Symposiumgids 2008 - Bodembreed

Het belang van een goede bodemkwaliteit, geïllustreerd
aan de ecologie in de stedelijke omgeving
Anton Roeloffzen - DCMR
Anton Roeloffzen
Aan de bodem worden in het stedelijke gebied veel specifieke eisen gesteld. Als belangrijkste moeten
worden genoemd:
- Draagfunctie: De bodem moet geschikt zijn voor het dragen van gebouwen en wegen. Zo nodig
moet er grondverbetering plaatsvinden of worden er palen geheid ter fundering van gebouwen.
Grondverbetering is ook van belang om zetting van de bodem te vermijden.
- Regulerende functie: Het is zaak de grondwaterstand goed te beheersen; niet te hoog (natte
voeten, schimmel in woningen, maar ook niet te laag (voorkomen paalrot). Ook schoon
grondwater is van belang als onder de stad grondwaterwinning plaatsvindt.
- Recreatieve functie: De bodemkwaliteit moet zodanig zijn dat in tuinen en plantsoenen
sierplanten kunnen groeien en in straten bomen. Daarnaast moeten er veilig in beperkte mate
( 6), en
aanwezige verontreinigende stoffen zijn weinig biobeschikbaar. Doorvergiftiging komt alleen voor
als er sprake is van verontreiniging met chloorbestrijdingsmiddelen als drins en DDT.
- Effecten van andere bodemingrepen zijn vaak veel belangrijker, zoals afdekking, verdichting,
ophoging en vergraving. Daarnaast spelen “eilandeffecten” waarschijnlijk een belangrijke rol;
groengebiedjes zijn vaak klein, versnipperd aanwezig en worden van elkaar geïsoleerd door
verhardingen en bebouwing.
- Ook kan fysieke bodemverontreiniging een grote rol spelen, zoals sterk verdichte bodem-lagen, of
veel puinresten in de bodem. Dit belemmert de doorworteling voor planten, de doorgraafbaarheid
voor bodemdieren, de afvoer van overtollig hemelwater, en/of de pH van de grond wordt extreem
hoog (>9).
- Het stedelijke bodemecosysteem is relatief weinig kwetsbaar, omdat het is aangepast aan een
dynamisch bodemmilieu, maar ook omdat de hogere trofische niveaus veelal weinig
vertegenwoordigd zijn.
Het lijkt erop dat de ecologische normstelling, vooral voor stoffen die veel voorkomen in diffuus
verontreinigde stedelijke ophooglagen (barium, koper, lood, zink, PAK’s), veel strenger is dan nodig.
Bovendien zijn ze bijna steeds maatgevend voor de hoogte van de interventiewaarden.
Dit geldt ook voor drins en het DDT-complex.
27