Wetenschapswinkels worden opgestart in Vlaanderen

Deze ontwikkelingen hebben ook universitaire onderzoekers niet onberoerd gelaten. Zij zijn
beginnen vrezen voor een te strak keurslijf dat bedrijven in een nauwe samenwerking met
universiteiten opleggen. Parallel met deze vrees groeide de vraag naar een publiek debat
over nieuwe ethische, milieu- en sociale kwesties die samengaan met technologie. 14
Naast het bevorderen van de integratie tussen de academische wereld, de overheid en de
private sector, focuste het DIRV-beleid ook op het informeren van het publiek. Dit gebeurde
vooral op een aanschouwelijke manier (vb. via open-deur-dagen in labo’s). Hoewel de
overheid overtuigd was van het succes van haar duwstrategie bij innovatietrajecten, was
men bewust van het feit dat ‘emotionele weerstanden’ een bedreiging vormden voor de
goede afloop van die trajecten. Om deze emotionele weerstanden te voorkomen, voorzag
het DIRV-beleid in voorlichtingscampagnes waarin het publiek in marketingtermen
geïnformeerd werd over de mogelijkheden van nieuwe technologieën (in de verwachting dat
dit de acceptatie zou bevorderen). In een dergelijk voorlichtingsmodel worden berichten uit
één richting gestuurd en gaat men ervan uit dat ‘objectieve’ informatie mensen ertoe aanzet
keuzes te maken die overeenkomen met die informatie. Vanuit deze visie wordt het individu
beschouwd als een lege emmer die met de juiste informatie gevuld moet worden, wil men
het gedrag in de gewenste richting veranderen.
Dit voorlichtingsmodel vertrekt echter van een aantal foutieve vooronderstellingen:
1. Wetenschappelijke informatie geniet niet zomaar autoriteit. Op de vraag op welke
informatiebron over moderne biotechnologie de Europese burger het meest
vertrouwt, scoren academici (7%) en wetenschappers die voor overheden werken
(3%) bijzonder laag.
2. Uit heel wat onderzoeken blijkt dat mensen die beter geïnformeerd zijn over
wetenschap en technologie, daarom nog niet komen tot een grotere acceptatie ervan.
Ze zijn eerder geneigd een uitgekristalliseerde opinie pro of contra te formuleren.
Uit de beschrijving van het wetenschaps- en technologiebeleid (zoals hierboven) dat lange
tijd in Vlaanderen gevoerd werd, blijkt dat communicatie niet gereduceerd kan worden tot
éénrichtingsverkeer, maar daarentegen een tweeweg proces is waarin een veelheid aan
betekenissen gegenereerd worden. De ontvangers (de burgers) hebben immers een actieve
rol in de samenleving en zullen noch het bericht, noch de verzender ervan zomaar
14 DEBOOSERE. Op. Cit., p. 2
9