Twi%er − april 2008 april 2008 april 2008 - Studievereniging TWIST

10
je moet er wel rekening mee houden dat dit zit ingebed in een fonetisch systeem dat
anders is dan dat van de meeste andere Nederlanders.
Wat heeft u nou precies geconstateerd over het wegvallen van de r? Vincent
van Heuven was het niet helemaal met u eens.
Vincent is gevallen over het woord ‘wegvallen’. Hij heeft in zijn reactie gezegd: “Het is
niet weggevallen, maar het is een Gooise r, zoals veel mensen hebben.” Maar dat
maakt in mijn ogen de verwarring alleen maar groter, want voor mij is een Gooise r
retroflex en dat is niet wat ik bij de koningin vind. Dat is meer een sjwa-achtige r, die
bovendien korter lijkt te worden in de loop van de tijd. In die zin is het wel een
vereenvoudiging – maar geen schadelijke – om te zeggen dat hij wegvalt. Er zit nog
wel altijd iets na de klinker, maar dat iets op zichzelf is gevocaliseerd. Nou is de
Gooise r ook klinkerachtig, maar ik heb het idee dat het meer sjwa-achtig is dan die
Sacha de Boer-achtige r. Vincent gebruikt het woord Gooise r voor verschillende
dingen door elkaar, is mijn indruk. Dat vind ik nou juist weer verwarrend. Hij gebruikt
ook het woord huig-r, als iets wat synoniem is, maar dat is volgens mij nog weer wat
anders; dat is volgens mij wat de koningin vroeger deed. Hieruit blijkt dus dat de
materie eindeloos complex is en dus wordt er per definitie vereenvoudigd, ook in de
Volkskrant. Maar ja, als je dat niet wilt, dan moet je gewoon helemaal niks zeggen. Of
je gebruikt alleen maar moeilijke woorden zodat de journalisten zelf besluiten dat ze
het niet opschrijven, haha.
Hiermee heb ik mijn laatste woord over deze kwestie gezegd. Ooit!
Vincent van Heuven (hoogleraar Experimentele Fonetiek) was zo vriendelijk om te
reageren inzake de fonetische details:
Gooise r is een algemeen gebruikte term voor alle ruisloze
continuantrealisaties van de r in het Nederlands. Beatrix
gebruikt postvocaal een Gooise r. Er is geen sprake van
dat haar r een sjwa is. If anything, dan kun je haar r nog
het best gelijkstellen met een Amerikaanse r en die is
geen sjwa (zoals de postvocale r dat wél is in het Britse
Engels (RP). Het zou mij enorm verbazen als de coda-r
van Beatrix met de jaren korter is geworden. Het is een
vrij vette r. Het enige dat mogelijk is (en dat heb ik ook
aangegeven in mijn eerdere reactie) is dat het getrilde
deel van de slot-r van Beatrix in de loop van de jaren
korter is geworden. Maar de totale duur van haar coda is
ongetwijfeld gelijk gebleven. In geen geval laat Beatrix
de slot-r weg (met eventuele uitzondering van plaatsen
waarop de slot-r altijd al weggelaten werd, zie verder het boek van mijn vrouw – Van
Bezooijen 2006 – waar Marc ook uitgebreid uit geput heeft.
Ik gebruik de term Gooise r inderdaad voor verschillende dingen. Maar niet door elkaar.
We weten niet precies hoe de Gooise r gekarakteriseerd moet worden. In feite is in de
experimentele fonetiek niet duidelijk hoe de hele klank r als verzameling gedefinieerd