Verslag van het seminarie "De dienstencheques: springplank of ...

werkvergunningen zijn verstrekt aan mensen die niet een van de nationale
talen spreken, die niet lezen of schrijven kunnen.
De moderator wenst deze bedenkingen voor te leggen
aan Koen Repriels en aan Soizic Dubot.
Koen Repriels kan in zekere zin deze bedenkingen volgen. Eigenlijk kan men
niet ontkennen dat de ondernemers op de privé-markt een bijdrage hebben
geleverd aan het systeem van de dienstencheques. De sociale economie
alleen zou geen dergelijke hoeveelheid werk hebben gecreëerd. Dat neemt
niet weg dat vooral de overheid de spelregels van het systeem bepaalt: zij
bepalen de prijs, de toegelaten activiteiten en de hoogte van de toelage.
Als burger wenst men dat de middelen zo goed mogelijk besteed worden. De
overheid dient dan te bekijken hoe de investeringen in het systeem tot zo
groot mogelijke maatschappelijke terugverdieneffecten kunnen leiden,
ruimer dan enkel jobcreatie en bestrijding van zwartwerk. Dan moet zij ook
nagaan welke welzijnseffecten er worden voortgebracht, voor de
persoonlijke werknemer en voor sommige doelgroepen. Nu bolt het systeem
maar voort, zonder dat er duidelijke keuzes gemaakt worden. In de oranjeblauwe
regeringsonderhandelingen stonden een aantal keuzes
ingeschreven. De sociale economie was daar wellicht niet heel gelukkig mee,
omdat er duidelijk werd gekozen voor een verdere privatisering van het
stelsel: uitbreiding naar andere activiteiten met ook een strategie van
terugtrekking van de overheid uit het systeem. Men kan echter de vraag naar
de kwaliteit van de arbeid en van de arbeidsverhoudingen niet negeren
indien men zo hoog mogelijke maatschappelijke effecten wil genereren via
het stelsel van de dienstencheques. Dan is het bijvoorbeeld nodig te kijken
hoe interimwerk omgezet kan worden naar vast werk.
Soizic Dubot vindt één element van het debat uiterst interessant. Binnen het
dienstenchequestelsel blijft er verwarring bestaan tussen twee logica's.
Enerzijds is er een logica van puur cijfermatige jobcreatie die helemaal past
binnen de huidige context, zijnde een activeringscontext conform de
Europese Lissabon-doelstellingen. Die logica druist in tegen een logica van
socioprofessionele inschakeling die veeleer sociale doelstellingen beoogt.
Omdat beide logica's meestal regelrecht tegen elkaar indruisen, komen er
vragen naar boven over de kwaliteit van de arbeidsvoorwaarden. Hoe
zoveel mogelijk banen scheppen zonder te beknibbelen op de kwaliteit van
die jobs? Hoe zoveel mogelijk mensen willen mobiliseren om huishoudelijke
taken uit te voeren, zonder daarbij in te gaan tegen een logica van
socialisering van die taken waarbij er minder tijd aan besteed wordt? Het
stelsel gaat dus gepaard met een tegenstelling die leidt tot de vandaag
aangehaalde vragen. En binnen deze tegenstelling neemt de ene logica de
bovenhand, ten koste van de kwaliteit.
29