaan,
die het eiland bezocht, was waarschijnlijk de Portugees
Don Jorge de Menezes, die in 1526 op eene reis naar de Molukken
Borneo aandeed. Deze ontdekking leidde tot het aanknoopcn
van handelsbetrekkingen, zoowel door de Spanjaarden
als door de Portugeezen, bepaaldelijk met de maleische rijken
van Broenei en Banjermasin. In 1600 verscheen de nederlandsche
vlootvoogd Olivier van Noord te Broenei; in 1604 vertoonde
zich Van Waerwijck op de nog zeer weinig bekende westkust;
in 1608 richtten de Nederlanders eene factorij op te Soekadana
en een jaar later sloot Bloemaert een contract met den sultan
van Sambas. Ook op de zuidkust in het rijk Banjermasin wer-