De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

lijk toe (WRR 2001). Het gaat hierbij zowel om arbeidsmigratie als om migratie als
gevolg van de politieke situatie in Suriname. over de gehele linie genomen zijn er
tot 1986 ruim 200.000 Surinamers naar nederland geëmigreerd. De Antillianen en
Arubanen vormen met 66.000 personen dan nog een niet erg omvangrijke migrantengroep.
Zij vestigen zich met name vanwege de studie- en arbeidsmogelijkheden
hier (cornelis 1990: 15-21, Vermeulen en Penninx 1994: 5).
Medio jaren vijftig neemt de tweede immigratiestroom een aanvang: arbeidsmigratie
uit de Mediterrane landen. in het begin worden er in italië, Spanje en Joegoslavië,
later ook in Turkije en Marokko, gastarbeiders geworven om aan de vraag
op de nederlandse arbeidsmarkt te kunnen voldoen (cornelis 1990: 21-24). Zowel
de regering als de migranten gaan uit van een tijdelijk verblijf. Van de nederlandse
overheid wordt dientengevolge weinig interventie verwacht; de opvang van gastarbeiders
van overheidswege is zeer minimaal en vaak ronduit slecht te noemen
(cornelis 1990: 23).
De derde immigratiestroom bestaat uit vluchtelingen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog
komen er duizenden Polen, Hongaren, Tsjechen en Slowaken naar nederland
die het communisme en de sovjetisering in hun land ontvluchtten (cornelis
1990: 24-25).
op de komst van migranten wordt uiteenlopend gereageerd.
historie en sfeerimpressie
De regering heeft bij de repatrianten een (zeer) actief integratiebeleid gevoerd; er
werd voor materiele voorzieningen en intensieve maatschappelijke begeleiding zorg
gedragen. Voor hen gold een “dwingende verwachting van aanpassing” (WRR 2001:
168; Lucassen en Penninx 1994: 140; Entzinger 1990: 251). Dit lag in het verlengde
van het beleid uit dezelfde tijd ter bestrijding van ‘onmaatschappelijkheid’ onder
marginale autochtonen (Rath 1991; Rath 1999).
De Molukkers daarentegen werden juist aan segregatie onderworpen. Zij verbleven
in zogenaamde woonoorden en werden zoveel mogelijk geïsoleerd van de nederlandse
samenleving. Zowel de nederlandse overheid als zijzelf verkeerden in de
veronderstelling dat hun verblijf in nederland tijdelijk zou zijn. De terugkeer naar
een onafhankelijk Zuid-Molukken, die hun voor ogen stond, bleek evenwel niet
gerealiseerd te kunnen worden (De Vries 1992: 52, Lucassen en Penninx 1994: 141,
WRR 2001: 168).
noch voor segregatie noch voor assimilatie zou de regering jaren later overigens
nog expliciet een keuze maken. Segregatie lijkt men althans in ieder geval niet na
13