m - Holland Historisch Tijdschrift

Incest in Holland
Conclusie
Het zijn slechts twaalf zaken die hier de revue zijn gepasseerd. Uit zo weinig gegevens kun­
nen niet al te grote conclusies worden getrokken, maar er zijn toch verschillende punten die
ik hier kort zou willen vermelden. Zo is het opvallend dat de argumentatie van Simon van
Leeuwen haast klakkeloos door anderen werd overgenomen. Kennelijk waren de meeste ju­
risten het wel eens met de strekking van zijn betoog en hebben zij zich minder bekommerd
om de vraag of hun adviezen en beslissingen wel geheel consistent waren. Wat verder naar
voren kwam was de ruimte voor discretie. Wij hebben gezien, dat er zeker geen sprake was
van gerechtelijke willekeur, maar tegelijk bleken rechters toch te kunnen schuiven met de
formele onderscheidingen als er ernstige omstandigheden, zoals overspel of langdurigheid
van het delict, werden meegewogen. In die gevallen lag het onderscheid tussen een incestus
juris gentium en een incestus juris civilis minder strak. Het zegt iets over de ernst van het delict.
Het optreden tegen kinderen en adolescenten bleek een hoofdstuk apart, met name waar
het de onwettige relatie tussen vaders en dochters betrof. Voor meisjes die nog niet de puber­
teit hadden bereikt was er geen strafrechtelijke aansprakelijkheid. Maar dat lag anders, als
zij wel hun eerste menstruatie hadden gehad. Vanuit de toenmalige opvattingen over de sek­
suele onverzadigbaarheid van de baarmoeder werden meisjes vanaf dat moment wel als me­
dedader, als medeplichtige beschouwd. Daar lag een duidelijk verschil met onze huidige op­
vattingen over incest. Dat neemt natuurlijk niet weg, dat het voor de veertienjarige Jacoba
een vreemde ervaring moet zijn geweest dat zij, ondanks haar standvastigheid tegenover
haar vader, toch in hechtenis werd genomen. Gelukkig bleef haar het lot van Marijtje be­
spaard.
7d