Wetenschapswinkels worden opgestart in Vlaanderen

Empirisch Kader
5. Opzet onderzoek
In het theoretisch deel werd al aangegeven dat wetenschap en technologie meer dan ooit
een plaats verworven hebben in ons dagelijks leven. Los van de voordelen zijn ook vele
vragen ontstaan omtrent eventuele negatieve effecten van wetenschappelijke en
technologische ontwikkelingen. Internationaal werden de inspanningen verhoogd om het
publiek te informeren over de aard en de rol van wetenschap en technologie om zo van de
populatie goed geïnformeerde, kritische burgers te maken. Ook in België werd de voorbije
jaren, binnen het wetenschappelijk en technologisch innovatiebeleid, steeds meer aandacht
besteed aan het informeren van het publiek (via wetenschapsvoorlichting). Dit gebeurt
voornamelijk via informatieverstrekking, oftewel communicatie in één richting, van de
deskundige naar de leek. Holemans merkte op dat op die manier geen kritische houding kan
groeien onder het publiek en dat er met andere woorden nood is aan een nieuwe visie op
wetenschapsvoorlichting. In een persconferentie op vrijdag 20 oktober 2000 formuleerde hij
vijf concrete voorstellen voor een nieuw beleid. 211 Het oprichten van wetenschapswinkels,
verbonden aan universiteiten, behoort tot één van deze vijf voorstellen. Hoofdstuk 4,
gebaseerd op het model van Stewart en Kahn, geeft een overzicht van verschillende landen
die reeds geruime tijd vertrouwd zijn met dit concept. Hierin toonden we aan dat het succes
van wetenschapswinkels afhankelijk is van een aantal factoren, waaronder ‘sociale vraag
naar wetenschappelijk onderzoek’. Wetenschapswinkels leveren onderzoek om vraag en op
maat van de bevolking. Dat er in de samenleving een (latente) behoefte moet zijn aan
wetenschappelijke ondersteuning spreekt dan ook voor zich. In het kader van het project
‘Wetenschap en Samenleving in Interactie’ wordt in deze thesis nagegaan of Vlaamse nietcommerciële,
maatschappelijke organisaties behoefte hebben aan wetenschappelijke kennis
en onderzoek, geleverd door de Vlaamse universiteiten. Deze groepen krijgen moeilijk
toegang tot wetenschappelijke informatie en beschikken niet over voldoende financiële
middelen om zelf onderzoek uit te (laten) voeren. 212 Wetenschapswinkels zouden daarom
ook bij ons een dergelijke behoefte kunnen invullen. Of Vlaamse niet-commerciële,
maatschappelijke organisaties behoefte hebben aan wetenschappelijke ondersteuning of
aan wetenschapswinkels tout court zal onderzocht worden in het empirisch luik van deze
thesis.
211 Deze vijf voorstellen zijn: 1) Beleidsmakers de boer op, 2) Naar een vraaggerecht beleid inzake
wetenschapsvoorlichting, 3) Wetenschappers die in de wereld staan, 4) Eigen verantwoordelijkheid van
universiteiten en 5) Onderzoek ten dienste van de bevolking: de wetenschapswinkel. (Holemans, p. 4-6)
212 Project Wetenschap en Samenleving in interactie. Op. Cit., p. 3
59