DE ZONDAG IN PLAATS VAN DE SABBAT Ds. L ... - Gekrookte Riet

verbood. In onze zondagswet is het eerste ongeveer verboden gebleven, maar vele bedrijven
werken continu en de publieke vermakelijkheden zijn alleen op zondagmorgen verboden en
dan ook nog maar ten dele. Zelfs in de wetten gingen we achteruit. Maar nu nog even de
voornaamste kerkelijke besluiten. In 324 verbood een kerkvergadering (synode) het vasten
op zondag. Dat hoeft men bij ons niet in één kerk te verbieden, dacht ik. Zijn er onder de
lezers wel, die uit geestelijke redenen vasten? Wij spreken wel eens over een nacht wakker
liggen vanwege onze zonden, maar komt dat in werkelijkheid heel dikwijls voor? Doch stil
maar, ik noemde het vasten. Van Willem Teellinck, u weet wel, zo’n piëtist, waar sommige
schrijvers van boeken en vele professoren en van sommige kerken bijna alle predikanten zo
krachtig tegen plegen te waarschuwen als hele slechte mensen, echte boemannen. Van deze
Teellinck nu vertelt prof. dr. H. Bouwman, dat zijn gehele persoonlijkheid een prediking
was van het praktisch christendom. Geheel zijn leven had hij gesteld in de dienst van God,
van Zijn Kerk, van zijn volk. Zijn leven en werk zijn een vruchtbaar zaad geworden, dat
honderd- en duizendvoudige vrucht voortbracht. In zijn huisgezin en door zijn christelijke
wandel was hij een voorbeeld. Wonderlijk dat men van een piëtist zulk een getuigenis moet
geven, hoewel hij toch een vader is van het piëtisme, dat volgen prof. K. Dijk funest
gewerkt heeft voor het gezonde gereformeerde leven. Hoe zal dat gezonde gereformeerde
leven er wel uitzien?
Gave God aan Nederland in deze tijd die piëtistische predikanten zoals Teellinck en
anderen, die een voorbeeld waren in hun huisgezin, in hun wandel, en de kerk in Nederland
was op een ander spoor, genezen van zijn ziekelijk objectivisme en van zijn negeren van het
werk van de Heilige Geest in de praktijk. Wat helpt het al schrijft men daar dikke of minder
dikke boeken over, als men er in de praktijk niet mee rekent, en in de prediking niet?
Doch om met Teellinck en het vasten verder te gaan: „Minstens eenmaal in het jaar, dikwijls
meermalen, hield het gezin een vastendag. Teellinck achtte het nuttig om zich, door niets
afgeleid, geheel aan God te kunnen wijden”. Het waren bijzondere mensen, die oude
schrijvers en zij hadden een bijzondere invloed. Het ene zal wel met het andere
samenhangen. In het Middelburg van heden klaagt men over de slapheid en dodigheid van
deze -gemeente. Die klacht zal ds. W. Teellinck ook wel eens geslaakt hebben, toen hij pas
in Middelburg stond. Hij zag het gereformeerde christendom van zijn dagen als een lijk
zonder leven, als een land zonder zon. Dat deed zijn ziel pijn. En om deze smaad van Israël
af te wenden hield hij aan, tijdig en ontijdig, met bestraffing, vermaning en lering en niet
zonder gevolg. De volle energie van zijn leven was gericht op de reformatie van de hem
toevertrouwde gemeente. Daaraan wijdde hij al zijn krachten en gaven. De vrucht van zijn
onvermoeide werkzaamheid werd spoedig in Middelburg gezien. De ijver der
gemeenteleden nam langzamerhand toe en vrome oefeningen werden meer en meer gewoon.
Het bespreken van de prediking kwam algemeen in gebruik: In groten getale kwamen de
mensen ter kerk. Ja, het getal der kerkgangers nam zo toe, dat men genoodzaakt was, voor
de gemeente nog een tweede kerk te openen. Zo’n buitengewone zegen verleende God aan
„piëtistische” predikanten, die schriftuurlijk en bevindelijk Gods Woord brachten.
Maar nu gaan we weer naar de synoden met hun bepalingen voor de zondag. In 325 verbood
men het knielend bidden op zondag en in 360 het rusten op zaterdag. De lichaamshouding
bij het gebed is nog al eens verschillend. Op zondag was het in de godsdienstoefening de
staande houding, waar men beslist op stond. Als dr. W. Aalders in Den Haag zich had
willen aansluiten bij de eerste eeuwen van het christendom, had hij geen knielbanken in de
Maranathakerk begeerd. Bij het gebed en de godsdienstoefening droegen de vrouwen een
11