Dementie, Annemarie de Jonge

2.3 Dementie met Lewy-lichaampjes
Dementie met Lewy-lichaampjes wordt ook wel aangeduid met de Engelse term
‘Dementia with Lewy bodies’ of DLB. Deze ziekte wordt gekenmerkt door het voorkomen
van abnormale verdikkingen in hersencellen; de zogenaamde Lewy-lichaampjes. De
symptomen van deze ziekte vertonen sterke overeenkomst met die van de ziekte van
Parkinson en de ziekte van Alzheimer. Hoewel DLB voor het eerst in 1961 werd
beschreven, is de oorzaak nog steeds onbekend. Ook is er nog relatief weinig bekend
over het aantal mensen dat DLB heeft. De eerste schattingen lopen daardoor sterk
uiteen. Voor Nederland betekent dit dat er naar verwachting tussen 27.000 en 54.000
mensen aan deze ziekte lijden.
In grote lijnen worden er twee vormen van DLB onderscheiden. De eerste vorm wordt
‘Klassiek’ of ‘Hersenstam DLB’ genoemd. Deze vorm wordt gekenmerkt door het
voorkomen van Lewy-lichaampjes in de diepere delen van de hersenen. Een van deze
diepere delen, de ‘substantia nigra’ is ook betrokken bij de ontwikkeling van de ziekte
van Parkinson. Bij de tweede vorm van deze ziekte komen de Lewy-lichaampjes
verspreid in de buitenste laag van de hersenen voor. Deze laag wordt ook wel
hersenschors of cortex genoemd. Deze vorm wordt daarom ook wel ‘Corticale’ of ‘Diffuse
DLB’ genoemd.
2.3.1 Diagnose
Net als de ziekte van Alzheimer kan DLB pas met zekerheid na het overlijden van de
patiënt worden vastgesteld. Hiervoor is het noodzakelijk de hersenen nader te
onderzoeken. Ondanks dat er geen test bestaat waarmee deze ziekte kan worden
aangetoond, kan aan de hand van enkele specifieke kenmerken de ziekte met vrij grote
zekerheid worden vastgesteld. Hierbij worden de volgende criteria gehanteerd:
1. Er moet duidelijk sprake zijn van geheugenstoornissen.
De aard van deze stoornissen moet dusdanig zijn, dat het werk en de sociale activiteiten
van de patiënt merkbaar negatief worden beïnvloed. Bij sommige patiënten treden ook
problemen op met het vinden van woorden en met de spraak. Soms blijven
geheugenstoornissen in de beginfase van de ziekte uit.
2. Daarnaast moet er sprake zijn van de volgende criteria:
- Schommelingen in het geheugen, de aandacht en alertheid.
Het belangrijkste onderscheid tussen de ziekte van Alzheimer en DLB ligt in de
achteruitgang van het geheugen. Bij de ziekte van Alzheimer glijdt het geheugen van de
patiënt steeds verder weg. Een DLB-patiënten daarentegen kan de ene dag een redelijk
gesprek voeren, terwijl hij de volgende dag een geheel afwezige indruk maakt en amper
in staat is te praten. De oorzaak van deze wisselingen is vooralsnog onbekend.
- Terugkerende hallucinaties.
De meeste DLB-patiënten ervaren regelmatig terugkerende hallucinaties. Doordat de
beelden vaak levensecht zijn, is het niet goed mogelijk ze te onderscheiden van de
werkelijkheid.
- Spontane aandoeningen van het bewegingsapparaat, zoals die optreden bij de ziekte
van Parkinson.
Het gaat hierbij om een afwijkende lichaamshouding, spierstijfheid, ongecontroleerde
bewegingen en traagheid in de beweging. Het sterke beven, dat typerend is voor de
ziekte van Parkinson, wordt niet bij alle DLB-patiënten waargenomen. Soms is er ook
sprake van onwillekeurige samentrekking van spieren, ook wel myoclonieën genoemd.
3. Behalve de hier voor genoemde criteria zijn er nog enkele kenmerken die de
diagnose kunnen ondersteunen. Het zijn:
- Herhaaldelijk vallen.
- Kortstondig verlies van het bewustzijn
- Het hebben van waanideeën.
Dementie, Annemarie de Jonge Page 26