DE ZONDAG IN PLAATS VAN DE SABBAT Ds. L ... - Gekrookte Riet

geslapen onder de preek. Wat is nu het verdere vervolg? Wel, prof. Van Niftrik leest de
brief over de preek bovengenoemd. Hij leest ook ons artikel in het Gereformeerd Weekblad
van 29 augustus jl. en grijpt ook naar zijn pen. Amice Vroegindeweij, zegt hij, jij bent me
ook een mooie; jij verwijt een paar van onze dominees dat ze een vals getuigenis geven,
maar jullie dominees doen dat ook. Immers ik kan rustig zeggen, dat de dominee, waar ik
een brief over kreeg, liegt. Ik leer geen algemene verzoening en ik preek geen mensen in de
hemel. Maar doe mij nu een plezier, verbeter de kerk en begin bij jezelf. Denk er om, ik
geef het in mijn eigen woorden weer. Nu wil prof. Van Niftrik natuurlijk niet zeggen, dat ds.
Straatsma en ds. Landsman het goed gedaan hebben. Hun aantijgingen waren trouwens of
veel algemener of „kannibaalser” zou ik haast zeggen. Maar om van onze goede wil te doen
blijken om ons zelf in het goede spoor te houden, geef ik graag deze vingerwijzing door.
Het is tegelijk voor mij een voorbeeld om aan te geven hoe moeilijk het in twisten is en dus
ook in de sabbat-twisten om de inzichten van de andere partij recht weer te geven. Laat ik
daar een nog sprekender voorbeeld van bijbrengen. Daar heb je prof. Knappert. Deze
vrijzinnige professor heeft geschreven: „Geschiedenis der Ned. Herv. Kerk in de 16e en 17e
eeuw”. Daarin vermeldt hij, dat de strenge Voetianen vragen opwierpen als deze: of de
zondagsrust werd geschonden door het doden van een vlo of een luis. Erg toch met die
strenge Voetianen, nou? Dan moeten ze vroeger nog strenger zijn geweest dan
tegenwoordig, want dit probleem is mij nog in niet ene vragenbus voorgelegd. Waar zou het
te lezen zijn, dat over zulke zaken werd geredetwist? Wel, schrijft prof. Knappert, dat kunt
ge lezen in het boek van G.D.J. Schotel over: „De openbare Eredienst in de Ned. Herv. Kerk
in de 16e-18e eeuw” op blz. 222. Daar kun je dit echter niet lezen. Wel staat daar dat de
Talmud, het dikke boek der Joodse overlevering, deze vraag bevat. Doch daarvoor kan men
toch moeilijk de strenge Voetianen verantwoordelijk stellen. De Joden hebben die vraag
gesteld, maar wij zijn geen Joden. Hun antwoord was: Het doden van een luis is geoorloofd,
niet het doden van een vlo, want dit betekent een soort jacht. Zulke vragen en antwoorden
rekende men vroeger onder de dwaze vragen. Maar hoe dacht men dan over de zondag. Men
dacht verschillend. En daarom ga ik van de voornaamste gedachten en uitspraken iets
vertellen. Ik geloof, dat we er voor onze praktijk ons voordeel mee kunnen doen. En nu
noem ik eerst ds. W. Teellinck. Hij schreef in 1622 een traktaat over de rustdag. In een
voorwoord verwerpt hij de tegenwerping, dat de geleerden niet gelijk over de christelijke
rustdag denken. Dat verschil is niet zo groot, zegt hij. Alle geleerden zijn tegen de
ongebondenheid. Zij betreuren het, dat men op zondag in vleselijke dartelheid uitbreekt, en
dat men de herbergen en kaatsbanen enz. verkiest -boven het huis des Heeren. Hij wil geen
nieuw Jodendom invoeren, maar de onderhouding van de sabbat bevorderen.
Let op de laatste tegenstelling. Het is niet gemakkelijk het onderscheid hiertussen
nauwkeurig te bepalen. Geen Joodse sabbat want daar was de rust op zichzelf reeds iets. Die
rust overschaduwde het volbrachte werk van Christus al. Deze schaduw is voorbijgegaan.
Men houdt de christelijke rustdag nog niet als men op zondagmiddag drie uren slaapt. Ik zeg
niet, dat dit niet mag, mits het daartoe strekke, dat men ’s avonds helderder is voor de
godsdienstoefening.
De dag des Heeren – vervolgt Teellinck – heeft hierin zijn kenmerk, dat we een gezette dag
hebben, waarop we ons werk opschorten en tijd besteden in religieuze verrichtingen en
voorts werken, die noodzakelijk zijn of die de barmhartigheid vereist. Dan is de dag voorts
bestemd voor zodanige verkwikkingen, die de mens niet verhinderen in, maar vaardiger
maken tot Gods dienst. Teellinck wil een voorbereiding voor de zondag op zaterdagavond.
28