DE ZONDAG IN PLAATS VAN DE SABBAT Ds. L ... - Gekrookte Riet

Op de dag zelf onthoude men zich ook van wereldse gesprekken, gedachten en
vermakelijkheden. De dag dient geheel te -worden doorgebracht in heilige oefeningen, in en
buiten het kerkgebouw.
Ja maar, zou men kunnen vragen, kan iedereen dit volbrengen? Heel de dag heilige
oefeningen. Ieder mocht zo wel leven. Maar wie is tot deze dingen bekwaam? Wordt dit
geen zware last voor velen? Hier is wijsheid nodig. Teellinck heeft zich in een later
geschrift verdedigd tegen de gedachte, dat hij te streng zou zijn. Dan schrijft hij, dat de
zondag 24 uur duurt, maar dat men niet moet zeggen, dat een schipper te middernacht zijn
schip niet meer mag vastleggen. Geen scrupuleus bijgeloof, zegt Teellinck. En op die
zondag zelf, mag je dan wel iets doen? Is stilzitten niet het allerbeste? Volstrekt niet. U mag
eten, slapen, koken, wandelen en de bloemetjes in de tuin bekijken met vermaak. Mag je op
zondag naar de kerk lopen? Gerust en ook de klok luiden. En als er een man is, die u ƒ
1000,– schuldig is en hij gaat op zondagmorgen z’n hele boeltje in een schip laden, zodat u
op maandag de schuld niet kunt innen, moet u dat ongehinderd laten -geschieden? Volstrekt
niet.
Zelfs staat Teellinck het toe, dat men koren maait, als de overheid of de kerkenraad
oordeelt, dat het anders verloren zou zijn. En als je onverwachts een scheur in je kleren
krijgt? Herstellen. En als je een vriend op bezoek krijgt, voor wie je geen eten in huis hebt?
Eten halen. En als er veel kruimels op de vloer liggen? De vloer vegen. Dat is allemaal
Teellinck. „De rustdag is ingesteld voor de mens, niet om het natuurlijke leven ongemak te
veroorzaken, maar om het tijdelijke leven te verkwikken en het geestelijke te bevorderen”.
Het gaat er dus bij Teellinck om, dat men zoveel mogelijk de rustdag gebruikt om God te
zoeken, te -dienen en Zijn Woord te overdenken, omdat men daar door de week zo’n tijd
niet voor heeft bestemd. Maar dan mag men -bedenken, dat lichaam en geest hun rust en
hun verkwikking ook hierin nodig hebben. Zijn dat geen gezonde gedachten? En
schriftuurlijk ook. Laten de discipelen gerust een paar tarwe-korrels in hun mond steken. Ze
kunnen daardoor beter naar de Heere Jezus luisteren. Dat laatste is echter de hoofdzaak.
Tegen Teellinck schreef Burs. Deze laatste wil weinig verbieden. Volgens hem had de kerk
geen bepaalde dag vóór Constantijn de Grote. Dat is zeker onjuist. Zeelieden mogen gerust
uitvaren op zondag. Ploegen, zaaien, oogsten is geoorloofd als er vorst of regen is te
wachten. Maar Burs wil toch, dat de kerkdiensten worden gehouden en hij wil niet, dat de
mensen na de kerkdienst gewoon aan hun werk mogen gaan. Als ik nu zeg, dat hij reeds de
midden-orthodoxe opvatting van de zondag had, zal ik het wel verkeerd zeggen, maar hoe is
die dan precies? Burs wil dus – kort gezegd – wel de zondag, maar dan moet ieder weten
wat hem past. Teellinck oordeelt: ieder is verplicht om, zoveel in hem is, het hemelse te
betrachten. Let er echter wel op, dat ook Teellinck geen Joodse sabbatsviering voorstaat. Bij
hem is een gebondenheid in het hoofddoel en een vrijheid in allerlei kleine dingen, opdat het
hoofddoel bevorderd worde.
29