Verslag van het seminarie "De dienstencheques: springplank of ...

Luca Ciccia (vicevoorzitter van het "Collectif Solidarité contre l’Exclusion", licentiaat
politieke wetenschappen aan de ULB en afgevaardigde van CSC/ACV. Hij
werkt rond sociale hulp, toegang tot werk en werkloosheid.)
Het “Collectif Solidarité contre l’Exclusion” verdedigt momenteel een
wetsvoorstel dat de OCMW-uitkeringen, waaronder het leefloon, wil
optrekken tot het niveau van de armoededrempel. Waarom daarover
spreken? Omdat dit toch een beetje de centrale vraag van het debat is:
kunnen mensen dankzij de dienstencheques uiteindelijk uit de armoede
raken?
Ter informatie: het Rekenhof heeft berekend dat het optrekken van de
sociale uitkeringen tot de armoedegrens 190 miljoen euro zou kosten. De
nettokosten van het dienstenchequestelsel worden voor 2006 geschat op
meer dan 308 miljoen euro, terugverdieneffecten inbegrepen. Voor de helft
van dat bedrag haalt men meer dan 100.000 mensen uit de armoede. Met
300 miljoen euro creëert men arme werknemers. Dat doet vragen rijzen, het is
een mooie paradox. Maar er zijn natuurlijk winnaars: de commerciële
bedrijven (vooral uitzendbedrijven) die daar evenwel niets te zoeken hebben.
Die zeggen dank u tegen de gemeenschap, omdat die hen in staat stelt hun
activiteiten te financieren, maar blijven tegelijkertijd wel kritiek spuien op de
belastingen.
Laten we het even hebben over diensten aan de gemeenschap. Er had hier
vandaag iemand moeten komen spreken, maar hij was helaas verhinderd. Hij
is vakbondsman van de LBC (bediendenvakbond in Vlaanderen). Hij zou
stilgestaan hebben bij het probleem van de concurrentie tussen de
dienstencheques en de non-profitdiensten. Die kwestie vergt enige reflectie:
subsidiëren we - binnen de context van overheidsdiensten en nonprofitdiensten
- diensten die tot kwalitatieve contracten en kwalitatieve
diensten leiden, of solvabiliseren we de vraag door individuele personen toe
te laten via dienstencheques diensten aan te kopen die ze trouwens zelf
zouden kunnen financieren, zij het tegen een hogere prijs?
Deze fundamentele vraag raakt aan de logica van de commercialisering
van non-profitdiensten (zie de dienstenrichtlijn – de zogenaamde Bolkesteinrichtlijn
– en de Algemene Overeenkomst inzake de Handel in Diensten – de
AOHD -, enz.). Er heerst een logica van commercialisering van de diensten en
van concurrentie tussen die non-profitdiensten, die kwalitatieve diensten en
contracten bieden, voornamelijk met uitzendbedrijven. Het feit dat de sociale
zekerheid de winst van uitzendbedrijven voedt, doet eveneens vragen rijzen.
Andere fundamentele vraag: "hoe zit het met de ‘zwakke’ gebruikers”?
Dienstenchequebedrijven worden vaak geassocieerd met redelijk
welgestelde gebruikers. Dat is tegelijkertijd waar en toch niet helemaal waar.
De ‘zwakke’ gebruikers, die over niet veel middelen beschikken, gebruiken
ook dienstencheques. Maar logischerwijze zouden deze mensen een beroep
moeten doen op diensten voor familiehulp waarvan de prijs afhangt van het
inkomen van de gebruiker. Deze mensen moeten echter een moeilijke keuze
maken. Betalen ze voor een iets duurdere dienst die wel kwaliteit biedt
42