De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de casus inburgering en nationaliteitswetgeving: iconen van nationale identiteit
Het kabinet Balkenende ii heeft het centrum voor innovatie van opleidingen
(cinop) opdracht gegeven nieuwe eindtermen voor Maatschappij oriëntatie, of
de huidige Kennis van de nederlandse Samenleving, te formuleren. De discus-
siepunten vanuit de politiek hebben met name betrekking gehad op de inhoud
van Maatschappij oriëntatie. De Tweede Kamer heeft in dit verband aangegeven
dat de nadruk van de eindtermen te veel ligt op materiële kennis. De eindtermen
zouden vooral te individualistisch georiënteerd zijn en zich te beperkt richten op
het samenleven in de nederlandse maatschappij. Thema’s als waarden en normen,
omgangsvormen, burgerschap en cultuur zouden nu worden onderbelicht
en maken deel uit van de facultatieve doelen. Vanuit de Tweede Kamer domineert
dan ook de visie dat voornoemde onderwerpen opgenomen moeten worden bij de
verplichte eindtermen. in het verlengde hiervan is het kabinet de mening toegedaan
dat er meer aandacht voor geschiedenis en staatsinrichting moet zijn binnen Maatschappij
oriëntatie. Staatsinrichting maakt nu reeds onderdeel uit van de ‘need to
know’-onderwerpen, maar zou meer aandacht moeten krijgen (TK, vergaderjaar
2005-2006, 27 083, nr. 68). Maatschappij oriëntatie zou daarmee meer richting
burgerschapsvorming en maatschappijleer moeten gaan (cf. Regioplan 2003: 10).
Uit het Waarden en normen-rapport van de WRR uit 2003 kan echter worden afgeleid
dat de overdracht van waarden en normen slechts zeer beperkt via dit onderdeel
kan plaatsvinden (WRR 2003: 229).
op basis van onder andere de huidige eindtermen, het Evaluatieonderzoek Eindtermen
van Regioplan (Regioplan 2003), aanbevelingen van de eerdergenoemde commissie-Franssen
en reacties van de Tweede Kamer, hebben het cinop en Forum in
2004 nieuwe (voorlopige) eindtermen geformuleerd. Een van de voornaamste wijzigingen
is dat geschiedenis, staatsinrichting en inzicht in culturele verschillen tussen
bevolkingsgroepen sterker worden opgenomen in de eindtermen (cinop 2004;
TK, vergaderjaar 2005-2006, 27 083, nr. 68). Bovendien wordt er ruimschoots
aandacht besteed aan normen en waarden, die als een van de hoofdonderwerpen is
aangemerkt (TK, vergaderjaar 2005-2006, 30 308, nr. 25: Brief van de minister van
2 juni 2006). Dat is af te leiden uit formuleringen als de cursist: “heeft inzicht in de
waarde van democratie”, “ontwikkelt normbesef”, en “ontwikkelt en reflecteert op
eigen waarden”. in de concept-eindtermen staat het volgende vermeld “de inburgeraar
is in staat om te gaan met de nederlandse omgangsvormen, waarden en normen.”
(concept-eindtermen hoofdstuk 2). Verder moet de inburgeraar in staat zijn
om “door de geschiedenis en geografie van Nederland te kennen, betrokken te zijn
bij nederland en de nederlandse samenleving.” Voor staatsinrichting en rechtsstaat
geldt dat de inburgeraar “in staat is om door de staatsinrichting van nederland te
kennen, betrokken te zijn bij nederland en de nederlandse samenleving.” op het
moment van schrijven gelden de eindtermen uit 1997 nog. De nieuwe eindtermen
70