Dementie, Annemarie de Jonge

2.1.6 Medicatie bij dementie van het Alzheimertype
Allerlei onderzoek is gaande, maar een echt geneesmiddel bij dementie van het
Alzheimertype is nog niet gevonden. Hoopgevend is het onderzoek met
‘Alzheimermuizen’. Deze muizen worden gebruikt als proefdieren omdat ze zonder
behandeling in 100% van de gevallen op latere leeftijd hersenafwijkingen en
ziekteverschijnselen krijgen die lijken op de symptomen van de ziekte van Alzheimer bij
de mens. Gebleken is dat deze muizen na inspuiten van een bepaald vaccin op jonge
leeftijd later geen Alzheimer verschijnselen krijgen. Uiteraard is het de vraag of een
dergelijke vaccinatie ooit bij de mens toepasbaar zal zijn. In ieder geval bieden de
bevindingen aanknopingspunten voor verder onderzoek en een beter inzicht in het
ziekteproces. Inmiddels zijn er voor toepassing bij de mens wel diverse medicijnen
gevonden die de symptomen van de ziekte van Alzheimer kunnen verlichten.
De eerste groep omvat de zogenoemde acetylcholine-esteraseremmers.
Bij Alzheimer is er in de hersenen onder andere een tekort aan de overdrachtstof
‘acetylcholine’. Deze overdrachtstof is onder meer nodig voor een goede werking van het
geheugen. Onder normale omstandigheden is er een goed evenwicht tussen de
natuurlijke aanmaak en de natuurlijke afbraak van acetylcholine. De natuurlijke afbraak
staat hierbij onder invloed van een andere stof met de naam ‘acetylcholine-esterase’.
Door nu deze laatste stof te remmen kan de hoeveelheid acetylcholine in de hersenen
weer iets toenemen en dat kan in de praktijk bijdragen aan enige vertraging in het
proces van geheugenachteruitgang. Het gebruik van acetylcholine-esteraseremmers
heeft naast licht positieve effecten op vertraging van de geheugenachteruitgang vooral
ook een goede invloed op de gedragsonrust bij Alzheimer. Dit laatste effect is eigenlijk de
belangrijkste reden om deze medicijnen toe te passen. De belangrijkste bijwerking is dat
het ook misselijkheid kan veroorzaken. Vanwege deze bijwerking is het nodig om de
dosering geleidelijk op te bouwen. In sommige gevallen is het nodig om een middel
tegen misselijkheid toe te voegen.
De tweede groep medicijnen zijn de zogenoemde antagonisten. De werking van deze
stoffen houdt verband met het feit dat bij de ziekte van Alzheimer sprake is van
overactiviteit van de transmitterstoffen glutamaat en aspartaat. Deze overactiviteit leidt
tot schade van zenuwcellen en tot een slechtere werking van het geheugen. Antagonisten
remmen deze transmitterstoffen. In diverse onderzoeken is een gunstig effect
aangetoond bij gevorderde dementie van het Alzheimertype. Er is momenteel onderzoek
gaande naar het effect bij beginnende dementie.
De derde groep medicijnen zijn de ontstekingsremmers. Bij de ziekte van Alzheimer is er
sprake van een ontstekingsachting proces in de hersenen. Het ligt dan ook voor de hand
om te onderzoeken of ontstekingsremmers van waarde zijn voor de behandeling. Het is
al langer bekend dat Alzheimer minder vaak voorkomt bij reumapatiënten. Deze mensen
hebben vaak langdurig ontstekingsremmers gebruikt vanwege de ontstekingen in hun
gewrichten.
De vierde groep medicijnen zijn de zogenoemde antioxidanten. Deze stoffen hebben een
beschermend effect op de zenuwcellen. Het bekendste voorbeeld is vitamine E. Het
gebruik van antioxidanten heeft voor zover nu bekend geen gunstige effecten op het
geheugen, maar in een grootschalig onderzoek is wel aangetoond dat mensen met
Alzheimer die vitamine E gebruikten, langer in staat waren om zelfstandig te blijven
wonen.
Naast de genoemde groepen zijn er nog tal van andere medicijnen die worden
aangeprezen bij de ziekte van Alzheimer, maar deze middelen zijn ofwel onvoldoende
onderzocht, of hun effect is onvoldoende aangetoond. Voorlopig is eerst verder
onderzoek en studie nodig. (J van Ingen, 2000)
Dementie, Annemarie de Jonge Page 22