De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

historie en sfeerimpressie
Soortgelijke uitspraken treffen we in de nota nog herhaaldelijk aan (cf. onder meer
TK, vergaderjaar 2003-2004, 29 543, nr. 2: 3, 4, 10). Daarbij ziet eigen verantwoor-
delijkheid niet enkel op het zelf bekostigen van de inburgeringscursus, maar ook
op de keuze voor de juiste aanbieder van de betreffende cursus (lees: een aanbieder
bij wie de kans van slagen groot is en de kosten nog eens in toom gehouden kunnen
worden). in het tweede hoofdstuk zullen we namelijk nog zien dat het de bedoeling
is dat de inburgeringsplichtige nieuw- èn oudkomer zelf een cursus inkoopt en die
(tot op zekere hoogte) in beginsel ook zelf betaalt (TK, vergaderjaar 2003-2004, 29
543, nr. 2: 11).
Daarnaast wordt ook in deze nota benadrukt dat ‘inburgering’ en ‘het recht op verblijf
in nederland’ steeds meer als onlosmakelijk verbonden elementen beschouwd
zouden moeten worden. Aan de inburgeringsplicht zullen dientengevolge verblijfsrechtelijke
prikkels moeten worden gekoppeld. Dat begint voor reguliere nieuwkomers
in het land van herkomst met het behalen van het basisexamen. in nederland
gaan de verblijfsrechtelijke prikkels vervolgens gelden voor alle inburgeringsplichtigen
die een zelfstandige vergunning voor voortgezet verblijf aanvragen en voor
inburgeringsplichtigen die voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd in
aanmerking wensen te komen (TK, vergaderjaar 2003-2004, 29 543, nr. 2: 19).
op grond van het internationaal recht kan het niet behalen van het inburgeringsexamen
overigens geen zelfstandige grond opleveren voor het intrekken van de
reeds verleende verblijfsvergunning voor bepaalde tijd, maar wordt ‘volstaan’ met
de niet-verstrekking van een vergunning voor onbepaalde duur (TK, vergaderjaar
2003-2004, 29 543, nr. 2: 20). Dat dit tot een zwakkere rechtspositie van de
betrokken migrant leidt, hoeft weinig betoog. in de literatuur is het voornamelijk
Groenendijk die de nodige kanttekeningen bij dit beleid plaatst en aangeeft dat de
opgelegde (taal)eisen problematisch kunnen zijn voor lageropgeleide migranten
en hun marginaliteit kan versterken. Hij wijst erop dat de betrokken migranten in
nederland zullen blijven en hun integratie eerder wordt tegengewerkt dan bevorderd
(Groenendijk 2006a: 1310).
Sinds het eerste kabinet Balkenende is er, zoals in bovenstaande reeds is opgemerkt,
bovendien een toenemende nadruk op normen en waarden als onderdeel
van de nederlandse nationale identiteit te ontwaren; een duidelijke afwijking van
het laatstgenoemde WRR- integratierapport waarin het standpunt domineerde van
een overwegend ‘procedurele aanpak’ in deze.
De aanloop tot centraalstelling van normen en waarden is evenwel van een eerdere
datum dan Balkenende i. Gedurende de regeerperiode van Paars i en ii ontwik-
41