Dementie, Annemarie de Jonge

Bijlage 3 - Dementie en zijn verloop
In dit hoofdstuk ga ik in op verschillende onderwerpen die met dementie te maken
hebben. Dit is nog wel in zijn algemeenheid. Het hoofdstuk hierop zal ik ingaan op de
verpleegkundige zorg ten opzichte van dementie.
3.1 Beloop van dementie
Volgens de klassieke definitie is dementie een aandoening die in de loop der tijd steeds
verder verslechtert en die ongeneeslijk is. Dit is het beeld dat past bij bijvoorbeeld de
ziekte van Alzheimer. Volgens de moderne definitie wordt dementie echter gedefinieerd
als een toestandsbeeld van slecht cognitief functioneren, maar dat zegt dan verder niets
over de onderliggende oorzaak of het beloop. Volgens deze definitie bestaan er dus ook
dementiële toestandsbeelden die tijdelijk van aard zijn, die na behandeling weer
opknappen. Het nut van deze definitie is de waarschuwing dat er soms herstel mogelijk
is. Het is met andere woorden altijd gewenst om zorgvuldig diagnostiek te verrichten als
iemand een dementerende indruk maakt. Je mag er nooit zomaar van uitgaan dat
iemand toch niet meer zal herstellen, als je niet zeker weet wat er precies aan de hand
is.
3.2 Specifieke stoornissen bij dementie
In hoofdstuk één is er uitgelegd hoe de hersenen werken. Nu gaan we kijken naar de
specifieke stoornissen die voorkomen bij de verschillende soorten dementie. De
belangrijkste stoornissen zijn, inprentingsstoornissen, afasie, apraxie, agnosie, apathie,
agitatie, stemmingsstoornissen, angst, wanen en hallucinaties, ontremming en
vluchtgedrag.
3.2.1 Inprentingsstoornissen
Bij veel dementieën komen inprentingstoornissen voor. Inprenting is op twee manieren
van groot belang voor ons:
1. Alles wat we belangrijk vinden, slaan we op in ons langetermijngeheugen.
2. Alles wat we willen gaan doen, slaan we op in ons werkgeheugen.
Inprentingsstoornissen leiden dus op verschillende manieren tot problemen.
Er vindt geen of gebrekkige opslag in het langetermijngeheugen plaats. Dingen
die iemand meegemaakt heeft of net gezegd heeft, zijn verdwenen.
Het wordt voor de dementerende oudere moeilijk om dingen te gaan doen, omdat
hij niet goed kan onthouden wat hij gaat doen.
Inprentingsstoornissen leiden tot desoriëntatie. Je moet namelijk:
o Kunnen onthouden hoe laat het ongeveer is, anders raak je
gedesoriënteerd in tijd
o Kunnen onthouden waar je bent of waar je naar toe gaat, anders raak je
gedesoriënteerd in plaats.
o Kunnen onthouden wie degene is die tegenover je staat, anders raak je
gedesoriënteerd in persoon
3.2.2 Afasie, apraxie en agnosie
Afasie: het onvermogen om gesproken taal te begrijpen (sensorische afasie), het
onvermogen te spreken (motorische afasie) en het onvermogen om gesproken taal te
begrijpen en te spreken (gemengde afasie).
Apraxie: het onvermogen om handelingen goed uit te voeren. Bijvoorbeeld niet meer
weten hoe je moet eten of jezelf moet aankleden.
Agnosie: het onvermogen om zaken te herkennen.
Deze stoornissen zorgen ervoor dat het voor dementerende mensen zeer moeilijk
gemaakt wordt om grip op de wereld te houden en om hun omgeving adequaat te
beïnvloeden. Dit levert veel frustratie op. (T Hazelhof, 2004)
Ook zijn er nog aanvullende symptomen te noemen, zoals agitatie, apathie,
stemmingsstoornissen, angst, wanen, hallucinaties, ontremming en vluchtgedrag
Dementie, Annemarie de Jonge Page 32