BIBLIOTHEEK KITLV - Acehbooks.org

267
den door de Oost-Indische Compagnie factorijen gevestigd, die-
echter weder werden verlaten.
De landen langs de noordwestelijke kust en aan de noord-
oostelijke punt van het eiland vormen, zooals wij weten, het
sultanaat Broenei, ook wel Borneo-proper genoemd, het vorsten-
dom Serawak, onderhoorigheden van den sultan der Soeloe-
eilanden en Britsch Noord-Borneo. Het groote binnenland is vrij-
wel onbekend ; op de kaarten is, zooals wij reeds zeiden, wat
er buiten het bovengenoemde van het groote eiland over is, in
twee nederlandsche residentiën verdeeld, de Westerafdecling en
de Zuider- en Oosterafdeeling.
Aan de bezigheden van de inlandsche, maleische en dajaksche
bevolking, voor zoover die uit jacht en vischvangst bestaan, her-
inneren ons een paar der aan Borneo gewijde platen. De dieren-
wereld is op het groote eiland inderdaad rijk genoeg, om de
gelegenheid tot beide te openen. De zee, de tallooze meren
en plassen, de rivieren en stroomen wemelen van een onuitput-
telijken overvloed van visch. Bij elke groep rotsen langs de kust
ziet men groote scharen van fraai gekleurde visschen spelen en
onder het wier en de koraalgewassen zich voortspoeden, som-
mige prijken met zwarte en oranje strepen; andere zijn hemels-
blauw met doorschijnende vinnen ; enkele geel, nog andere kun-
nen in rijkdom en schittering van kleur met de papegaaien en
lori's der bosschen wedijveren.
Visch neemt dan ook hier evenals elders eene ruime plaats in
het leven en bedrijf der inboorlingen van den archipel in ; visch
vormt, nevens de rijst, het hoofdbestanddeel van hun voedsel;
visch vangen, visch kweeken, visch drogen, visch zouten, visch
op verschillende wijzen bereiden is de dagelijksche bezigheid van
vele duizenden. „De langgestrekte kusten", zegt prof. Veth, „der
meestal langwerpige of door diep indringende baaien ingesneden
eilanden bieden, in deze meestal stille en veilige wateren, voor
de zoutwatervisscherij de ruimste gelegenheid en de ontelbare
klare stroomen en prachtige meren zijn van zoetwatervisschen
in niet geringen overvloed voorzien, althans daar waar het ge-