Symposiumgids 2008 - Bodembreed

Praktijk voorbeeld van Eenvoudige toepassing van bioaugmentatie
voor VOCl verontreinigingen
Resultaten van het SKB project Bio-augmentatie
Ir. S.H. Lieten, Ir. J.B.M. van Bemmel en Ir. M.J.C. Henssen
Ir. S.H. Lieten, Msc., Ir. J.B.M. van Bemmel, Ir. M.J.C. Henssen - Bioclear
Abstract
Bioclear heeft, samen met de Provincie Groningen en SKB (Stichting Kennisontwikkeling Kennisoverdracht
Bodem), het project bio-augmentatie opgezet. Het doel is het aantonen van de mogelijkheid
tot snel, eenvoudig en kosteneffectief biologisch saneren van tetrachlooretheen (PER) en
trichlooretheen (TRI) met behulp van in het laboratorium van Bioclear gekweekte dechlorerende
bacteriën (onder andere Dehalococcoides sp.). In het kader van dit project zijn op twee locaties in de
provincie Groningen bio-augmentatie pilots en laboratorium afbraaktesten uitgevoerd. Op beide
locaties is sprake van een stagnerende grondwatersanering vanwege het feit dat destijds geen
geschikte (kosteneffectieve) techniek beschikbaar was. De testen zijn uitgevoerd om de effectiviteit
van de bio-augmentatie methode aan te tonen. In het project is onder meer kennis verkregen over de
technische en dimensionerings-aspecten van het anaeroob doseren van bacteriën en koolstofbron
aan verontreinigde locaties.
In het laboratorium van Bioclear is het gelukt om een consortium van anaerobe bacteriën te kweken
dat instaat is tot de volledige afbraak van tetrachlooretheen (PER) tot het onschadelijke eindproduct
etheen. Op de pilotlocatie te Uithuizen zijn van nature geen dechlorerende bacteriën aanwezig. Op de
andere pilotlocatie te Sappemeer zijn deze wel aanwezig.
Beide pilotlocaties zijn verontreinigd met gechloreerde ethenen maar de bodemopbouw verschilt
onderling. Directe injectie wordt als techniek toegepast op locaties waar de bodem bestaat uit
slechtdoorlatende lagen (klei/veen) terwijl in goeddoorlatende bodems (zandlagen) onttrekking en
infiltratie als techniek toegepast kan worden.
Op beide locaties is bio-augmentatie toegepast. In Uithuizen is een pilot middels de directe injectie
techniek met succes uitgevoerd. Hierdoor is kennis verkregen over het anaeroob uitvoeren van directe
injecties van koolstofbron en biomassa. Op de andere locatie te Sappemeer is de koolstofbron en
biomassa middels een eenvoudige onttrekkings- en infiltratie systeem aan de bodem toegediend.
Deze techniek is gebaseerd op infiltratie van vloeistof met behulp van de druk van de onttrekkingspomp.
Door middel van tussentijdse grondwatermonitoringen van de pilots is het effect gevolgd van bioaugmentatie
op de biologische afbraak van VOCl. Uit de resultaten van de pilots blijkt een duidelijke
relatie tussen de afname in verontreiniging en het aantal dechlorerende bacteriën. In de Uithuizen test
waar bacteriën zijn toegevoegd is binnen 2 maanden volledige dechlorering bereikt, terwijl zonder
toevoeging van bacteriën de afbraak blijft steken op cis-1,2-dichlooretheen. Uit de resultaten blijkt dat
middels het aantal Dehalococcoides sp. vastgesteld kan worden of bio-augmentatie een toegevoegde
waarde heeft. Er kan op basis van het aantal Dehalococcoides sp. besloten worden of bioaugmentatie
gewenst is of dat alleen koolstofbron dosering volstaat.
Met dit project is aangetoond dat het mogelijk is om met eenvoudige technieken op een anaerobe
wijze bacteriën en koolstofbron aan de bodem te doseren voor het stimuleren van de afbraak van
VOCl. Er is nu onder andere informatie beschikbaar over de toegevoegde waarde van bioaugmentatie,
de wijze van dosering en de hoeveelheid te doseren bacteriën en koolstofbron zodat de
bio-augmentatie methode op meerdere locaties toegepast kan worden. Als resultaat van het project is
het scala van toepasbare technieken voor VOCl locaties sterk verbreedt.
40