BIBLIOTHEEK KITLV - Acehbooks.org

283
in te vestigen en hun paalwoningendorpen te verlaten. Door de
javaansche wijk van Tondano trekkend, zoo genoemd naar de
ballingen uit Java, die er na den opstand van Diepo Negoro
waren heengebracht, bereikt men al spoedig den beroemden
waterval, die het water van het meer van Tondano afvoert door
de Temberan en door een drietal boven elkander gelegen bekkens
van trachiet gevormd wordt, zoo dicht bij elkander, dat
de waterkolommen, op eenigen afstand gezien, slechs eenen
enkelen val schijnen te vormen. .De beide bovenste kolommen
hebben slechts eene hoogte van 3 à 4 M. , maar de middelste
val is ongeveer 70 voet hoog en stort zich in eene diepe kom
met loodrechte wanden, overal met een dichten plantengroei
bedekt. Alle wegen in den omtrek van Tondano zijn rijk aan
natuurschoon, vooral waar de vulkaan Klabat zich in zijne majestueuze
schoonheid vertoont. De tegenwoordige zetel van den
gouverneur is Ajermadidi, aan den weg naar de in verval geraakte
havenplaats Kema.
In groote bosschages worden in de Minahassa de Sagopalmen
gekweekt, die het hoofdvoedsel leveren voor de bewoners van de
ten O. van Celebes gelegen eilanden. In de boeiende reisverhalen
van Alfred Russell Wallace over d,at gedeelte van onzen indischen
archipel, verhalen, waaraan de hier opgenomen platen voor het
meerendeel zijn ontleend, lezen wij veel over het algemeen gebruik,
dat van de sago wordt gemaakt. De boom, zegt hij,
wordt een weinig dikker dan de kokospalm, maar zelden zoo
hoog, heeft zeer groote, sterke en doornachtige bladeren, die
gedurende een zeker aantal jaren den stam geheel bedekken en
groeit in moerassen en op vochtige plekken langs de berghellingen
, waar hij even goed tiert als in zout of brak water.
De sagopalm bewijst op Celebes, de Molukken en de andere
in de oosthelft van onzen archipel gelegen eilanden velerlei diensten.
De middenribbe der reusachtige bladeren van den schoonen
vederpalm vervangt met voordeel het bamboes; die nerf heeft
eene lengte van tien tot vijftien voet en is aan het benedeneind
soms zoo dik als het been van een volwassen man. Uit zeer