Opportuun 2007_nr9_omslag_03.indd - Openbaar Ministerie

OPPORTUUN Nummer 9 – 2007 Discriminatie
WaarOM?
Een schilder van Iraanse afkomst heeft via
een uitzendbureau gesolliciteerd bij een
schildersbedrijf. Hij wordt afgewezen voor
de functie van schilder, omdat de eigenaar
alleen schilders in dienst wil nemen die goed
Nederlands spreken. De sollicitant heeft echter
het idee dat hij wordt gediscrimineerd en wil
aangifte doen. Eerder heeft de eigenaar tegen
het uitzendbureau gezegd alleen Nederlandse
sollicitanten te willen.
Vraag 1:
Welk strafbaar feit zou in aanmerking kunnen komen?
Discriminatie is strafbaar gesteld in de artikelen 137c t/m g en artikel
429quater van het Wetboek van strafrecht. De artikelen 137c t/m
f gaan over discriminerende uitlatingen, bijvoorbeeld het beledigen
van een groep mensen op grond van ras of het aanzetten tot haat
tegen een groep, bijvoorbeeld wegens godsdienst. Artikel 137g en
artikel 429quater Sr gaan niet over een uitlating, maar over uitsluiting.
Strafbaar is gesteld het onderscheid maken in de uitoefening
van een ambt, beroep of bedrijf ten aanzien van bepaalde personen
of groepen op een van de genoemde gronden, bijvoorbeeld ras. Het
op een avond weigeren van Marokkanen in een café, omdat het
Marokkanen zijn, is strafbaar op grond van artikel 137g of 429quater
Sr. Artikel 137g betreft een misdrijf en is een opzetdelict. Artikel
429quater is een overtreding. Een ander verschil is dat in artikel
137g enkel de grond “ras” is genoemd en in 429quater naast ras
ook de gronden godsdienst, levensovertuiging, geslacht, hetero- of
homoseksuele gerichtheid en handicap zijn genoemd.
Vraag 2:
Is artikel 137g of artikel 429quater van toepassing?
“Discriminatie” is het maken van onderscheid, waardoor bepaalde
rechten worden aangetast (zie artikel 90quater Sr voor de uitleg
van “discriminatie”). In casu zou het kunnen zijn dat er een illegaal
selectiecriterium wordt toegepast op de Iraanse schilder en
dat hij daardoor wordt aangetast in zijn rechten. Het onderscheid
vindt plaats in het kader van het (schilders)bedrijf, dus aan het
bestanddeel “een ambt, beroep of bedrijf”, is voldaan. De vraag is
of er onderscheid wordt gemaakt op een van de wettelijke gronden.
“Taal” (goed Nederlands spreken) is immers niet als grond opgenomen
in de artikelen 137g en 429quater. Toch kan er sprake zijn van
discriminatie op een van de gronden, bijvoorbeeld ras. We noemen
dat indirecte discriminatie. De Hoge Raad heeft indirecte discriminatie
omschreven als een maatregel die ogenschijnlijk neutraal
is, maar die uitsluitend of in overwegende mate personen van een
bepaalde groep betreft, terwijl het verschil in behandeling niet kan
worden verklaard door objectief gerechtvaardigde factoren die geen
verband houden met discriminatie op een bepaalde grond (HR 17
september 2002, NJ 2002, 548, “Ter Apel II”). In de zaak “Ter Apel II”
werden bewoners uit het vertrekcentrum Ter Apel niet toegelaten
in een bardancing. In deze casus met de Iraanse schilder wordt een
ogenschijnlijk neutraal criterium gehanteerd (goed Nederlands
spreken). Door dit criterium wordt een bepaalde groep wegens
“ras” getroffen, namelijk (niet goed-Nederlandssprekende) buitenlanders.
Dat blijkt ook uit de verklaring van de verdachte aan het
uitzendbureau. De vraag is dan vervolgens of de eis van het goed
spreken van de Nederlandse taal objectief gerechtvaardigd is. Voor
veel beroepen is deze eis zeker te rechtvaardigen. Voor beroepen als
schilder is het de vraag of het goed Nederlands spreken een belangrijke
voorwaarde kan zijn. Van de beantwoording van deze vraag
hangt af of strafbaar is gehandeld in de zin van artikel 137g of artikel
429quater.
Tekst: Landelijk Expertisecentrum Discriminatie (LECD)
Voor meer informatie m.b.t. de beoordeling van discriminatiezaken,
zie het JKS kennisdomein discriminatie op OMtranet waarop ook
het Handboek discriminatie, inclusief links naar relevante jurisprudentie,
te raadplegen is. Of neem contact op met het LECD via
020-5413788.
9