Dementie, Annemarie de Jonge

2.2 Vasculaire dementie
Vasculaire dementie ontstaat als gevolg van een stoornis in de bloedvoorziening van de
hersenen. Er kan hierbij sprake zijn van een kapot bloedvat (hersenbloeding) of een
verstopt bloedvat (herseninfarct). In beide gevallen raakt het hersenweefsel beschadigd.
De symptomen zijn afhankelijk van de ernst en de plaats van de beschadiging. Van de
naar schatting 180.000 dementerenden in Nederland lijdt circa 16% (29.000) aan
vasculaire dementie. In 80% van deze gevallen is er sprake van een herseninfarct.
2.2.1 Oorzaken
De belangrijkste oorzaken van vasculaire dementie zijn:
- hersenbloedingen,
- herseninfarcten,
- aderverkalking,
- hoge bloeddruk.
Hersenbloedingen kunnen ontstaan op plaatsen waar zwakke plekken voorkomen in de
wanden van de bloedvaten in de hersenen. Zodra de vaatwand lek raakt, kan het bloed
vrij door het hersenweefsel stromen. Hierdoor kunnen beschadigingen optreden die
uitvalsverschijnselen tot gevolg kunnen hebben.
Herseninfarcten ontstaan op plaatsen waar de bloedvoorziening van het hersenweefsel
niet toereikend is. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Hartstoringen kunnen een
oorzaak zijn van het ontstaan van stolsels of bloedproppen. Zulke stolsels kunnen
verstoppingen veroorzaken in de kleinere bloedvaten. Als dergelijke verstoppingen
optreden in de hersenen, is er sprake van een embolie.
Een embolie kan ook ontstaan door arteriosclerose, ofwel aderverkalking. Hierbij wordt
een laag gevormd aan de binnenkant van een bloedvat. Onder bepaalde omstandigheden
kan een deel van het in het bloedvat afgezette materiaal loslaten en in het bloed
terechtkomen. In dunnere bloedvaatjes kan dit losgekomen materiaal tot verstopping
leiden. Als het materiaal niet loslaat, kan een bloedvat uiteindelijk zelfs geheel
dichtgroeien. Ook een te hoge bloeddruk kan er de oorzaak van zijn dat de kleinste
bloedvaatjes in de hersenen worden dichtgedrukt.
Bij een embolie krijgen delen van de hersenen geen vers bloed meer toegevoerd.
Hierdoor ontstaat een acuut zuurstoftekort. Als gevolg hiervan sterven de betrokken
delen van de hersenen af. Meestal zijn het de dieper liggende delen van de hersenen die
hierbij worden getroffen, de zogenaamde witte stof. Bij beschadigingen van de witte stof
blijven de meeste functies in tact. Wel lijkt de patiënt een stuk trager te zijn geworden in
zijn of haar reactie. Bij ernstigere vormen van vasculaire dementie kan ook de buitenkant
van de hersenen, de zogenaamde hersenschors, beschadigd raken. Hierbij ontstaat een
ziektebeeld dat sterk lijkt op dat van de ziekte van Alzheimer of de ziekte van Parkinson.
2.2.2 Ziektebeeld
De veranderingen die optreden bij een patiënt met vasculaire dementie zijn meestal
meervoudig. Naast geestelijke veranderingen komen vaak spraak en slikproblemen voor.
Ook kunnen er problemen ontstaan met de spierbeheersing. Als gevolg hiervan kan de
patiënt incontinent worden, hetgeen weer kan leiden tot urineweginfecties.
In tegenstelling tot patiënten met de ziekte van Alzheimer of de ziekte van Parkinson,
heeft de patiënt met vasculaire dementie meestal een duidelijk besef van zijn of haar
situatie. Hoewel het ziektebeeld van deze drie aandoeningen veel overeenkomsten
vertoont, zijn er ook duidelijke verschillen. Het meest opmerkelijke verschil is de
voortgang van de ziekte. Zowel de ziekte van Alzheimer als de ziekte van Parkinson
worden gekenmerkt door een progressief karakter. Daarentegen blijft bij vasculaire
dementie de patiënt vrij stabiel. Pas na een volgende hersenbloeding of herseninfarct
gaat de patiënt weer verder achteruit.
Dementie, Annemarie de Jonge Page 24