Opportuun 2007_nr9_omslag_03.indd - Openbaar Ministerie

More documents

Recommendations

Info

14 Vertrouwen in deskundigheid Michel Smithuis zet register op poten IJs en weder dienende is per 1 januari 2009 een openbaar deskundigenregister ten behoeve van de strafrechtspleging operationeel. Dit register moet zorgen voor objectieve regels waaraan de kwaliteit van een deskundige getoetst kan worden, maar bovenal moet het register vertrouwen in deskundigheid stimuleren. Michel Smithuis heeft de pittige taak dit register op poten te zetten. ‘We overwegen om niet meteen de lat heel hoog te leggen, maar we hebben wel aantal minimumeisen, anders wordt het slechts een telefoonboek.’ Dat zegt Michel Smithuis over het deskundigenregister dat hij als projectleider bij het ministerie van Justitie opzet. In het kader het evaluatieonderzoek naar de Schiedammer Parkmoord is een aantal aanbevelingen en verbeteringen in de rol van deskundigen uitgekristalliseerd in een wetsvoorstel inzake de positie van deskundigen in strafzaken. Dit wetsvoorstel is afgelopen zomer naar de Tweede Kamer gestuurd. Een van de aspecten van het voorstel is dat men, meer objectief dan thans het geval is, wil kunnen vaststellen dat men met een deskundige te maken heeft. Een landelijk, openbaar register van deskundigen moet dit mogelijk maken. Smithuis: ‘Het is voor een niet-vakbroeder per definitie haast ondoenlijk de vakkennis van een deskundige te beoordelen. Met het register proberen wij een soort keurmerk te ontwikkelen zodat men kan vaststellen dat een deskundigenrapport geschreven is door iemand die over een aantal essentiële vaardigheden beschikt. Het is eigenlijk net als in de medische wereld, daar wil je ook weten dat iemand een afdoende opleiding tot huisarts of chirurg heeft gevolgd. Daar is dit project ook wel mee vergelijkbaar. Je hebt voor artsen ook een soort register. Let wel: we gaan niet beoordelen of iemand een goede deskundige op zijn vakgebied is, we richten ons puur op het forensische stuk.’ Kwaliteit Het register moet ervoor zorgen dat de kwaliteit van een deskundige duidelijk zichtbaar wordt. Nu is kwaliteitscontrole bepaald geen onbekende voor Michel Smithuis. Als hoofd van de Afdeling Pathologie en Toxiologie bij NFI kreeg hij al snel te maken met interne kwaliteitscontrole en heeft hij ervaren dat vertrouwen hierbij essentieel is. ‘Een patholoog bij het NFI bijvoorbeeld, moet bepaalde forensische pathologische kennis bezitten. Maar hij moet ook conclusies verbinden aan uitkomsten van laboratorium of technisch onderzoek ten behoeve van de rechtspleging. Zo’n patholoog wordt dan geconfronteerd met vragen als: “Wat verwacht men in de rechtszaal en “Hoe moet ik mijn technische informatie leesbaar presenteren?” Met name op dat vlak heeft het NFI de laatste jaren ontwikkelingen gestimuleerd. Ik heb ook wel gemerkt dat dat deze interne kwaliteitscontrole soms spanningen opriep. Deskundigen kunnen een heel eigenstandig idee hebben van wat het beste is voor hun eigen ontwikkeling. Als een organisatie gaat zeggen dat je bepaalde modules moet volgen die daarbij nog eens heel openlijk getoetst worden dan voelen deskundigen dat als een inbreuk op hun zelfstandigheid en dat kan weerstand oproepen. Deze ervaring met de, zeg maar, emotionele kant van de kwaliteitsontwikkeling komt me nu goed van pas. Als het register straks operationeel wordt, komen er ongetwijfeld vergelijkbare vragen: “Langs welke regels word ik getoetst?”, “Zijn dit regels die voor mijn vak relevant zijn en word ik getoetst door iemand die ik vertrouw?”’ Groeimodel Het register bevat een groeimodel, aldus Smithuis. ‘We overwegen om niet meteen de lat heel erg hoog te leggen en willen een ingroei-niveau instellen, dat wel voldoet aan een aantal minimum eisen. De lat moet ook weer niet te laag liggen, anders wordt het slechts een telefoonboek. Het moet vertrouwen genereren en dat kan door een acceptabel basisniveau neer te leggen. Het kaf van het koren scheiden, zo noem ik dat. Daarnaast moet er kwaliteitsontwikkeling zijn. Een psychiater bijvoorbeeld kan in het register komen wanneer hij een bepaald aantal rapportages heeft geschreven en een aantal jaren in het forensische vak heeft gewerkt. Maar stel: hij doet niet aan intervisie. Dan kunnen we tegen hem zeggen: “Je moet over een aantal jaren die stappen tot intervisie wel gezet hebben, anders wordt de inschrijving niet verlengd. Je komt in het register voor een periode van vier jaar.” Overigens wordt geen enkele deskundige gedwongen in het register opgenomen en er hoeft ook geen verplicht gebruik van gemaakt te worden. De officier van justitie of rechter commissaris kan altijd buiten het register om een getuige deskundige benoemen. Maar we hopen wel dat het register ertoe leidt dat, als er een deskundige buiten het register om benoemd wordt, de vraag
OPPORTUUN Nummer 9 – 2007 Interview gesteld wordt waarom zit diegene niet in het register? En dat daarmee toch weer die kwaliteitsdiscussie op gang komt. We willen het vetrouwen in de deskundigheid in brede zin stimuleren. Het Openbaar Ministerie, bijvoorbeeld, moet erop kunnen vertrouwen dat het in de rechtszaal met een betrouwbare deskundige te maken heeft en dat een rapport met potjeslatijn of onvolgbare redenaties niet volstaat. Als iemand niet in het register is opgenomen hoeft dat trouwens niet te betekenen dat hij of zij niet deskundig is. Er kan ook sprake zijn van experts die op een klein gebiedje opereren waar het register nog geen toets voor ontwikkeld heeft, of van buitenlandse deskundigen.’ In de rechtszaal Wanneer het wetsvoorstel in werking treedt zou dit tot een andere dynamiek in de rechtszaal kunnen leiden. De drempel voor een verdachte om een eigen deskundigenonderzoek te laten uitvoeren wordt verlaagd, omdat het wetsvoorstel voorziet in een financiële compensatie voor de verdachte om een contra-expertise in te stellen. Als het verzoek van een verdachte tot contra-expertise wordt afgewezen, zal dit moeten worden gemotiveerd. Een duidelijk verschil met de huidige situatie waar de motiveringsplicht tot het instellen van een contra-expertise bij de verdachte ligt. Michel Smithuis neemt enige voorzichtigheid in acht wanneer hij spreekt over de mogelijke consequenties van het wetsvoorstel in de rechtszaal. ‘Mijn persoonlijke gedachte is dat je naast deskundigenrapportages van het OM, ook meer rapportages krijgt die door de verdachte zijn ingebracht. Een en ander zou tot een battle of the experts in de rechtszaal kunnen leiden, maar ik ben Smithuis … lat niet te laag leggen. Foto: Gerhard van Roon geen deskundige op dit gebied. Bovendien is er nog geen wet. Het is heel goed mogelijk dat de Tweede Kamer het allemaal hardstikke leuk vindt, maar het toch heel anders wil.’ De geplande inwerkingtreding van het wetsvoorstel inzake de positie van deskundigen in strafzaken is 1 januari 2009. Dit is tevens de datum waarop het deskundigenregister operationeel zou moeten zijn. Volgens Smithuis kan het register ook zonder het wetsvoorstel functioneren, omdat het een kwaliteitsinstrument is. ‘Dit neemt niet weg dat een wettelijke basis wel extra kracht aan het register geeft. Het is daarmee geen particulier initiatief meer, maar iets dat door de overheid als belangrijk wordt gezien. Overigens kunnen we niet al het deskundigenverkeer per 1 januari 2009 langs de lijnen van het register leiden. Alleen in het strafrecht, waar we nu mee bezig zijn, heb je al 35 kennisgebieden. We beginnen met een aantal en je hebt wel een paar jaar nodig om alle kennisgebieden in te vullen.’ Vertrouwen Vertrouwen kweken in de kwaliteit van het register is voor projectleider Michel Smithuis ongelooflijk belangrijk en dat vertrouwen moet van twee kanten komen, zowel van de deskundigen als van de gebruikers. Om die reden zijn ook alle partijen bij de opzet en uitvoering van het project betrokken. ‘Kwaliteitsdenken is toch de universele norm, over het niveau waarop je dat neerlegt kun je discussieren. Daarom zitten gebruikers en deskundigen in de werkgroep en zullen we ook straks in gezamenlijkheid over het register beleid voeren. Vetrouwen is het basiswoord, zoals de Engelsen het zo mooi kunnen zeggen: “to promote public confidence in the forensic practice”. Wij willen dat iedereen vertrouwen in het register heeft, dat het niet alleen voor een deelgroep is.’ Tekst: Anna Italianer 15
Page 1 and 2: 09 openbaar ministerie jaargang 13
Page 3 and 4: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 November
Page 5 and 6: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 KortOM OM
Page 7 and 8: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 Internet-
Page 9: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 Opsporing
Page 13 and 14: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 Zes vrage
Page 15 and 16: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 Veelplege
Page 17 and 18: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 “PenZa
Page 19 and 20: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 Interview
Page 21 and 22: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 Gelet op
Page 23 and 24: OPPORTUUN Nummer 9 - 2007 Centrale
Page 25 and 26: Personalia OMgeslagen Achterstanden
Page 27 and 28: OPPORTUUN Nummer 9- 2007 Verkeer 31

Opportuun 2007_nr9_omslag_03.indd - Openbaar Ministerie

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?